Арнолд Рюйтел
Арнолд (Фёдорович) Рутел (эст. Arnold Rüütel; тав. 10 майи 1928, Сааремааё ҶШС Эстония) — арбоби сиёсии шӯравӣ ва эстонӣ. Президенти Эстония (2001-2006), Раиси Президиуми Шӯрои Олии ҶШС Эстония (1983-1990), Раиси Шӯрои Олии Эстония (1990-1992). Депутати Шӯрои Миллатҳои Шӯрои Олии СССР даъвати 11 (1984-1989) аз ҶШС Эстония [5].
| эст. Arnold Rüütel | |
 | |
| 8 октябр 2001 — 9 октябр 2006 | |
| Пешгузашта | Lennart Meri[d] |
| Ҷонишин | Тоомас Ҳендрик Илвес |
| 8 апрел 1983 — 28 март 1990 | |
| Пешгузашта | Johannes Käbin[d] |
| 29 март 1990 — 6 октябр 1992 | |
| Таваллуд |
10 май 1928[1][2] (96 сол) |
| Ҳамсар | Ingrid Rüütel[d] |
| Ҳизб | |
| Таҳсилот | |
| Эътиқод | Агноститсизм |
| Соядаст |
 |
| Ҷоизаҳо | |
| Ҷойҳои кор | |
 Парвандаҳо дар Викианбор | |
Зиндагинома
вироишДар ҷ. Сааремааи волости Лаимяла.(ҳоло волости Лаимялаи уезди Сааремаа) дар оилаи эстониҳои православии Феодор ва Юулӣ таввалуд шудааст. Ӯ соли 1949 Коллеҷи кишоварзии Янедаро хатм кардааст, ба ҳайси агрономи калон дар Сааремаа (1949-1950), сипас муаллими Мактаби механизатсияи кишоварзии Тарту (1955-1957) кор кардааст.
Соли 1957 ӯ сар-зоотехник ва директори хоҷагии таҷрибавии Институти тадқиқотии ветеринарӣ ва чорводорӣ таъйин карда шуд ва соли 1963 директори совхози справкавии Тарту таъйин шуд ва то соли 1969 дар ин вазифа монд. Ҳамзамон, ӯ соли 1964 Академияи кишоварзии Эстонияро хатм кард ва дар соли 1972 номзади илмҳои кишоварзӣ гардид. Мавзӯи рисола: "Консентратсияи хоҷагии шир дар РСС Эстония".
Дар давраи солҳои 1969-1977 Арнолд Рюйтел ректори Академияи кишоварзии Эстония буд. Аз соли 1977 — аъзои бюрои КМ ҲК Эстония. Солҳои 1977-1979 — котиби Кумитаи Марказии ҲКЭ оид ба кишоварзӣ [6]. Аз соли 1979 то 1983 — Муовини якуми Раиси Шӯрои Вазирони ҶШС Эстония Соли 1983 ӯ Раиси Президиуми Шӯрои Олии ҶШС Эстония таъйин карда шуд. Солҳои 1986-1990 ӯ узви Комиссияи марказии тафтишотии КПСС буд.
Ӯ дар омодасозии Эъломияи соҳибихтиёрӣ, ки Шӯрои Олии ҶШС Эстония 16 ноябри соли 1988 қабул кардааст, нақши калон бозидааст.
Депутати халқи СССР аз ҳавзаи интихоботии миллӣ-ҳудудии Тарту No479 РСС Эстония [7]. Моҳи марти соли 1990 ӯ Раиси Шӯрои Олии ҶШС Эстония интихоб шуд. Таҳти роҳбарии ӯ, 8 майи соли 1990 Шӯрои Олӣ қонунеро қабул кард, ки фаъолияти Конститутсияи 1938-и Ҷумҳурии Эстонияи мустақилро барқарор мекунад. Вай то моҳи октябри соли 1992 раиси Шӯрои Олӣ боқӣ монд. Солҳои 1991-1992 узви Ассамблеяи конститутсионӣ буд, ки Конститутсияи Ҷумҳурии Эстонияро таҳия мекард. Ӯ дар интихоботи якуми маъмули президентии соли 1992 ширкат карда, 43% овозҳоро ба даст оварда, мақоми аввалро касб кард, аммо даври дуввумро (ки дар он вакилони парлумон овоз доданд) ба Леннарт Мерӣ бохт.
Соли 1991 Рутел дар мавзӯи "Такмил додани технологияи истеҳсоли шир бо интенсификатсияи чорводорӣ" рисолаи докторӣ дифоъ намуда, доктори илмҳои кишоварзӣ шуд. Дар солҳои 1994-2000 ӯ раиси Иттифоқи мардумии Эстония буд ва аз соли 2007, пас аз барқарор шудани узвият дар Иттиҳоди халқӣ ба ҳайси раиси фахрии он, дар соли 1995 ба Риигикогу (парлумони Эстония) интихоб шуд ва дар он ҷо ин вазифаи муовини раисро то соли 1997 ба уҳда дошт. Ӯро ба интихоботи президентии соли 1996 пешбарӣ карданд ва бори дуюм дар давраи дуюми интихобот ба Мэрӣ мағлуб шуд.
21 сентябри соли 2001, коллеҷи интихоботӣ дар даври дуввум Рюйтелро (ки танҳо бо овоздиҳии интихоботӣ ширкат карда буд) Президенти Эстония интихоб кард. Рюйтел рӯзи 8 октябр расман ба вазифаи Президенти Ҷумҳурии Эстония шурӯъ кард.
7 июни 2006, Рюйтел эълом дошт, ки барои бори дуввум номзад хоҳад шуд, агар президент дубора тавассути Риигикогу интихоб нашавад. Дар интихоботи охирини президентии 23 сентябри соли 2006 дар Эстония, Рюйтел аз 345 овози имконпазир 162 овоз гирифта, аз рақиби худ мағлуб шуд. Дар натиҷаи қарори Коллеҷи интихобкунандагон, Тоомас Ҳендрик Илвес бо 174 овоз Президенти Ҷумҳурии Эстония интихоб шуд. Давраи президентии Рюйтел 9 октябри соли 2006 ба охир расид.
Бо вуҷуди ин, бо ташаккур ба президенти Русия барои даъват, президенти Эстония гуфт, ки ранҷу азоби халқҳояшон бо поёни Ҷанги Дуюми Ҷаҳон хотима наёфтааст: “Мо маҷбур будем марги ҳазорон нафар, депортатсия ва таъқиботро дар шароити осоишта таҳаммул кунем... ҷанг ва пас аз он ки дар хотираи ман нест нашудааст... Ман ҳамчун сарвари давлат ман вазифаи худ мешуморам, ки дар ин рӯз дар назди халқам бошам. "
Оила
вироишБо фолклоршинос Ингрид Рутел (соли таваллудаш 1935) - духтари арбоби давлатӣ-ҳизбии шӯравии Эстония Неме Рюс, ки аз ҷониби фашистон дар соли 1942 қатл карда шудааст, хонадор шудааст. Ҷуфти Руител ду духтари болиғ доранд.
Эзоҳ
вироиш- ↑ Энциклопедия Брокгауз (нем.)
- ↑ Munzinger Personen (нем.)
- ↑ 3.0 3.1 (unspecified title)
- ↑ Former President Arnold Rüütel leaves EKRE — Estonian Public Broadcasting, 2024.
- ↑ Список депутатов Верховного Совета СССР 11 созыва(пайванди дастнорас — таърих). 12 августи 2013 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 26 сентябри 2011.
- ↑ Биография на официальном сайте president.ee(пайванди дастнорас — таърих). 30 августи 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 25 марти 2016.
- ↑ РЮЙТЕЛЬАрнольд Феодорович. 19 марти 2021 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 14 ноябри 2020.