Тоҷикони Русия
Тоҷикони Русия (русӣ: Таджики в России) — сокинони Русия, ки пурра ё қисман асли тоҷикӣ доранд ва онҳо муҳоҷирони замони шӯравӣ ва муҳоҷирони имрӯзаи Тоҷикистон мебошанд, ки барои таҳсил ва кору фаъолият ба Русия рафтаанд. Тибқи барӯйхатгирии аҳолии Русия дар соли 2021 дар Русия 350 ҳаз. тоҷикон зиндагӣ мекунанд. Афзоиш нисбати соли 2010 74,9%-ро (ё 149 933 нафар) ташкил дод, ва тоҷиконро аз рӯи шумора аз ҷойи 29 (соли 2010) ба 22 оварда расонд. Дар соли 2022 173 634 нафар Тоҷикистониҳо шаҳрвандии Русияро гирифтаанд.
Дар вилоятҳои Пенза ва Ростов автономияҳои фарҳангии тоҷикон мавҷуданд. Дар Маскав як қатор ташкилотҳои Тоҷикистон фаъолият мекунанд. Соли 2007 Иттиҳоди Тоҷикони Русия таъсис дода шуд, соли 2010 онро Суди Олӣ барҳам дод. Намояндагии Созмони Байналмилалии Муҳоҷират дар соли 2002 гуфта буд, ки ҳар сол дар Русия то 650 ҳазор шаҳрванди Тоҷикистон кор мекарданд, ки аксарияти онҳо ғайриқонунӣ фаолият доштанд. Тибқи ҳисобҳои дигар, аз моҳи январи соли 2000 то январи соли 2003 дар Русия 530 ҳазор муҳоҷири тоҷик кор мекарданд ва дар соли 2007, дар Русия 450-500 ҳазор шаҳрвандони Тоҷикистон кору зиндагӣ мекарданд. Тибқи арзёбии соли 2011, Тоҷикистон аз рӯи ҳаҷми интиқоли пулӣ дар байни кишварҳои ИДМ пас аз Ӯзбекистон дар ҷои дуввум қарор дошт. Моҳи ноябри соли 2011, пас аз маҳкум шудани халабони рус дар Тоҷикистон, амалкарди мақомоти муҳоҷирати Русияро як қатор расонаҳо «Русия тоҷиконро пеш мекунад» иттилоот медоданд, гарчанде ки тибқи иттилои ФМС, алайҳи тоҷикон дар робита бо мурофиа маъракаи махсус баргузор нашудааст ва Президент Медведев гуфт, ки ин депортатсия, бояд на давра ба давра, балки доимо анҷом дода шавад, ки ин танҳо як тасодуф аст. Расонаи grani.ru навишт, ки ихроҷи тоҷикон "як қисми вокуниши асимметрии Русия" ба ҳукми Садовничий аст, бо истинод ба як манбаи номаълум дар доираҳои дипломатӣ. Вазъи муҳоҷирони кории тоҷик дар Русия боиси нигаронии Вазорати корҳои хориҷии Тоҷикистон ва эътирози Федератсияи муҳоҷирони Русия гардида буд.
Вазъи демографӣ вироиш
| Шумораи тоҷикон дар Русия тибқи барӯйхатгириҳои аҳолӣ | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1959[1] | 1970[2] | 1979[3] | 1989[4] | 2002[5] | 2010[6] | 2021[7] |
| 7 027 | 14 108 | 17 863 | 38 208 | 120 136 | 200 303 | 350 236 |
Тоҷикон дар минтақаҳои Русия вироиш
Сохтори истиқомати тоҷикон дар Русия аз рӯи минтақаҳои асосии ҳузур тибқи барӯйхатгирии аҳолӣ:
| Минтақаҳо | Барӯйхатгирии аҳолии ИҶШС дар соли 1989[8] | Барӯйхатгирии умумирусиягии аҳолӣ дар соли 2002[9] | Барӯйхатгирии умумирусиягии аҳолӣ дар соли 2010[10] | Барӯйхатгирии умумирусиягии аҳолӣ дар соли 2021[7] |
|---|---|---|---|---|
| Москва | 2 893 | 35 385 | 27 280 | 22 783 |
| Вилояти Москва | 1 401 | 3 404 | 15 549 | 37 741 |
| Санкт-Петербург | 1 917 | 2 449 | 12 072 | 9 573 |
| Вилояти Свердлов | 1 427 | 6 125 | 11 138 | 21 803 |
| Вилояти Новосибирск | 714 | 2 784 | 10 054 | 9 192 |
| Вилояти Тюмен | 1 240 | 7 968 | 14 328 | 6 027 |
| ҳамчунон Ҳавзаи мухтори Ханти-Мансийск | маълумот нест | 5 651 | 9 793 | 21 791 |
| ҳамчунон Ҳавзаи мухтори Ямало-Ненетск | маълумот нест | 583 | 1 482 | 1 974 |
| Вилояти Красноярск | 1 377 | 3 507 | 6 304 | 2 946 |
| Вилояти Волгоград | 1 039 | 2 057 | 4 674 | 3 250 |
| Вилояти Иркутск | 852 | 2 576 | 4 169 | 7 092 |
| Вилояти Ленинград | 554 | 814 | 2 977 | 4 896 |
| Якутия | 260 | 1 105 | 2 696 | 5 620 |
| Вилояти Челябинск | 870 | 5 125 | 7 375 | 12 308 |
| Вилояти Самара | 1 598 | 4 624 | 7 195 | 12 844 |
| Вилояти Кемерово | 875 | 4 474 | 5 646 | 8 070 |
| Тотористон | 742 | 3 625 | 5 859 | 12 541 |
| Бошқирдистон | 735 | 2 939 | 4 127 | 8 073 |
| Вилояти Оренбург | 411 | 2 455 | 4 093 | 5 080 |
| Кишвари Перм | 863 | 1 953 | 3 548 | 6 013 |
| Кишвари Олтой | 413 | 1 617 | 2 087 | 5 230 |
| Вилояти Саратов | 1 207 | 1 468 | 1 686 | 2 993 |
| Кишвари Краснодар | 753 | 1 179 | 1 853 | 2 946 |
| Вилояти Твер | 496 | 1 175 | 3 177 | 7 237 |
| Вилояти Улянов | 422 | 1 057 | 1 375 | 3 122 |
| Вилояти Ростов | 1 238 | 898 | 1 618 | 4 302 |
Сатҳи маълумот вироиш
Мувофиқи барӯйхатгирии соли 2010, дар байни тоҷикон, танҳо 10,9% маълумоти олӣ доштанд. Ҳамзамон, дар байни сокинони ҳама миллатҳои Русия ҳиссаи одамони дорои маълумоти олӣ дар соли 2010 23,4%-ро ташкил дод. Занони тоҷик дар Русия, ки аксарияти онҳо дар шаҳрҳо зиндагӣ мекунанд, нисбат ба дигар халқҳои Русия каманд ва ин нишондиҳанда босуръат коҳиш меёбад.[11]
Нигаред вироиш
Пайвандҳо вироиш
Эзоҳ вироиш
- ↑ Демоскоп Weekly. Приложение. Справочник статистических показателей. Всесоюзная перепись населения 1959 года. Национальный состав населения по республикам СССР
- ↑ Демоскоп Weekly. Приложение. Справочник статистических показателей. Всесоюзная перепись населения 1970 года. Национальный состав населения по республикам СССР
- ↑ Демоскоп Weekly. Приложение. Справочник статистических показателей. Всесоюзная перепись населения 1979 года. Национальный состав населения по республикам СССР
- ↑ Демоскоп Weekly. Приложение. Справочник статистических показателей. Всесоюзная перепись населения 1989 года. Национальный состав населения по республикам СССР
- ↑ Демоскоп Weekly. Приложение. Справочник статистических показателей. Всероссийская перепись населения 2002 года. Национальный состав населения по регионам России
- ↑ Демоскоп Weekly. Приложение. Справочник статистических показателей. Всероссийская перепись населения 2010 года. Национальный состав населения Российской Федерации
- ↑ 7.0 7.1 Барӯйхатгирии аҳолӣ дар Русия дар соли 2021.
- ↑ Демоскоп Weekly. Приложение. Справочник статистических показателей. Всесоюзная перепись населения 1989 года. Национальный состав населения по регионам России
- ↑ Всероссийская перепись населения 2002 года. Национальный состав и владение языками, гражданство. Население по национальности и владению русским языком по субъектам Российской Федерации. 8 Декабри 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 ноябри 2006.
- ↑ Итоги Всероссийской переписи населения 2010 года. Том 4. Национальный состав и владение языками, гражданство. 4. Население по национальности и владению русским языком по субъектам Российской Федерации. 8 Декабри 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 6 сентябри 2018.
- ↑ https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D0%BA%D0%B8_%D0%B2_%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B8