Абуабдуллоҳ Ҷайҳонӣ: Тафовут байни таҳрирҳо

'''Абӯабдуллоҳ Ҷайҳонӣ''' (914-919914—919/921) - — вазири давлати [[Сомониён]].Таснифкунандаи асари нодири «[[Ашкол-ул-олам]]» асари ҷуғрофии асри миёна ва оини мамлакатдорӣ аст.

Дар китоби [[«Осор ул-вузаро»]] - — и Сайфиддинҳоҷӣ нисбати вазири донишманди сулолаи [[Сомониён]], муаллифи асарҳои ҷуғрофӣ ва таърихӣ, аз ҷумла таснифкунандаи асари нодири «Ашкол ул-олам» Абӯабдуллоҳ Муҳаммад бини Аҳмад Ҷайҳонӣ, ки соли 941 ҳангоми зилзила ҳалок шудааст, маълумоте оварда нашудааст.

Барои оромиву суббот ва тараққии давлати сомонӣ дар аҳди [[Насри II ибни Аҳмад]] нақши вазири ӯ '''Абӯабдуллоҳ Ҷайҳонӣ''' хеле калон буд. Ӯро барои хидматҳояш дар дарбори сомонӣ бо лақаби «шайх-ул амид» ёдовар мешуданд. Маҳз хирадмандиву кордонии ин вазир буд, ки аморати Насри хурдсол чунин шукуфо гардад.<ref>Ҳотамов Н. Б., Довудӣ Д., Муллоҷонов С., Исоматов М. Таърихи халқи тоҷик (Китоби дарсӣ). – — Душанбе,2011, – — с. 105-106105—106.</ref>

Ибни Фазлон, сафири халифаи аббосӣ дар «Сафарнома» - — и худ соли 921 аз Ҷайҳонӣ ба неки ёд намуда менависад: «Ҷайҳонӣ соли 941 ба асари ҳодисаи зилзилаи шадид ҳалок гардидааст. Ӯ дорои таълифот дар ҷуғрофиё ва оини мамлакатдорӣ ва мазоҳиби мухталифаи милал аст…» .<ref>Аҳрор Мухторов. Амирон ва вазирони Сомонӣ. – — Душанбе, 1997, – — с. 61.</ref>

Ҷайҳонӣ дар радифи сайёҳони бузурги ҷаҳони ислом, монанди Ибн Батута ва Абдураззоқи Самарқандӣ қарор мегирад. Ӯ дар қисмати зиёди Осиё сафар намуда ёддоштҳои зиёд ва боарзиш роҷеъ ба муҳити он давра ба ёдгор гузоштааст. Ҷуғрофиёнависони машҳур чун Муқаддасӣ, Ибн Ҳавқал, Идрисӣ, Ибн Рушт, Гардизӣ ва нависандаи гумноми китоби «[[Ҳудуд-ул Олам]]», аз осори Ҷайҳонӣ истифода намудаанд.<ref>Аҳрор Мухторов. Амирон ва вазирони Сомонӣ. – — Душанбе, 1997, – — с. 62.</ref>