Висмут (англ. bismuth), Bi — унсури кимиёӣ аз гурӯҳи V ҷадвали даврии Менделеев; рақами тартибиаш 83, массаи атомиаш 208,9804.

Хосиятҳо вироиш

Физикӣ вироиш

Филиззи сафеди нуқрагун, t гудозишаш 271°С, t ҷӯшишаш 1560°С, зичиаш 9,79 г/см3; нисбат ба дигар унсурҳои гурӯҳи панҷум барқ ва гармиро беҳтар мегузаронад. В. 2 ∙ 10−5 дарсади массаи қишри Заминро ташкил медиҳад. Дар таркиби 70 минерал мавҷуд аст. Муҳимтарин минералҳои В. висмутин Bi2S3 ва бисмит Bi2O3 мебошанд; В.-и озод каму беш дар таркиби маъданҳои сурб, мис, нуқра, волфрам ва кобалт низ мавҷуд аст. Висмутин дар конҳои Тоҷикистон (Қарамазори Шарқӣ) ва Ӯзбекистон (Нурато ва Бурчмулло) дучор меояд. В.-и табиӣ танҳо як изотопи собит 209Bi дорад; 26 изотопи радиоактиви В. низ маълуманд. В. дар ҳарорати хона аз нигоҳи кимиёӣ устувор мебошад. Дар пайвастҳояш дараҷаҳои оксидшавии −3, +1, +2, +3 ва +5 зоҳир менамояд. Бо гидроген ба реаксия даромада, гази ноустувори висмутин BiH3, бо оксиген дар ҳарорати баланд оксидҳои асосӣ Bi2O3 ва кислотагӣ Bi2O5 ҳосил мекунад. Дар натиҷаи зери таъсири карбон барқарор кардани оксиди Bi2O3 В.-и озод ба даст меояд, ки барои аз маъданҳо истихроҷ намудани В. муҳим аст. Бо кислотаи камоби нитрат, кислотаи гарми консентратсияаш зиёди сулфат ва шаҳшароб (омехтаи кислотаҳои нитрату хлорид) бо ихроҷи NO2 ва SO2 намакҳои нитрат ва сулфат ҳосил мекунад. В. дар саноати истеҳсоли филиззот, дорусозӣ, кимиё, техникаи ҳастаӣ ва электроника истифода мешавад. В. бисёр хӯлаҳои зудгудоз, бо Na, K, Mg ва Ca хӯлаҳои дергудоз тавлид менамояд. Аз хӯлаи В. бо манган MnBi магнит месозанд. Барои аломатҳои роҳ аз пайвастҳои В. рангҳои нурбарор ҳосил мекунанд. Оксиди Bi2O3 катализатори синтези полимери акрилӣ буда, дар истеҳсоли мино, чинӣ ва шиша ба кор меравад. Пайвастҳои В.-ро дар тиб барои муолиҷаи бемориҳои пӯст ва узвҳои ҳозима, табобати захмҳо ва сӯхтагӣ истифода мекунанд.

Химиявӣ вироиш

Атомӣ вироиш

Изотопҳо вироиш

Мавҷудият дар табиат вироиш

Таърих вироиш

Кашф вироиш

Номгузорӣ вироиш

Пайвандҳо вироиш


Эзоҳ вироиш

  1. (2016) «Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)». Pure and Applied Chemistry 88 (3): 265–91. doi:10.1515/pac-2015-0305.
  2. Weast, Robert (1984). CRC, Handbook of Chemistry and Physics. Boca Raton, Florida: Chemical Rubber Company Publishing. pp. E110. ISBN 0-8493-0464-4. 

Адабиёт вироиш

Ҳаволаҳои беруна вироиш

 
Логотипи Викилуғат
Викилуғат дорои мақола бо номи «Висмут» аст
 
Анбори Википедиа дар бораи ин мавзӯъ гурӯҳ дорад: