Рустам Шукуров

Рустам Шукуров (Шукуров Рустам Муҳаммадович; зод. 12 октябр 1961, Сталинобод) — таърихнигор, бизонсшинос, эроншинос ва туркшиноси тоҷики аҳли Русия, доктори илмҳои таърих (2012), профессор. Узви Анҷумани мутолеъоти Авруосиёи Марказӣ.

Рустам Шукуров
Таърихи таваллуд	12 октябр 1961(1961-10-12) (63 сол)
Зодгоҳ	Сталинобод, ҶШС Тоҷикистон, ИҶШС
Фазои илмӣ	таърих
Ҷойҳои кор	факултети таърихи ДДМ
Дараҷаи илмӣ:	доктори илмҳои таърих[d] (2012)
Алма-матер	факултети таърихи ДДМ (1984)
Парвандаҳо дар Викианбор

Зиндагинома

Рустам Шукуров 12 октябри соли 1961 дар шаҳри Душанбе дар хонадони донишманди тоҷик Муҳаммадҷон Шакурӣ ва муаллимаи риёзӣ Клавдия Василевна Луканина (1922—2011) ба дунё омадааст. Рустам Шукуров ҳамчунин аз хурдӣ дузабона ба воя расидааст. То синни 16-солагӣ дар Тоҷикистон зиндагӣ мекард. Сипас, ба Маскав рафт ва пас аз хатми мактаб ба факултаи таърихи Донишгоҳи давлатии Маскав дохил шуда, соли 1984 онро хатм кард. Бо маслиҳати роҳбари худ Сергей Павлович Карпов таърихи муносибатхои мусулмонону насрониро дар Бизонс омӯзишу пажӯҳиш мекунад. Аз соли 1984 дар аспирантураи факултаи торих таҳсил карда, соли 1990 дар мавзӯи «Имперотурии Требизонд ва Шарқ (1204—1461») рисолаи номзадияшро дифоъ кардааст. Аз соли 1991 дар кафедраи торихи асрҳои миёна, факултаи торихи Донишгоҳи давлатии Маскав ва дар лабораторияи омӯзиши кишварҳои баҳри Сиёҳ ва Бизонс дар асрҳои миёна кору пажӯҳиш мекунад.

Соли 2012 дар мавзӯи «Туркҳо дар ҷаҳони Бизонс дар асрҳои XIII—XV» рисолаи докторияшро дифоъ кардааст.

Хонавода

Акси бародарон Рустам, Шариф ва Анвар ибтидои солҳои 2000-ум Маскав

• Падари бобоияш — Шарифҷон Махдуми Садри Зиё (1865—1932), зиёӣ, нависанда, қозӣ.
• Падараш — Муҳаммадҷон Шакурӣ (Муҳаммад Шукуров, 1925—2012), филолог, адабиётшинос, мунаққид.
• Модар — Клавдия Василевна Луканина (1922—2011), муаллими математикаи мактаб.
• Бародар — Шариф Шукуров (зод. 1948), ҳунаршинос, пажӯҳишгари таърих ва назарияи ҳунари Эрон, корманди Пажӯҳишгоҳи ховаршиносии Академияи илмҳои Русия.
• Бародар — Анвар Шукуров (зод. 1952), ахтарфизикдон, профессори Мактаби математика, омор ва физики Донишгоҳи Нюкасл.
• Ҳамсар — Ирина (Ари) Вареш – маҷор
• ​Писар — Оят Шукуров (зод. 1989), меъмор (Бюрои Ҳора), омӯзгор (МОТБ, МАРШ).

Фаъолияти илмӣ

Соҳаи таваҷҷӯҳи илмии Рустам Шукуров торих ва фарҳанги Имперотурии Бизонс ва робитаи он бо ҷаҳони туркиву эронӣ, мушкилоти ҳамкориҳои мазҳабию қавмӣ мебошад. Рустам Шукуров дар ташаккули самти ховаршиносӣ дар бизонсшиносии муосир саҳми арзанда гузоштааст. Рустам Шукуров ба омӯзиши падидаи ҳувияти Бизонс ва формулаҳои худшиносии халқҳои турку эронӣ дар чаҳорчӯби анъанаи Бизонс, мушкилоти муносибатҳои байни тамаддунҳо ва парадигмаҳои татбиқи онҳо дар заминаи империя ва омӯзиши ҳофизаи фарҳангии Бизонс таваҷҷуҳ кардаст.

Рустам Шукуров инчунин дар бораи адабиёти тасаввуф дар Эрони асримиёнагӣ, торихи ислом, торих ва фарҳанги Осиёи Марказӣ дар асрҳои 19-20 асарҳо эҷод кардааст.

Рустам Шукуров бо марказҳои ҷаҳонии Бизонс ва Эроншиносӣ (корҳои тадқиқотӣ дар Академияи илмҳои Британия (1995, 1996), Хонаи илмҳои инсонии Париж (2001, 2002, 2012, 2014), Донишгоҳи Анкара (2019), Маркази омӯзиши тамаддунҳои Осиёи Хурд дар Донишгоҳи Коч дар Истанбул (2018), дар Маркази тадқиқоти Бизонс дар Думбартон Окс (2004—2005, 2015), дар лоиҳаи Академияи илмҳои Австрия (2019—2021), ва ғайра.), дар донишгоҳҳо ва марказҳои илмии хориҷи кишвар (ИМА, Британияи Кабир, Фаронса, Олмон, Италия, Маҷористон, Туркия, Қазоқистон, Австрия ва ғайра) оид ба таърихи Бизонс ва Ислом лексияҳо мехонад ва дар маконҳои ҷаҳонии касбӣ (Сорбонна, Метрополитен) Осорхона, ANAMED (Истанбул), BOO (Майнс/Франкфурт), IMAFO (Вена) ва ғ.)баромадҳо мекунад. Аъзои комитетҳои программавии конгресси байналхалқии византинистон, симпозиуми байналхалкии Требизонд ва ғайра мебошад. Ҳамкории илмӣ ва дустии дерина тақдири Р.М Шукуров ва Энтон Бриер, М. Баливе, Н- Гарсоян, И. Шевченко, Д. Оболенский, Е. Патлаян, А.Лайу, С.Рэдфорд, К.Рэпп, Э. Пиккок, К Фосс, А Эффенбергер ва бисьёр дигар олимон пайвастааст. Бо матнҳо ба забонҳои юнонии қадим ва миёна, форсӣ, арабӣ, туркӣ, лотинӣ, славянии ҷанубӣ ва картвелӣ кор мекунад, анъанаҳои дастнависи Бизонс ва осиёиро меомӯзад.

Корманди Музеи давлатии санъати Шарқ мебошад. Узви Феҳристи федеролии коршиносон дар соҳаи илмию техникии Вазорати маориф ва илми Федератсияи Русия (то соли 2019), КМИТ ба номи П. М. Третяков ва Ассотсиатсияи миллии коршиносони силоҳ мебошад. Мутахассис оид ба тавсифи осори бадеӣ, хонандаи катибаҳои арабӣ, форсӣ ва арабографӣ дар ашёи асрҳои миёна ва замони нав мебошад. Дар соли 2015 дар ҳамкорӣ бо сармутахассиси Осорхонаи Шарқ Н. В. Сазонова дар бораи лакҳои эронӣ дар коллексияи осорхона китоб навишта аст.

Узви ҳайати таҳририяи Бизонс Муваққатӣ. Муассис ва ташкилкунандаи лоиҳаи байналмилалии илмии «Sol Invictus», бахшида ба ҳамкории фарҳангҳо ва динҳо дар фазои баҳри Миёназамин (2016) мебошад. Мураттиби маҷмӯаҳои муҳими илмии асримиёнагии рус «Бегона: Таҷрибаи мағлубият» ва «Баҳр ва соҳилҳо» ба ҳисоб меравад.

Ҷоизаҳо

• Барандаи Ҷоизаи Ломоносов барои саҳмаш дар рушди илми таърихи Русия (2016).

Осор

Муаллифи беш аз 150 асар, аз ҷумла дар мавриди антропологияи иҷтимоии Бизонс, проблемаҳои муносибатҳои байни Бизонсҳо ва туркзабонҳо, равандҳои этникӣ дар ҷамъиятхои асримиёнагӣ, таҳаввули маданияти ҷамъиятҳои насронию мусулмонӣ, таърихи муосири Маркази Осиё мебошад.

Монографияҳо

• Choukourov Ch., Choukourov R. Peuples d’Asie Centrale / trad. A. Garcia, Y. Gauthier. — Paris: Syros, 1994. — 230 p. — ISBN 2-84146-027-4.
• Шукуров Р. М., Шукуров Ш. М. Центральная Азия: Опыт истории духа(пайванди дастнорас) — М.: Панорама, 1996. — 160 с.; 2-е издание, дополненное. — М., 2001. — 256 с.
• Шукуров Р. М. Великие Комнины и Восток (1204—1461). / под ред. С. П. Карпова. — СПб.: Алетейя, 2001. — 446 с. — (Византийская библиотека: Исследования). — ISBN 5-89329-337-1;
• Shukurov R. The Byzantine Turks, 1204—1461. — Leiden, Boston: Brill Academic Publishers, 2016. — 528 p. — (The Medieval Mediterranean: Peoples, Economies and Cultures, 400—1500). — ISBN 9789004305120, ISBN 9789004307759; doi:10.1163/9789004307759;
• Шукуров Р. М. Тюрки в византийском мире (1204—1461). — М.: Издательство Московского университета, 2017. — (Труды исторического факультета МГУ. Вып. 74; Серия II: «Исторические исследования»: 33). — 631 с. — ISBN 978-5-19-011131-6;
• Сазонова Н. В., Шукуров Р. М. Иранские лаки в собрании Государственного музея Востока. Каталог коллекции. — М.: Государственный Музей Востока, 2015. — 367 с.
• Шукуров Р. М., Шукуров Ш. М. Asiyai Markazi. Daramadi bar ruhiyyati mardum. — Markazi asnad wa ta’rikhi diplumasi Tehran, 2008. — 245 S.

Тарҷумаҳо

• Muḥammad Sharīf-i Ṣadr-i Ziya The Personal History of a Bukharan Intellectual: The Diary of Muḥammad Sharīf-i Ṣadr-i Ziya / Transl. from the Original Manuscript R. Shukurov; with an Introd. Study and Comment. M. Shakuri (Shukurov) / ed. E. A. Allworth, Sh. Tadjabakhsh. — Leiden, Boston: Brill, 2004. — 407 p. — (Brill’s Inner Asian Library; 9). — ISBN 90-04-13161-2, doi:10.1017/s0021911807001076;
• Михаил Панарет. О Великих Комнинах (Трапезундская хроника) / Пер. и коммент.: С. П. Карпов, Рустам Шукуров; издание греч. текста: А. М. Крюков. — СПб.: Алетейя, 2019. — 175 с. — (Новая византийская библиотека: Источники). — ISBN 978-5-907115-64-4.

Китобҳои дарсӣ

• Бойцов М. А., Шукуров Р. М. История средних веков: Западная Европа, Бизонс и ранний ислам: Учебник для 6 класса. — 5-е изд. — Екатеринбург: Артефакт, 2019. — Ч. 1. — 368 с. — ISBN 978-5-907094-38-4.
• Бойцов М. А., Шукуров Р. М. Всеобщая история: История средних веков: Учебник для 6 класса общеобразовательных организаций. — 6-е изд. — М.: Русское слово, 2017. — 264 с. — ISBN 978-5-00-092961-2.
• Дмитриева О. В., Шукуров Р. М., Пименова Л. А. От Средневековья к Новому времени: Экспериментальный учебник для 8 класса. — М.: Мирос, 1997. — 432 с.

Пайвандҳо

• Рустам Шукуров дар бораи тамаддун, гузашта, оянда ва роҳи ӯ (сӯҳбат)