Анҷумани 1-уми умумииттифоқии шӯроҳо

Анҷумани 1-уми умумииттифоқии шӯроҳо, имлои пешина — 1-умин Съезди советҳои тамомииттифоқӣ (умумииттифоқӣ) (русӣ: I Всесоюзный съезд советов) — анҷумани намояндагони Советҳои депутатҳои коргарон, деҳқонон ва Артиши сурх мебошад, ки 30 декабри соли 1922 дар Маскав баргузор гардид. Дар анҷуман 2215 вакил ширкат варзиданд (1.727 аз РСФСР, 364 аз РСС Украина, 91 аз ЗСФСР, 33 аз БССР). Калинин раиси съезд интихоб карда шуд, аммо Ленин, ки аз сабаби беморӣ дар съезд ҳузур надошт, раиси фахрии съезд интихоб карда шуд. Зиёда аз 90 % вакилон аъзои ҲКР, 2 сотсиал-федералисти чапи Қафқоз, 1 анархист, 1 узви Ҳизби сотсиал-демократии яҳудӣ буданд.

Съезд Эъломия ва Шартномаро дар бораи ташкили давлати нав — Иттифоқи Республикаҳои Советии Сотсиалистӣ (СССР) тасдиқ кард. Ба ИҶШС 4 давлатҳо – ҶШС Русия , ҶШС Украина, ҶШС Белорусия, ҶФШС Закавказия (ҶФШС — ҷумҳурии федеративии шӯравии сотсиалистӣ) дохил гардиданд. Ғайр аз ин, съезд Кумитаи Марказии Иҷроияи ИҶШС-ро интихоб кард.

Тартиби рӯз

1. Баррасии Эъломия дар бораи ташкили СССР. Маърӯзачӣ - И. В. Сталин...
2. Баррасии Шартномаи таъсиси ИҶШС. Маърӯзачӣ — И. В. Сталин...
3. Интихоботи Кумитаи Марказии Иҷроияи ИҶШС. Маърӯзачӣ - А. АЗ. Енукидзе...

Қарорҳои Анҷуман

Дар съезд интихоб карда шудааст

• Кумитаи Иҷроияи Марказии ИҶШС (як палатагӣ, ҳамагӣ 371 аъзо)

Ҳуҷҷатҳои қабулшуда

• Салом ба раиси фахрии Съезди 1 Шӯравии СССР — В. И. Ленин
• Эъломия дар бораи ташкил ёфтани СССР
• Шартнома дар бораи ташкил ёфтани СССР
• Қарорҳо:

1. Дар бораи тасдики эъломия ва созишномаи ташкил ёфтани ИҶШС
2. Дар бораи бунёди хонаи СССР
3. Дар бораи таъсиси Институти марказии халқии кишоварзӣ
4. Дар бораи ҷашни рӯзи ташкил ёфтани Иттифоки Республикаҳои Советии Сотсиалистӣ

Натиҷаи асосии съезд

• Ташкил ёфтани Иттифоқи Республикаҳои Советии Сотсиалистӣ

Адабиёт

• История КПСС. Т. 4, кн. 1. — М., 1970. — С. 196—210.
• Ленин, В. И. К вопросу о национальностях или об «автономизации» / В. И. Ленин // Полн. собр. соч. : в 55 т. Т. 45 / В. И. Ленин ; Ин-т Марксизма-ленинизма при ЦК КПСС. — Изд. 5-е. — М. : Политиздат, 1970. — С. 356—362. — XXVI, 729 с.
• I съезд Советов Союза Советских Социалистических Республик : Стенографич. отчёт : 30 декабря 1922 г. / Союз Советских Социалистических Республик. — М. : Изд-во ЦИК СССР, 1923. — 24 с.
• Съезды Советов Союза ССР, союзных и автономных Советских Социалистических Республик : Сб. документов. Т. 3 / АН СССР, Ин-т права. — М., 1960. — 398 с.
• Якубовская, С. И. Развитие СССР как союзного государства : 1922—1936 гг. / С. И. Якубовская ; АН СССР, Ин-т истории СССР. — М. : Наука, 1972. — 230 с.

Пайвандҳо

• Первый съезд Советов СССР // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.