Википедиа

Рӯзи ҷаҳонии озодии матбуот: Тафовут байни таҳрирҳо

Browse history interactively
Фарқияти баъдина →
Content deleted Content added
ВизуалӣВики-матн
Саҳифаи нав: {{infobox holiday |holiday_name = рӯз ҷаҳони озодӣ матбуот |type = ҷаҳони |longtype = |image = 3may 2010 eng web.jpg |caption = |offi...
 
No edit summary
Сатри 1:
{{infobox holiday
|holiday_name = рӯзРӯзи ҷаҳониҷаҳонии озодӣозодии матбуот
|type = ҷаҳониҷаҳонӣ
|longtype =
|image = 3may 2010 eng web.jpg
Сатри 15:
|relatedto =
}}
[[File:reporters without borders 2008 press freedom rankings map.png|350px|бандонгштиthimb|чарleft|вазъиятВазъияти озодӣозодии матбуот٬кшурҳоематбуот, кишварҳое, ки ба рангранги қирмизсурх нишон дода шудаанд, хатарноктарин манотиқ барои хабарнигорихабарнигорӣ мебошанд]]
'''рузРӯзи ҷаҳониҷаҳонии озодӣозодии матбуот''' як— рӯйдодрӯйдоди солона аст, ки дар [[3 мамай]], баргузор мешавад. Ин рӯз тавассути [[Юнеско]] номгузориномгузорӣ шудааст.<ref>http://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=a/48/pv.85</ref><ref>http://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=a/48/624</ref>
== таърихча ==
[[маҷмаъ умуми созмон милал муттаҳид]] дар 20 декабр 1993 мелодӣ дар чиҳил ва ҳаштумин иҷлос худ тай мусавваба 432/48, рӯз севум моҳ ма ҳар солро ба унвони «рӯз ҷаҳони озодӣ матбуот» эълом кард. Ин мавзӯъ аз қатънома мусавваб ҳамоиш умуми Юнеско дар сол 1991 мелодӣ таҳт унвон «иртиқои озодӣ матбуот дар дунё» , ки ҷароид озод, фарогир, ва мустақилро ба унвони яке аз аҷзои зарурӣ ҷомеа демократик талаққӣ карда, нашъат гирифт.<ref name="un">{{ёдкрд веб | унвон=world press freedom day, 3 may 2001 | вбгоҳ=welcome to the united nations | таърих=2001-05-03 | сол=2001 | пайванд=http://www.un.org/en/events/pressfreedomday/2001/ | куд забон=en | таърих бозбини=2015-05-18}}</ref>
Юнеско ин нуктаро, ки кишварҳои узв он моил ҳастанд рӯз севум моҳ маро «рӯз ҷаҳони озодӣ матбуот» биноманд ба иттилоъ маҷмаъ умуми созмон милал расонед. Ин рӯз ба ёд солруз интишор [[эъломия в-индҳук]] {{ба англисӣ|windhoek declaration}} дарбораи иртиқои вазъият нашрияҳои мустақил ва фарогир Африқои интихоб шуд. Ин эъломия дар севум моҳ ма 1991 мелодӣ, дар ҳамоише, ки ба ҳамин манзур тавассути Юнеско ва [[созмон милал муттаҳид]] дар шаҳр [[в-индҳук]] пойтахт [[Намибия]] баргузор гардид, ба тасвиб расид.<ref name="un"/>
== озодӣ расона ==
{{асли| озодӣ расона}}
озодӣ расона ва матбуот ҳамонанд як замонат нома аз ҷониб давлатҳо ба [[расона] ]ҳои умумӣ, дар муқобил мувоҷиҳа бо равандҳои маҳдуд кунандаи иброз назар дар ҷавомеъ, мебошад, ки ҳуқуқ қонуни расонаҳо ва ҳамчунин мароҷеъ рафъ ихтилоф байн расонаҳо ва шокёнро мушаххас мекунад. Ин ҳуқуқ дар бисёре аз кишварҳо ба сурат қонунӣ ва дар чаҳорчуб [[қонун асоси|қавонин асоси]] он кишвар таъбия шудааст то аз озодӣ матбуот ҳимоят ба амал биёяд.
дар робита бо иттилоот давлатӣ, ҳар кадом аз давлатҳо худ тасмим мегиранд кадом манобеъ ва мавод иттилооте умуми ё ҳифозат шуда мебошанд ва набояд аз ҷиҳат ҳассосият умуми ё табақабанди шудагӣ, ифшо гардад.
бисёре аз давлатҳо саъй дар тасаллут ёфтан бар қавонин муҳимм ё озодӣ табодул иттилоот қонуне, ки барои таъриф ҳудуд ва суғур алоқаи байналмилали корбурд доранд, ҳастанд то аз ин тариқ дид ҷаҳониро мунҳариф кунанд.
== тавқиф флае матбуот ==
{{асли|тавқиф флае матбуот}}
тавқиф флае матбуот унвонӣ аст, ки барои тавқиф ҳамзамон диҳҳо нашрия ислоҳ талаб ва дастгири рӯзнома нигорон, ки бсурт занҷирае ҳамалотеро алайҳ инқилоб исломи оғоз карда буданд дар [[урдибиҳишт]] 1379 бидастур [[Алии Хоманаӣ]] тавассути [[қувва қазоия]] ва бо истинод ба [[қонун иқдомот таъмини]] мусавваб 1339 (, ки ихтиёр дастгири арозил ва авбош пеш аз иртикоб муҷаддад ба ҷирмро ба қузот медиҳад) анҷом гирифт ва бекори садҳо рӯзноманигорро дар пай дошт<ref>{{ёдкрд веб
|нишоне = http://www.etemaad.com/released/86-02-05/205.htm
|унвон = шамс алуоъзин аз савобиқ коре аш ва таътили матбуот мегӯяд, рӯйоҳои шубонаам хабар ва рӯзнома аст
|ношир = рӯзнома эътимод
|таърих =25 урдибиҳишт 1386
}}</ref>, бикор меравад.<ref>{{ёдкрд веб
|нишоне = http://www.kayhannews.ir/850915/8.htm#other800
|унвон = норизоити раҳбари аз мудирият фарҳанги вақт кишвар
|ношир = рӯзнома кайҳон
|таърих =15 озар 1385
}}</ref><ref>{{ёдкрд веб|нишоне=http://www.voanews.com/persian/archive/2008-11/2008-11-09-voa3.cfm?moddate=2008-11-09|унвон =ҳашт моҳ монда ба интихобот риёсат ҷумҳурӣ, фишор ҳукумат бар матбуот Эрон афзоиш меёбад|таърих боздид =29 июли 2009|ношир=садои Америка|таърих= 9 ноябр 2008|забон=форси}}</ref> истилоҳ ''«тавқиф флае матбуот» ''ро нахустин бор [[Мирҳусайн Мусавӣ]] дар эътироз ба тавқиф гурӯҳе матбуот ислоҳталаб дар сол 1379 ба кор бурд.<ref>{{ёдкрд веб|нишоне=http://www.ghalamnews.ir/news-14960.aspx|унвон =гузориш суханрони доктор тавфиқи дар хусуси чарои ҳимоят курдҳо аз муҳандис Мусавӣ|таърих боздид =8 мурдод 1388|ношир=қалам ниоз|таърих= 31 урдибиҳишт 1388 |забон=форси}}</ref><ref>{{ёдкрд веб|нишоне=http://www.mardomsalari.com/template1/news.aspx?nid=54605|унвон = ба куҷо чунин шитобон?|таърих боздид =8 мурдод 1388|ношир=мардумсолори|таърих= 30 урдибиҳишт 1388 |забон=форси}}</ref>
== гузоришгарон бидуни марз ==
{{асли|гузоришгарон бидуни марз}}
гузоришгарон бидуни марз як [[созмон ғайронтфоъи]] байналмилали дифоъ аз [[озодӣ матбуот]] ва ҳимоят аз хабарнигорон ва рӯзноманигорон аст. Мқр ин созмон дар кишвар [[Франса]] қарор дорад.
танҳо [[созмон давлати]], ки ба ин созмон кумак мекунад комиссия Аврупо аст, ки мураккаб аз 15 давлат мухталиф аст.<ref>[http://www.rsf-persan.org/spip.php?article12421 вбгоҳ расме гузоришгарон бидуни марз], боздид: март 2009.</ref>
== ҷусторҳои вобаста ==
* [[Юнеско]]
* [[озодӣ расона]]
* [[тавқиф флае матбуот]]
* [[ҷоиза нтшҳрванд]]
 
== Таърихча ==
[[Маҷмаи Умумии Созмони Милали Муттаҳид]] 20 декабри 1993 дар чиҳил ва ҳаштумин иҷлоси худ тайи мусаввабаи 432/48, рӯзи сеюми моҳ майи ҳар солро ба унвони «Рӯзи ҷаҳонии озодии матбуот» эълом кард. Ин мавзӯъ аз қатъномаи мусавваби ҳамоиши умумии Юнеско дар соли 1991 таҳти унвони «Иртиқои озодии матбуот дар дунё», ки ҷароиди озод, фарогир, ва мустақилро ба унвони яке аз аҷзои зарурӣ ҷомеа демократӣ талаққӣ карда, нашъат гирифт.
 
== Пайванд ба берун ==
{{викинабштавикинабишта|world press freedom day}}
* [http://www.wan-ifra.org/microsites/3-may-world-press-freedom-day-2012 wan-ifra world press freedom day site]
* [http://www.unesco.org/new/en/communication-and-information/flagship-project-activities/world-press-freedom-day/homepage/ official website]
Баргирифта аз "https://tg.wikipedia.org/wiki/Рӯзи_ҷаҳонии_озодии_матбуот"