Аҳолии Қазоқистон
Шумораи умумии аҳолии Қазоқистон (қаз.: Қазақстан халқы) ба 1 октябри соли 2021 19 062 700 нафар аст[1].Аз рӯи шумораи аҳолӣ дар феҳристи кишварҳо дар ҷои 64-ум қарор дорад. Зичии миёна каме камтар аз 6,93 нафар дар як км² (ҷои 184-ум дар рӯйхати кишварҳо аз рӯи зичии аҳолӣ).
То моҳи марти соли 2022, 22 шаҳри Қазоқистон беш аз 100 ҳазор нафар аҳолӣ доранд, ки 3-тои онҳо беш аз як миллион нафар аҳолӣ доранд. Дар соли 2021 афзоиши тахминии аҳолӣ 246,494 нафарро ташкил дод, ки ин 1,3% шумораи умумии аҳолиро ташкил медиҳад.
Динамикаи аҳолӣ вироиш
| 1950 | 1951 | 1952 | 1953 | 1954 | 1955 | 1956 | 1957 | 1958 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 8 091 600 | ↗8 131 000 | ↗8 342 000 | ↗8 516 000 | ↗8 737 000 | ↗8 892 000 | ↗8 971 000 | ↗9 065 000 | ↗9 169 000 |
| 1959 | 1960 | 1961 | 1962 | 1963 | 1964 | 1965 | 1966 | 1967 |
| ↗9 294 700 | ↗9 754 800 | ↗10 236 000 | ↗10 723 000 | ↗11 192 000 | ↗11 449 000 | ↗11 771 000 | ↗12 047 000 | ↗12 323 000 |
| 1968 | 1969 | 1970 | 1971 | 1972 | 1973 | 1974 | 1975 | 1976 |
| ↗12 588 000 | ↗12 800 000 | ↗13 009 000 | ↗13 211 000 | ↗13 430 000 | ↗13 637 000 | ↗13 847 000 | ↗14 063 000 | ↗14 209 000 |
| 1977 | 1978 | 1979 | 1980 | 1981 | 1982 | 1983 | 1984 | 1985 |
| ↗14 349 000 | ↗14 501 000 | ↗14 685 000 | ↗14 858 000 | ↗15 053 000 | ↗15 253 000 | ↗15 452 000 | ↗15 648 000 | ↗15 842 000 |
| 1986 | 1987 | 1988 | 1989 | 1990 | 1991 | 1992 | 1993 | 1994 |
| ↗16 028 000 | ↗16 244 000 | ↗16 332 000 | ↗16 537 000 | ↗16 690 000 | ↗16 793 000 | ↗16 964 000 | ↗16 986 000 | ↘16 942 000 |
| 1995 | 1996 | 1997 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 |
| ↘16 679 000 | ↘16 544 000 | ↘15 993 000 | ↘15 804 000 | ↘15 000 000 | ↘14 900 000 | ↘14 800 000 | ↗14 851 100 | ↗14 866 900 |
| 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 |
| ↗14 951 200 | ↗15 074 767 | ↗15 219 291 | ↗15 396 878 | ↗15 571 506 | ↗15 776 492 | ↗16 204 617 | ↗16 441 959 | ↗16 675 392 |
| 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 |
| ↗16 911 911 | ↗17 165 239 | ↗17 417 447 | ↗17 670 957 | ↗17 926 000 | ↗18 157 337 | ↗18 395 567 | ↗18 632 169 | ↗19 177 128 |
Маълумоти демографӣ вироиш
| Аҳолӣ (ҳаз. нафар) | Таваллудшудагон 1 | Фавтидагон 1 | Афзоиши табиӣ 1 | Коэффитсиенти умумии таваллуд (сари 1000 нафар) | Коэффитсиенти умумии фавт (сари 1000 нафар) | Афзоиши табиӣ (сари 1000 нафар) | Сатҳи умумии таваллуд | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1950 | 6703 | 252 000 | 97 000 | 155 000 | 37.6 | 14.4 | 25.9 | |
| 1951 | 6831 | 256 000 | 98 000 | 158 000 | 37.5 | 26.3 | ||
| 1952 | 7042 | 264 000 | 101 000 | 163 000 | 37.5 | 26.8 | ||
| 1953 | 7316 | 262 000 | 104 000 | 158 000 | 35.8 | 25.7 | ||
| 1954 | 7637 | 286 000 | 106 000 | 180 000 | 37.5 | 27.7 | ||
| 1955 | 7992 | 300 000 | 109 000 | 191 000 | 37.5 | 12.9 | 28.2 | |
| 1956 | 8371 | 313 000 | 112 000 | 201 000 | 37.4 | 28.8 | ||
| 1957 | 8765 | 326 000 | 115 000 | 211 000 | 37.2 | 29.2 | ||
| 1958 | 9169 | 340 000 | 116 000 | 224 000 | 37.1 | 29.7 | ||
| 1959 | 9581 | 354 000 | 118 000 | 236 000 | 36.9 | 29.9 | ||
| 1960 | 9995 | 371 800 | 121 000 | 250 800 | 37.2 | 11.3 | 30.6 | |
| 1961 | 10 480 | 377 000 | 124 000 | 253 000 | 36.0 | 24.1 | ||
| 1962 | 10 958 | 368 300 | 127 000 | 241 300 | 33.6 | 22.0 | ||
| 1963 | 11 321 | 352 400 | 125 000 | 227 400 | 31.1 | 20.1 | ||
| 1964 | 11 610 | 330 500 | 125 000 | 205 500 | 28.5 | 17.7 | ||
| 1965 | 11 910 | 320 600 | 124 000 | 196 600 | 26.9 | 9.6 | 16.5 | |
| 1966 | 12 185 | 313 500 | 124 000 | 189 500 | 25.7 | 15.6 | ||
| 1967 | 12 456 | 307 200 | 123 000 | 184 200 | 24.7 | 14.8 | ||
| 1968 | 12 694 | 302 000 | 121 000 | 181 000 | 23.8 | 14.3 | ||
| 1969 | 12 900 | 302 200 | 122 000 | 180 200 | 23.4 | 13.9 | ||
| 1970 | 13 105 | 306 700 | 121 000 | 185 700 | 23.4 | 9.2 | 17.4 | |
| 1971 | 13 320 | 317 400 | 124 000 | 193 400 | 23.8 | 14.4 | ||
| 1972 | 13 533 | 318 600 | 125 000 | 193 600 | 23.5 | 14.2 | ||
| 1973 | 13 742 | 321 100 | 126 000 | 195 100 | 23.4 | 14.1 | ||
| 1974 | 13 955 | 338 300 | 127 000 | 211 300 | 24.2 | 15.1 | ||
| 1975 | 14 136 | 343 700 | 127 000 | 216 700 | 24.3 | 8.8 | 15.3 | |
| 1976 | 14 279 | 350 400 | 128 000 | 222 400 | 24.5 | 15.6 | ||
| 1977 | 14 425 | 349 400 | 128 000 | 221 400 | 24.2 | 15.3 | ||
| 1978 | 14 588 | 355 300 | 127 000 | 228 300 | 24.4 | 15.6 | ||
| 1979 | 14 753 | 354 320 | 113 687 | 240 633 | 24.0 | 16.3 | ||
| 1980 | 14 919 | 356 013 | 119 078 | 236 935 | 23.9 | 8.0 | 15.9 | |
| 1981 | 15 096 | 367 950 | 120 974 | 246 976 | 24.4 | 8.0 | 16.4 | |
| 1982 | 15 279 | 373 416 | 120 165 | 253 251 | 24.4 | 7.9 | 16.6 | |
| 1983 | 15 463 | 378 577 | 123 807 | 254 770 | 24.5 | 8.0 | 16.5 | |
| 1984 | 15 647 | 399 403 | 129 796 | 269 607 | 25.5 | 8.3 | 17.2 | |
| 1985 | 15 780 | 396 929 | 126 786 | 270 143 | 25.2 | 8.0 | 17.1 | |
| 1986 | 15 965 | 410 846 | 119 149 | 291 697 | 25.7 | 7.5 | 18.3 | |
| 1987 | 16 167 | 417 139 | 122 835 | 294 304 | 25.8 | 7.6 | 18.2 | |
| 1988 | 16 362 | 407 116 | 126 898 | 280 218 | 24.9 | 7.8 | 17.1 | |
| 1989 | 16 537 | 382 269 | 126 378 | 255 891 | 23.1 | 7.6 | 15.5 | |
| 1990 | 16 670 | 362 081 | 128 576 | 233 505 | 22.2 | 7.9 | 14.3 | |
| 1991 | 16 525 | 353 174 | 134 324 | 218 850 | 21.5 | 8.2 | 13.3 | 2.67 |
| 1992 | 16 440 | 337 612 | 137 518 | 200 094 | 20.5 | 8.4 | 12.1 | 2.62 |
| 1993 | 16 381 | 315 482 | 156 070 | 159 412 | 19.3 | 9.5 | 9.8 | 2.54 |
| 1994 | 16 146 | 305 624 | 160 339 | 145 285 | 18.9 | 9.9 | 9.0 | 2.43 |
| 1995 | 15 816 | 276 125 | 168 656 | 107 469 | 17.5 | 10.7 | 6.8 | 2.21 |
| 1996 | 15 578 | 253 175 | 166 028 | 87 147 | 16.3 | 10.7 | 5.6 | 2.02 |
| 1997 | 15 334 | 232 356 | 160 138 | 72 218 | 15.2 | 10.4 | 4.7 | 1.93 |
| 1998 | 15 072 | 222 380 | 154 314 | 68 066 | 14.8 | 10.2 | 4.5 | 1.81 |
| 1999 | 14 928 | 217 578 | 147 416 | 70 162 | 14.6 | 9.9 | 4.7 | 1.79 |
| 2000 | 14 882 | 222 054 | 149 778 | 72 276 | 14.9 | 10.1 | 4.9 | 1.88 |
| 2001 | 14 854 | 221 487 | 147 876 | 73 611 | 14.9 | 10.0 | 5.0 | 1.84 |
| 2002 | 14 854 | 227 171 | 149 381 | 77 790 | 15.3 | 10.1 | 5.2 | 1.88 |
| 2003 | 14 901 | 247 946 | 155 277 | 92 669 | 16.6 | 10.4 | 6.2 | 2.03 |
| 2004 | 15 013 | 273 028 | 152 250 | 120 778 | 18.2 | 10.1 | 8.1 | 2.21 |
| 2005 | 15 147 | 278 977 | 157 121 | 121 856 | 18.4 | 10.4 | 8.0 | 2.22 |
| 2006 | 15 307 | 301 756 | 157 210 | 144 546 | 19.7 | 10.3 | 9.4 | 2.36 |
| 2007 | 15 481 | 321 963 | 158 297 | 163 666 | 20.8 | 10.2 | 10.6 | 2.47 |
| 2008 | 15 672 | 356 575 | 152 706 | 203 869 | 22.8 | 9.7 | 13.1 | 2.68 |
| 2009 | 15 989 | 357 552 | 142 780 | 214 772 | 22.0 | 9.0 | 13.0 | 2.55 |
| 2010 | 16 324 | 367 752 | 145 875 | 221 877 | 22.5 | 8.9 | 13.6 | 2.60 |
| 2011 | 16 559 | 372 544 | 144 213 | 228 331 | 22.5 | 8.7 | 13.8 | 2.59 |
| 2012 | 16 900 | 379 121 | 141 220 | 237 901 | 22.5 | 8.4 | 14.1 | 2.62 |
| 2013 | 17 035 | 393 421 | 137 630 | 255 791 | 22.7 | 8.0 | 14.7 | 2.64 |
| 2014 | 17 289 | 401 066 | 132 236 | 268 830 | 23.1 | 7.6 | 15.5 | 2.76 |
| 2015 | 17 557 | 398 561 | 131 867 | 266 694 | 22.7 | 7.5 | 15.2 | 2.73 |
| 2016 | 17 818 | 400 640 | 131 373 | 269 567 | 22.52 | 7.4 | 15.6 | 2.8 |
| 2017 | 18 014 | 390 520 | 130 033 | 260 487 | 21.7 | 7.2 | 14.4 | 2.73 |
| 2018 | 18 137 | 397 947 | 130 515 | 267 432 | 21.8 | 7.1 | 14.7 | 2.84 |
| 2019 | 18 448 | 403 064 | 133 489 | 269 575 | 21.8 | 7.2 | 14.6 | 2.90 |
| 2020 | 18 632 | 425 625 | 162 613 | 263 062 | 22.8 | 8.7 | 14.1 | 3.13 |
| 2021 | 19 062 | 403 064 | 133 489 | 269 575 | 21.8 | 7.2 | 14.6 | 2.90 |
1 Маълумот дар бораи таваллуд ва фавт то соли 1979 тахминӣ мебошад.
Барӯйхатгирии аҳолӣ вироиш
Барӯйхатгирии аҳолии Ҷумҳурии Қазоқистон дар соли 1999 дар моҳи феврал, расо 10 сол пас аз барӯйхатгирии умумииттифокии аҳолии СССР дар соли 1989 баргузор шуд. Аввалин барӯйхатгирии аҳолии Қазоқистон пас аз ба даст овардани истиқлол аз 25 феврал то 4 марти соли 1999 гузаронида шуда буд. То охири соли 2000 натичаҳои асосии барӯйхатгирии аввалини аҳолии мамлакат чоп карда шуданд. Тибқи барӯйхатгирии аҳолӣ дар соли 1999 шумораи аҳолии Ҷумҳурии Қазоқистон 14.953,1 ҳазор нафарро ташкил дода, 1246,1 ҳазор нафар (7,7%) нафар нисбат ба маълумоти тафтиши Казокистон (16.199,2 ҳаз.) камтар буд.
Барӯйхатгирии аҳолӣ дар Қазоқистон дар соли 2009 дуввумин барӯйхатгирии аҳолии Ҷумҳурии Қазоқистон пас аз ба даст овардани соҳибихтиёрӣ мебошад. Он аз 24 то 25 феврали соли 2009 баргузор гардид. Натоиҷи муқаддамотии расмии барӯйхатгирии аҳолӣ 4 феврали 2010 дар сомонаи Кумитаи давлатии омори Қазоқистон нашр шуд. Тибқи барӯйхатгирии аҳолӣ дар соли 2009 шумораи аҳолии Ҷумҳурии Қазоқистон 16.004,8 ҳазор нафарро ташкил дода, 1.022,9 ҳазор нафар (6,8 %) нафар нисбат ба барӯйхатгирии соли 1999 зиёдтар буд. Яке аз натиҷаҳои ғайричашмдошти барӯйхатгирии аҳолӣ якбора коҳиш ёфтани ҳиссаи аҳолии шаҳр аз 56,3% то 54,0 % ва мутаносибан афзудани вазни қиёсии аҳолии деҳот буд.
Барӯйхатгирии аҳолӣ дар Қазоқистон дар соли 2021 сеюмин пас аз ба даст овардани соҳибихтиёрӣ, барӯйхатгирии аҳолӣ дар Ҷумҳурии Қазоқистон аст.
Таркиби миллӣ вироиш
Қазоқистони имрӯза давлатест, ки аҳолиаш сермиллат дорад. Тибқи маълумоти аввали соли 2021, қазоқҳо аксарияти аҳолиро ташкил медиҳанд (69,01 %), пас аз он русҳо (18,42 %), ӯзбекҳо (3,29 %), уйғурҳо (1,48 %), украинҳо (1,36 %), тоторҳо (1,06 %) ва дигарон [2]
Барӯйхатгирии соли 2009 вироиш
Маълумоти пешакии барӯйхатгирии соли 2009 дар бораи ҳиссаи қавмҳои асосӣ 4 феврали соли 2010 интишор шудааст: қазоқҳо - 63,1%-и аҳолӣ, русҳо — 23,7 %, ӯзбекҳо — 2,8 %, украинҳо — 2,1 %, уйғурҳо — 1,4 %, тоторҳо — 1,3 %, немисҳо — 1,1 %, дигар миллатҳо — 4,5 %.[3] Шумораи қазоқҳо дар солҳои 1999-2009 ба 26% (ё 2,1 миллион нафар), ӯзбекҳо — 23% (87 хазор), уйғурҳо — 6% (ба 13 хазор) афзудааст. Шумораи немисҳо якбора кам шуд — 50% (175 ҳазор), инчунин украинҳо — 39% (214 ҳазор), тоторҳо — 18% (46 ҳазор), русҳо — 15% (ба 683 ҳазор нафар).
Забондонӣ вироиш
Тибқи маълумоти пешакии барӯйхатгирии соли 2009 [4] забони маъмултарин дар Қазоқистон забони русӣ буд: 94,4 фоизи аҳолии мамлакат нишон дод, ки нутқи даҳонии русиро мефаҳмад, 84,8 фоизи аҳолӣ ба забони русӣ ҳам хонда ва ҳам навишта метавонад, 3.4 % танҳо хонда метавонанд. Дар баробари ин забони гуфтугуи қазоқиро 74 % аҳолии мамлакат мефаҳмад, 62 % ба забони қазоқӣ хонда ва навишта метавонад ва 2,9 % танҳо хонда метавонанд.
Дар байни миллатҳои гуногуни Қазоқистон дар сатҳи донистани забон тафовути ҷиддӣ вуҷуд дорад. Ҳамин тариқ, дар байни миллатҳои славянӣ онҳо сухани даҳонии қазоқро мефаҳманд 25.3 % русҳо, 21,5 % украинҳо, 19 % белорусхо ва 20,9 % полякҳо. Немисҳо ҳамин гуна сатҳи дониши забони қазоқиро нишон медиҳанд - 24,7 %. 6.3 изҳор намуд, ки онҳо ба забони қазоқӣ хондан ва навиштанро доранд % русҳо, 5,2 фоизи украинҳо, 4,8 фоизи белорусҳо, 6,6 % аз полякҳо, 7,9 % олмонрҳо. Аз 2 то 2,9 %-и намояндагони ин миллатҳо гуфтанд, ки онҳо танҳо ба забони қазоқӣ хонда метавонанд.
Дар баробари ин, дар байни қазоқҳо фоизи баланди онҳое, ки нутқи шифоҳии қазоқро дуруст мефаҳманд, мушоҳида мешавад – 98,4 %, инчунин як қатор халқҳои туркзабон: ӯзбекҳо 95,5 %, уйғурҳо 93,7 %, қирғизҳо 92,7 %.
Муносибат ба дин вироиш
Тибқи барӯйхатгирии соли 2009, 70,2 % қазоқистониҳо мусулмонанд, зиёда аз 26,2 % - насрониён, 2,8 % - беимонон, аз ҷавоб додан ба савол худдорӣ кардаанд, 0,5 %.
Тибқи маълумоти Институти тадқиқоти стратегии Қазоқистон дар соли 2019, ҳиссаи беимонон 18,7% ташкил додааст [5]. Таҳқиқоти Gallup Service-и Амрико нишон медиҳад, ки сатҳи диндории аҳолии Қазоқистон (43 %) дар мтнтақа аз ҳама пасттар аст. Дар маҷмуъ дар ҷаҳон Қазоқистон аз рӯи ин нишондиҳанда дар байни Словения ва Швейтсария ҷой гирифтааст.
Нишондиҳандаҳои асосӣ вироиш
Давомнокии миёнаи умр дар ҷумҳурӣ соли 1980 66,9 ва соли 1990 ба 68,7 (мардон — 63,9, занон — 73,4) расид.[6]
Таваллуд вироиш
Дар соли 2020 сатҳи таваллуд ба як зан 3,13 кӯдакро ташкил медиҳад.[7] Давомнокии миёнаи умр - 73,15 сол [8].
Омори фавт вироиш
Тибқи маълумоти соли 2010, мизони фавт аз сабабҳои хушунат дар синни 10-29 сола дар Қазоқистон 10,66 ба 100 ҳазор нафарро ташкил медиҳад. Дар байни 53 кишвари минтақаи Аврупо, маълумот дар бораи он баррасӣ гардиданд Мувофиқи ин нишондод, Қазоқистон дар ҷои 3-юм меистад [9]. Тибқи маълумоти Кумитаи омори ҳуқуқӣ ва ҳисобҳои махсуси Додситонии кулли Қазоқистон, дар соли 2009 дар кишвар 1642 куштор ва 3121 худкушӣ ва дар моҳҳои январ-сентябри соли 2010 – 1025 куштор – 2359 ҳодисаи худкушӣ ба қайд гирифта шудааст [10].
Мувофиқи маълумоти Вазорати тандурустӣ вироиш
Тибқи маълумоти соли 2006, сатҳи фавти кӯдакон дар моҳҳои январ-сентябр 14,7 ҳолат ба 1000 зинда таваллудро ташкил додааст. Дар мамлакат зар сол қариб 300 ҳазор кӯдак таваллуд мешавад. Дар баробари ин, ҳамасола тақрибан 5 ҳазор кӯдаки то 5-сола мефавтанд, ки тақрибан нисфи онҳо навзод мебошанд [11].
Аз рӯи ҷамъбасти 11 моҳи соли 2009 сатҳи фавти модарон ба 100 ҳазор кӯдаки зинда таваллудшуда 35,8 нафарро ташкил дод.
Аз рӯи ҷамъбасти 11 моҳи соли 2010 сатҳи фавти модарон ба 100 ҳазор кӯдаки зинда таваллудшуда 23,3 нафарро ташкил дод.[12].
Бино ба маълумоти вазорати ҳолатҳои фавқулодда вироиш
Дар соли 2010, тибқи маълумоти Вазорати ҳолатҳои изтирорӣ, 79 садамаи бузурги нақлиётӣ ба қайд гирифта шудааст, ки дар он 689 нафар ҷароҳат бардошта, 205 нафар ба ҳалокат расидаанд. Дар маҷмӯъ, агар садамаҳои худрав, ҳавоӣ ва роҳи оҳанро ҷамъ кунем, мо 140 ҳодисаи садамаҳои калони нақлиётиро ба даст меорем, ки дар онҳо 760 нафар ҷароҳат бардошта, 254 нафар фавтидаанд.[13]
Дар ҳамин ҳол, танҳо дар вилояти Алмаато дар соли 2010 873 нафар дар вазъияти изтирорӣ ба ҳалокат расида, 5878 нафари дигар ҷароҳатҳои вазнини ҷисмонӣ бардоштаанд. 3338 ҳодисаи техногенӣ ва табиӣ рух дод, ки зарари моддӣ аз 2,1 миллиард тенге (14,3 миллион доллар) зиёд буд. Бахши зиёди ҳодисаҳо дар натиҷаи сӯхтор (1422 ҳолат) ва садамаҳои нақлиётӣ (1532 ҳолат) рух додааст, - хабар медиҳад Раёсати ҳолатҳои изтирории вилояти Алмаато.[14]
Дар соли 2009-ум 116 садамаи калони нақлиётӣ ба қайд гирифта шуда, 857 нафар ҷароҳат бардошта, 208 нафар ба ҳалокат расидаанд.[13]
Муҳоҷират вироиш
Эзоҳ вироиш
- ↑ Основные социально-экономические показатели(рус.). www.stat.gov.kz. Сайт Бюро национальной статистики (1 октябри 2021). 8 Декабри 2021 санҷида шуд.
- ↑ Численность населения Республики Казахстан по отдельным этносам на начало 2021 года. Комитет по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан. 1 май 2021 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 2 май 2021.
- ↑ Предварительные итоги переписи населения 2009 г.. www.stat.kz(пайванди дастнорас — таърих). 1 май 2012 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 1 май 2012.
- ↑ АГЕНТСТВО РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН ПО СТАТИСТИКЕ. ПЕРЕПИСЬ НАСЕЛЕНИЯ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН 2009 ГОДА. Краткие итоги. Астана 2010(рус.). www.stat.kz(пайванди дастнорас — таърих). 12 Декабри 2010 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 12 Декабри 2010.
- ↑ Какие религии исповедуют в Казахстане и почему важна свобода вероисповедания?
- ↑ Казахстан. о здоровье и продолжительности жизни в Казахстане -> Объявление в городе Астана в разделе Общество -> Здоровье. www.kazgo.com(пайванди дастнорас — таърих).(пайванди дастнорас)
- ↑ stat.gov.kz(рус.). stat.gov.kz. 27 феврали 2021 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 6 марти 2021.
- ↑ Kazakhstan | Data(рус.). factcheck.kz. 14 Январ 2019 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 12 августи 2020.
- ↑ Казахстан занимает третье место по числу убийств | Наша Агаша(рус.). www.nashaagasha.org. 14 Январ 2019 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 26 феврали 2014.
- ↑ криминальная статистика Казахстана | Блог Романа Райфельда(рус.). rrv.yvision.kz(пайванди дастнорас — таърих). 14 Январ 2019 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 марти 2016.
- ↑ {{cite web|author = |url = http://diapazon.kz/aktobe/aktobe-society/71-500-grammovykh-mladencev-schitat-zhivymi.html(пайванди дастнорас) |title = 500-граммовых младенцев считать живыми " Газета Диапазон :: новости Актобе, Казахстана и мира |lang = |website = diapazon.kz |date = |accessdate = |archiveurl = |archivedate = |deadlink = yes}
- ↑ Материнская и детская смертность в Казахстане снизилась | Наша Агаша. www.nashaagasha.org. 14 Январ 2019 санҷида шуд.(пайванди дастнорас)
- ↑ 13.0 13.1 В Казахстане подсчитали число людей, погибших за год в ДТП. news.nur.kz(пайванди дастнорас — таърих). 14 Январ 2019 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 11 Январ 2011.
- ↑ В Алматинской области в 2010 году погибли 873 человека | Информационный портал ZAKON.KZ. www.zakon.kz(пайванди дастнорас — таърих). 14 Январ 2019 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 14 Январ 2019.