Талас
Талас (то соли 1944 — Дмитриевка) — шаҳри аҳамияти вилоятии Қирғизистон, маркази маъмурии вилояти Талас ва ноҳияи Талас мебошад.
| Шаҳр | |||
| қирғ. Талас | |||
 | |||
|
|||
| 42°31′ с. ш. 72°14′ в. д.HGЯO | |||
| Кишвар | Қирғизистон | ||
| Вилоят | Талас | ||
| ноҳия | Талас | ||
| Таърих ва ҷуғрофиё | |||
| Таъсис | 1877 | ||
| Масоҳат |
|
||
| Баландии марказ | 1 280 м | ||
| Минтақаи замонӣ | UTC+6:00 | ||
| Аҳолӣ | |||
| Аҳолӣ | |||
| Номи қавмӣ | Таласчанин, Таласчанка | ||
| talasmeria.kg | |||
|
|
|||
Таърих вироиш
Шаҳр соли 1877 аз ҷониби муҳоҷирони рус дар қисми марказии водии Талас дар соҳили чапи дарёи Талас, дар ҷои бошишгоҳи бостонӣ аз даврони Ҳоқонии Шарқии Турк, дар баландии 1200 метр аз баҳр, бунёд ёфтааст. Қаблан Дмитриевка ном дошт. Соли 1944 ба он мақоми шаҳр дода шуд. 29 октябри соли 1958 он мақоми шаҳри тобеи вилоятро аз даст дод [2]. 2 феврали соли 1987 ба шаҳри Талас деҳаи Ҷани-Чек аз шӯрои деҳаи 40-солагии Октябри вилояти Талас шомил карда шуд.
Ҷуғрофия вироиш
Дар қисми шимолу шарқии водии Талас, дар баландии 1280 м аз сатҳи баҳр, дар маҷрои дарёи Талас, 360 км ғарбтар аз пойтахти Қирғизистон, Бишкек, дар масофаи 90 км самти шарқии истгоҳи роҳи оҳани Ҷомбул (Қазоқистон) ва 90 км ғарбтар аз шоҳроҳи Бишкек–Ӯш воқеъ аст.
Иқлим вироиш
Иқлими континенталӣ ва хушк аст. Ҳарорати миёнаи баландтарин дар моҳи июл мушоҳида шуда +30, ҳарорати пасттарин дар моҳи январ -9.6 ° С мебошад. Боришоти солона 300-400 мм мебошад.
Аҳолӣ вироиш
Таркиби этникии аҳолии шаҳр: қирғизҳо - 29 288 нафар (88,9%), русҳо — 2127 нафар (6,6%), ӯзбекҳо — 435 нафар (1,3%), украиниҳо — 239 нафар (0,7%), олмониҳо - 214 нафар (0,6%), туркҳо — 158 нафар (0,5%), қазоқҳо — 155 нафар (0,5%). Аҳолии ноҳия 35 200 нафарро ташкил медиҳад (2015).
Тиҷорат вироиш
Маркази тиҷорати шаҳр бозори марказӣ мебошад, ки дар маркази шаҳр ҷойгир аст.
Сохтори саноатӣ вироиш
Зиёда аз 24% шумораи умумии корхонаҳои вилоят дар Талас мутамарказонида шудаанд ва фаъолият доранд. Саноати хӯрокворӣ ва коркард яке аз соҳаҳои афзалиятноки иқтисодиёти шаҳр ба ҳисоб рафта, асосан ба коркарди ашёи хоми маҳаллии кишоварзӣ равона карда шудааст. Дар ҳоли ҳозир, дар шаҳр 6 нонвойхонаҳои хурди нонпазӣ ва маҳсулоти нонпазӣ, 4 осиёби хурди истеҳсоли намудҳои гуногуни орд, 2 сехи мебелсозӣ, 6 дӯкони арра, 2 сехи забҳ, 1 сехи макарон, 2 заводи хурди панир, 2 сехи мошинҳои дӯзандагӣ ва дигар корхонаҳои хурду миёна фаъолият доранд.
Иқтисод вироиш
Шаҳри Талас маркази маъмурии вилоят мебошад. Саноати хӯрокворӣ ва коркард яке аз соҳаҳои афзалиятноки иқтисодиёти шаҳр ба ҳисоб рафта, ба коркарди ашёи хоми маҳаллии кишоварзӣ равона карда шудааст.
Иншоотҳои тамошобоб ва таълим вироиш
Шаҳр барои сайёҳон ҷолиб аст, зеро он истироҳати ҷолибро дар чунин минтақаҳо ба монанди "Бешташ", "Манас", "Кировское", "Чандилаш" ва "Токтогул" пешниҳод мекунад. Дар деҳаҳои наздик ба минтақаҳои сайёҳӣ, маҷмааҳои меҳмонхонаи оилавӣ: Коксай, Қарабуура, Бакайир, Чонкапка, Каинда, Караарча, Ташариқ, Қарокӯл, Талдибулоқ ташкил карда шуданд. Дар Бешташ маҷмааи варзишию сайёҳӣ бо ҳавзи шиноварӣ сохта шудааст. Яке аз ҷойҳои намоёни шаҳр боғи қаблии ҷангали бед ва дарахтон бо ҳамшафати дарёи Талас мебошад, ки аз тарафи шимол ҷойгир шудааст. Дар дараҳои водӣ чунин маскангоҳҳо ва мамнӯъгоҳҳо, ба мисли маскангоҳи давлатии Киров, ки ба паррандаҳо ва харгӯшҳои ваҳшӣ тахассус ёфтааст ва хоҷагии шикорчиён ташкил карда шудаанд; мамнӯъгоҳи махсуси давлатии ҳайвоноти ваҳшии Узунакмат дар дараи Урмарал ҷойгир аст. Махсусан дараҳои беназир, дарёҳои моҳидорӣ, кӯлҳои баландкӯҳи карстӣ ва тарма, ҷангалҳо, обҳои минералӣ, лойи табобатӣ, ғорҳои табиӣ ва шаршараҳо ҷолиби сайёҳҳон ҳастанд.
Донишгоҳҳо вироиш
- Донишгоҳи давлатии Талас
- Донишгоҳи Политехникӣ
- АГУПКР
Муассисаҳои таълимӣ вироиш
- Омӯзишгоҳи тиббӣ
- Коллеҷи кишоварзӣ ва иқтисодӣ
- Литсейи мардонаи "Манас Ота" ва диг.
Пайвандҳо вироиш
- Маълумот дар бораи Талас
- Дар сайти Ассотсиатсияи шаҳрҳои Қирғизистон
- Перепись населения и жилищного фонда Кыргызской Республики 2009 года.. — Бишкек: Национальный статистический комитет Кыргызской Республики, 2010. — Т. III. Регионы Кыргызстана. Таласская область. — С. 166—169. — 178 с.
Инчунин нигаред вироиш
