Янис Чаксте
Янис Чаксте (Зирне; латиш. Jānis Čakste, дар Им. Русия Иван Христофорович Чаксте, 14 сентябри соли 1859 — 14 марти соли 1927) — сиёсатмадори Латвия ва арбоби давлатӣ, аввалин президенти Ҷумҳурии Латвия.
| латишӣ: Jānis Čakste | |
 | |
 1-умин Президенти Латвия
|
|
| 14 ноябри 1922 — 14 марти 1927 | |
| Пешгузашта | вазифа таъсис ёфт |
| Ҷонишин | Густавс Земгалс |
 1-умин Раиси Маҷлиси Муассисини Латвия
|
|
| 1 майи 1920 — 7 ноябри 1922 | |
| Пешгузашта | вазифа таъйин гардид |
| Ҷонишин | вазифа барҳам дода шуд |
|
1-умин Раиси Шӯрои Халқии Латвтя
|
|
| 17 ноябри 1918 — 1 майи 1920 | |
| Пешгузашта | вазифа таъйин шуд |
| Ҷонишин | вазифа барҳам дода шуд |
| Таваллуд |
14 сентябр 1859[1][2][3] |
| Даргузашт |
14 март 1927[5][1][2][…] (67 сол) |
| Мадфан | |
| Фарзандон | Mintauts Čakste[d] ва Konstantīns Čakste[d] |
| Ҳизб | |
| Таҳсилот | |
| Соядаст |
 |
| Ҷоизаҳо |
     |
| Ҷойҳои кор | |
 Парвандаҳо дар Викианбор | |
Зиндагинома вироиш
Дар уезди Добленскийи губернияи Курланд. Падар - Кришянис (Христофор) Чаксте (Зирне; 1827-1864), модар - Каролина-Матилда, то издивоҷ Наруновска (1835—?) ).
Соли 1882 гимназияи немисии Митаваро хатм карда, ба факултаи ҳуқуқшиносии Донишгоҳи Маскав дохил шуд ва дар он ҷо Ҷамъияти донишҷӯёни Латвияи Маскавро таъсис дод. Пас аз хатми донишгоҳ дар соли 1886, ӯ ба ҳайси котиби Прокуратураи музофоти Курланд кор кардааст.
Аз соли 1888 - ёвари адвокати ҳуқуқ ва аз 20 ноябри соли 1897 - адвокати ҳуқуқ.[6] Ҳафтаномаи Tēvija (Ватан)-ро нашр (то соли 1914) ва таҳрир мекард (то соли 1906). Дар соли 1895 ӯфестивали IV умумии сурудҳоро дар Митава (ҳоло Елгава) ташкил ва маблағгузорӣ кард, ки тақрибан 4000 рубли тилоӣ сарф кард. Ҷамъияти Латвияи Митаваро сарварӣ мекард [7].
Дар давоми инқилоби 1905 барномаи автономия барои Латвияро пешниҳод кард. Соли 1906 ӯ аз губернияи Курланд вакили Думаи 1-уми давлатӣинтихоб шуд. Дар Дума вай бо ҳизби кадет иртибот дошт. Пас аз пароканда шудани Дума, вай ба Выборгское воззвание имзо гузошт, ки соли 1908 се моҳро дар зиндони Митавская сипарӣ кард. Бо оғози ҷанги якуми ҷаҳонӣ — раиси Кумитаи Салиби Сурхи Митава.
Баҳори соли 1915 ӯ ба Тарту кӯчид. Вай дар Кумитаи марказии кумак ба гурезагон аз Латвия фаъолона кор кардааст. Дар моҳи декабри 1916, ӯ ба Иёлоти Муттаҳида ба сафари корӣ рафт, аммо дар Стокҳолм аз инқилоб дар Русия огоҳ шуд ва баргашт. Вай дар бораи зарурати истиқлоли Латвия брошюра навиштааст. Соли 1917 — Комиссари Ҳукумати муваққатӣ дар вилояти Курланд, воқеъ дар Юрев (Тарту). Аз 13 октябри 1917, ӯ дар кори Шӯрои муваққатии миллии Латвия ширкат варзид, дар Департаменти корҳои хориҷӣ кор кард.
Ӯ 11 ноябри соли 1918 ба Латвия баргашт ва 17 ноябр фаҳмид, ки ӯро раиси Шӯрои халқии Латвия интихоб кардаанд.
Дар моҳи январи соли 1919 дар сари ҳайати Латвия, дар Лондон ва Конфронси сулҳи Париж ширкат варзид. Ӯай аввалин маҷлиси Муассисонро 1 майи соли 1920, дар интихоби раиси он ширкат варзид ва 83 овоз гирифт, дар ҳоле ки Рейнис - ҳамагӣ 48 овоз гирифт.
14 ноябри 1922, дар Сейм Чаксте ҳамчун президенти Латвия (92 вакилон — тарафдор, 6 худдорӣ), ҳамчун ягона номзад интихоб; 6 ноябри соли 1925 вай аз нав интихоб карда шуд.
Дар давоми раисии худ, ӯ 402 қонунро эълон кард. Дар байни онҳо Қонуни маорифро бояд қайд кард, ки давлат ва ҳукуматҳои маҳаллиро вазифадор мекунад, ки барои ақаллиятҳои миллӣ шумораи зарурии мактабҳоро созмон диҳанд. 549 нафарро афв кардааст.
Аз 14 ноябри соли 1919 — дотсенти Донишгоҳи Латвия, 28 сентябри 1924 ба ӯ унвони доктори фахрии ҳуқуқ. Аз соли 1921 ӯ дар курсҳои афсарӣ лексия мехонд.
Соли 1927, 14 март вафот кардааст. Ӯро дар қабристони ҷангали Рига ба хок супурданд.
Оила вироиш
- Ҳамсар — Юстине Чаксте, ҳанг. тав. Весере (Justīne Vesere, 1870—1954)
- Писар — Висвалдис Чаксте (1891—1915)
- Писар — Минтаутс Фридрихс Андрейс Чаксте (Mintauts Fridrihs Andrejs Čakste, 1893—1962)
- Писар — Ринголдс Чаксте (Ringolds Čakste, 1898—1967)
- Писар — Константин Чаксте (Konstantīns Čakste, 1901—1945)
- Духтар — Алдона Паула Каролина, баъди шавҳаргирӣ Тепфере (Aldona Paula Karolīna Tepfere, 1903—1954)
- Духтар — Майга, дар шавҳарбароӣ Широнс (Maiga Šīrons, 1904—1984)
- Духтар — Дайла Чаксте (Daila Čakste, ? — ?)
- Духтар — Янина Чаксте (Janīna Čakste, ? — ?)
- Сисар н — Гедиминс Чаксте (Ģedimins Čakste, ? — ?)
Хотира вироиш
Ҷоизаҳо вироиш
- Вай бо ордени Се Ситора, Гули Сафед, дараҷаи 1 Наҳзати Полша мукофотонида шудааст.
- Дорандаи Салиби калони ордени Леополди I.
Эзоҳ вироиш
- ↑ 1.0 1.1 Encyclopædia Britannica (ингл.)
- ↑ 2.0 2.1 Энциклопедия Брокгауз (нем.)
- ↑ Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): платформаи додаҳои боз — 2011.
- ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #119378841 // Общий нормативный контроль (GND) (нем.) — 2012—2016.
- ↑ 5.0 5.1 Чаксте Янис // Большая советская энциклопедия (рус.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Список присяжных поверенных округа Санкт-Петербургской судебной палаты и их помощников к 31 января 1914 г. Санкт-Петербург, 1914. — С.32.
- ↑ Археологические общества прибалтийского края // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
- ↑ Площадь Яниса Чаксте(рус.). Бюро туристической информации Лиепайского региона. 29 Декабри 2019 санҷида шуд.
Манбаъҳо вироиш
- Государственная дума Российской империи, 1906—1917 : Энциклопедия. Москва : Российская политическая энциклопедия, 2008. С. 670. — ISBN 978-5-8243-1031-3.
- Императорский Московский университет: 1755-1917 : энциклопедический словарь / А. Ю. Андреев, Д. А. Цыганков. — М.: Российская политическая энциклопедия (РОССПЭН), 2010. — С. 810—811. — 894 с. — 2 000 экз. — ISBN 978-5-8243-1429-8.