Википедиа:Ошноӣ бо донишнома: Тафовут байни таҳрирҳо
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Сатри 1:
__NOTOC__
[[Википедия|Википе́дия]] ({{lang-en|Wikipedia}}) — [[донишнома]]ест ҳамагонӣ ва озод;
Донишнома Википедия ҳамзмон ба бисёре аз забонҳо навишта мешавад ва ҳамкорони он афроде аз саросар ҷаҳонанд ва ҳар касе метавонад ба рушди он кумак кунад. Ин донишнома аз замони таваллуд токунун рушди бисёр сареъе дошта ва бузургтарин вебгоҳи донишномаӣ бо беш аз [http://siteanalytics.compete.com/wikipedia.org?metric=uv 80 миллион боздидкунанда] дар моҳ аст ва беш аз <span class="plainlinks">[//en.wikipedia.org/wikistats/EN/TablesWikipediansEditsGt5.htm 90 000 корбари фаъол]</span> дорад, ки бар рӯйи беш аз [[m:List of Wikipedias#Grand Total|18 000 000 мақола]] ба [[Special:SiteMatrix|270 забон]] кор мекунанд. Дар Википедияи Тоҷикӣ то ин лаҳза {{NUMBEROFARTICLES}} мақола вуҷуд дорад ва ҳар рӯз ҳазорон корбар аз ин донишнома боздид мекунанд.
Шакл ва ҳолати ҳамкории гурӯҳӣ, ки дар донишномаи Википедия эҷодшударо метавон бесобиқа донист. Усули ҳушмандонае, ки Википедия бар пояи онҳо бино шуда боис шудааст, ки ин маҷмӯа аз иттилоот бо пӯёии доимӣ ба сӯи такмил шудан ва такомул пеш биравад. Википедияро мешавад шабеҳии инсони бузург ва хирадманд дар назар гирифт, ки ҳуҷайраҳои пайкарааш аз миллионҳо инсони фаъол ташкил ёфтааст.
== Суолҳои муҳим ==
{{миёнбур|вп:пурсишҳои муҳимм|вп:саволҳои муҳимм|вп:википдё чист?|вп:дарбораи википдё}}
:1- '''уикипдё чист?'''
:{{қалам ранг|қирмиз|посух:}} барои онки ба дурусти биёмӯзед, ки википдё чист, метавонед [[вп:панҷ бунёд|панҷ бунёд википдё]]ро мутолиакунед.
: ба таври хулоса метавон гуфт:
: википдё як донишнома аст ва донишнома маҷмӯае аз навишторҳои хулоса барои пӯшишдодан иттилоот тамом арсаҳои донистаҳои башарӣ аст. Википдё ҷой матолиб [[вп:таъйидпазири|номътбр]], тамрин мақоланависӣ, демокрасӣ, веблог ва толор гуфтугӯ нест. Барои ошноӣ комил бо википдё, бо килик бар [[вп:панҷ бунёд|«инҷо» ]] [[вп:панҷ бунёд|панҷ бунёд википдё]]ро мутолиа кунед, тамом қавонин ва муқаррарот википдёро метавон бо [[иҷмоъ]] корбарон ва риоят ин панҷ асл тағйир дод.
:2- '''оё википдё мутааллиқ ба гурӯҳ ё созмон хоссе аст? Ва то чӣ андоза бар рӯй матолиб википдё нуфуз ва таъсир дорад?'''
:{{қалам ранг|қирмиз|посух:}} википдё тавассути [[бунёд викимдё]] таъсис шуд моликият он ба он бунёд тааллуқ дорад ва аз назар фанне (пуштибони интернити) тавассути онҳо пуштибони мешавад вале бунёд мдёуики ҳеҷ нуфуз ва таъсире дар матолиб дарун википдё ва проектҳои дигараш надорад ва мӯҳтавиёт он тавассути корбаронаш (афроде монанд ман ва шумо аз ҳама нуқот дунё) сохта ва вироиш мешавад.
:3- '''ба гуфта баъзе аз расонаҳо, гурӯҳҳои хосс ё ақоид хоссе, дар талош барои мудирият мӯҳтавии википдё ҳастанд. Чӣ бояд кард?'''
:{{қалам ранг|қирмиз|посух:}} ҳар фарди дар википдё метавонад вироиш кунад ва метавонад матолиб худро қарор диҳад '''фқт ва фақат''' дар сурате, ки [[вп:панҷ рукн бунёди]]ро риоят кунад. Пас шумо ҳам ба ҷой лаънат бар торики шамъи равшан кунед ва дар беҳбуд матолиб бо таваҷҷуҳ ба манобеъ илмӣ ва донишгоҳи кумак кунед. ([[роҳнимо:ҳамкори|шумо ҳам викинавис шавед! ]])
:4- '''ба гуфта баъзе аз расонаҳо, википдиои форси тавассути хориҷнишинҳо вироиш мешавад?'''
:{{қалам ранг|қирмиз|посух:}} ҳаркасе аз ҳар нуқтае аз ҷаҳон бо фишурдан дукмаи вироиш метавонад дар википдё ба вироиш бипардозад, ва бо риоят раҳнамудҳои нигошта шуда дар википдё, ҳар кас дорои ҳаққ биломунозиъ вироиш дар википдё мебошад, ҳатто оипиҳо (яъне касоне, ки дар википдё узв ҳам нашудаанд) метавонанд дар мақолот википдё вироиш карда ва тағйироте анҷом диҳанд. Бо ин авсоф гуфта мешавад википдё донишномае, ки ҳаркас метавонад онро вироиш кунад. Дар википдё ҳамонтур, ки «ҳама» метавонанд ба хондан як сафҳа бипардозанд, ҳамонтур низ «ҳама» метавонанд сафаҳотро вироиш кунанд.
:5- '''мдирият википдиои форси дар даст кист?'''
:{{қалам ранг|қирмиз|посух:}} википдиои форси тавассути теъдоде аз корбарон ботаҷриба, ки аз тариқ раъйгири интихоб шудаанд, идора мешавад вале мудирон ҳеҷ масъулияте дар мавриди матолиб мавҷуд дар мақолот надоранд ва фақат чанд дастраси бештар аз дигар корбарон барои тамизкорӣ ва ҷамъбанди назархоҳиҳо доранд (барои иттилоот бештар [[вп:мудир]]ро мутолиа кунед)
:6- '''оинҷо чӣ касе посухгӯ ва масъул аст? Ва барои шикоят бо чӣ касе тамос бигирам?'''
:{{қалам ранг|қирмиз|посух:}}дар википдё ба сурат куллӣ касе масъул матолиб дарун мақолот нест. Бо мушоҳидаи таърихчаи сафҳа, корбарӣ, ки тасаввур мекунед матолиб иштибоҳ ба мақолот меофзоедро пайдо кунед ва дар сафҳаи баҳсш бо вай дар тамос бошед. Дар сурате, ки корбар ба қавонин википдё эҳтиром нгзошт дар [[вп:том]] шикоят худро баён намоъед ва барои тамос маҳрамона ба [[википдё:тамос бо мо]] муроҷиа кунед.
:7- '''мнобъ моли википдё аз куҷо таъмин мегардад?'''
:{{қалам ранг|қирмиз|посух:}} манобеъ моли '''фқт''' аз тариқ кумак молие, ки афрод ба википдё эҳдо мекунанд таъмин мешавад ва ин пулҳо сарф масоил фанне ва густариш нармафзор мдёуики мешавад ва дар википдиои форси (викифо) ҳиҷ пули аз сӯи бунёд барои сохт мақола ё вироиш дар мақола пардохт намешавад. (барои иттилоот бештар ба [//donate.wikimedia.org/w/index.php?title=special:fundraiserlandingpage&country=gb&uselang=fa&utm_medium=sidebar&utm_source=donate&utm_campaign=c13_fa.wikipedia.org инҷо] муроҷиа кунед)
:8- '''оё метавонам мақолаеро, ки навиштаам дар ҷой дигаре ҳам истифода кунам?'''
:{{қалам ранг|қирмиз|посух:}} бале метавонед ба сурат озодона ҳар матлабе, ки дар википдё мавҷуд астро ба сурат куллӣ барои ҳар гуна масрафи (тиҷорӣ, озод, хусусӣ ва...) истифода намоъед.
:9- '''чро дар мақолот аз ибороте монанд «''шҳед ''», «''ҳзрт''», «''омом''», «''(с)''», «''(ъ)''», «''оълиҳзрт''» ва дигар иборот эҳтиромгузори барои имомон ва паёмбарон ва афрод муқаддас истифода намешавад?'''
:{{қалам ранг|қирмиз|посух:}}монанд ҳар донишномае мухотиб википдё гурӯҳ ё мазҳаб ё ақида хоссе нест. Дар натиҷа википдё барои эҳтиром гузоштан ба ақоид ҳама инсонҳо, [[вп:бетарафи|асл бетарафи]]ро интихоб кардааст ва барои '''ҳич''' шахс ё гурӯҳ ё мазҳаб ё гароиши аз алқоб эҳтиромомез истифода намекунад. Барои иттилоъ бештар [[вп:лақаб]]ро мутолиа кунед.
:10- '''чро аксҳои урён дар мақолот википдё дида мешавад?'''
:{{қалам ранг|қирмиз|посух:}}барои иттилоъ бештар [[вп:сонсур]] ва [[роҳнимо:гузина надидан як акс]] дар википдёро мутолиа кунед.
:11- '''чро матолиб муфиде, ки ман афзудм аз мақола ҳазф шуданд? Ё чаро мақолаеро, ки ман навиштм ҳазф шудааст?'''
:{{қалам ранг|қирмиз|посух:}} мумкин аст матолибе, ки шумо афзудаед [[вп:кпикори|кпикори]] буда ё [[вп:манбаъ мӯътабар|манбаъ мӯътабари]] ё [[вп:саршиноси|саршинос набуда]] ё [[вп:бетарафи|бетараф набуда]] ё маворид дигар. Дар ҳар сурат метавонед дар баҳс мақола ё дар баҳс корбарӣ, ки онро аз мақола ҳазф кардааст ин саволро матраҳ намоъед. (барои иттилоот бештар [[википдё:чаро сафҳае, ки сохтм ҳазф шуд?|инҷо]]ро мутолиа кунед)
:12- '''мқола фулон, кизб ва нодуруст аст ва матолибш бояд ҳазф шавад ё худ мақола ба кулл ҳазф гардад. Куҷо дархост ҳазф даҳум?'''
:{{қалам ранг|қирмиз|посух:}} дар ибтидо дар баҳс мақола мушкилот маврид назартонро баён кунед ё дар баҳс корбарӣ, ки ин матолибро афзудааст ва дар сурате, ки посух муносибе дарёфт накардед баъд аз мутолиаи сиёсат [[вп:сонсур]], [[вп:бетарафи]], [[вп:саршиноси]] онро дар [[вп:нбҳ]] барои ҳазф кондед кунед.
:13- '''мқолае, ки дар мавриди ман навишта шудааст ноқис ё иштибоҳ аст. Чигуна онро ислоҳ кунам?'''
:{{қалам ранг|қирмиз|посух:}}дар ибтидо [[википдё:худзндгинома]]ро мутолиа кунед ва дар сурате, ки барои ислоҳ матолиб [[вп:бетарафи|манбаъ бетараф]] ва муносибе доштед ба кумак манбаъ матолибро ислоҳ кунед ё дар баҳс мақола иштибоҳотро зикр намоъед.
:14- '''«''озод''» будан википдё ба чӣ маъност? Агар вики озод аст чаро матолиб ман ҳазф мешаванд?'''
:{{қалам ранг|қирмиз|посух:}} «донишномаи озод» ба маънӣ «донишномаи роягон» нест ё «донишномаи озод» ба маънӣ «ҳар касе метавонад ҳартур, ки мехоҳад вироиш кунад» нест ё «донишномаи озод» лузуман ба «озодӣ баён» ишора надорад, балки ''озод'' ба маънӣ [[муҷаввиз озод|ҳаққ истифодаи озод]] (ё иҷозаи истифодаи озод) аз матолиб аст. (барои иттилоот бештар [[википдё:донишномаи озод]] ва [[википдё:чаро сафҳае, ки сохтм ҳазф шуд?]]ро мутолиа кунед)
:15- '''нмитавон ба википдё истинод кард ва эътибор надорад! чаро вақт худамро инҷо ҳадар даҳум?'''
:{{қалам ранг|қирмиз|посух:}} эътибор мақолот википдё ба манобеъ он аст ва мумкин аст теъдоде аз мақолот ба иллат адам вироиш корбарон соҳиб назар, мӯътабар набошанд ва теъдоде ҳам монанд мақолот мавҷуд дар [[вп:баргузида]] ё [[вп:хубида]] аз назар илми бо кайфият бошанд. Таваҷҷуҳ дошта бошед, ки википдё бшхса аз худ матлабиро набояд матраҳ кунад ё набояд маҳалл таҳқиқ даст аввал бошад ва ҳар чӣ дар он ҳаст бар поя манобеъ мӯътабар бояд бошад агар дар мақолоти аз википдиои форси матолиб беарзиш ва нодурусти дида мешавад дар сурате, ки мадраки барои рад онҳо доред. Хушҳол мешавем шумо ҳам ба вироишгарон википдё бпайвандед ва пас аз баҳс дар сафҳаи баҳс мақола онҳоро ислоҳ намоед. (барои иттилоот бештар [[вежа:ёдкрд]] ва [[википдё:такзибномаи умуми]] ва [[википдё:эътибор википдё]]ро мутолиа кунед)
:16- '''чро бисёре аз мақолот википдиои форси як хаттӣ ё ноқис ҳастанд?! '''
:{{қалам ранг|қирмиз|посух:}} тавсеа википдиои форси бар пояи ҳиммат ва кӯшиш форсизабонон аст ва агар дар заминаи он мақолот тахассус доред лутфан доништонро аз ҳамзбонон худ дариғ ннмоед ва бар пояи [[вп:панҷ рукн бунёди]] дар тавсеа ва беҳбуд кайфият мақолот википдиои форси кумак кунед. Албатта дар википдиои форси мақолот арзишманд бисёре вуҷуд дорад, монанд ([[вп:баргузида]] ё [[вп:хубида]])
:17- '''қсд дорам мақолаи ҷадиде бисозм аз куҷо шурӯъ кунам то мақолаам ҳазф нишуд?'''
:{{қалам ранг|қирмиз|посух:}}барои сохт мақола пешниҳод мекунем ба [[википдё:эҷод мақола|эҷодгар мақола]] муроҷиа кунед ва бар асоси пешниҳодҳо ва пурсишҳои матраҳ шуда дар онҷо амал кунед. Дар сурате, ки мавзӯъ мақолаи шумо аз манобеъ хуб (мӯътабар, бетараф, мустақил) бархурдор бошад ва дорои ҳадди ақалҳои [[вп:саршиноси|сиёсат саршиноси википдё]] бошад, ҳазф нахоҳад шуд.
:18- '''чгуна метавонам худам ё ширкатмро муаррифи кунам? Ё чигуна метавонам разумаи коре (cv) марбут ба худам ё фард дигареро дар википдё бигузорм?'''
:{{қалам ранг|қирмиз|посух:}} википдё як донишнома аст ва матолибе, ки дар он қарор мегиранд бояд шароит мавҷуд дар [[вп:саршиноси]]ро дошта бошанд ва бар пояи [[вп:нест|сиёсат википдё чӣ чизҳои нест]], шумо наметавонед барои ширкати ё фарди ё мавзӯӣ, ки шароит саршиносиро надорад мақола бисозед ё разумаи коре бнависед. Албатта агар ба унвони википдёнавис (мушорикаткунанда ё вироишгар дар википдё) ҳисоб корбарӣ бисозед ва ба фаъолият бипардозед, барои ошноӣ бештари дигар википдёнависон бо шумо ва барои таомул ва иртибот коре дар робита бо википдёнависӣ, метавонед дар сафҳаи корбаритон, тавоноииҳо ва савобиқ худро бнависед. [[википдё:сафҳаҳои корбарӣ|инҷо]] ва интиҳои [[википдё:пурсишҳои роиҷ/ҳамкори|инҷо]]ро ҳам бубинед. Таблиғ шахсе ё ширкатӣ ва созмони низ дар википдё [[вп:таблиғ|мамнуъ аст]].
== Ошноӣ бо Википедия ва викинависӣ ==
| |||