Балъами Боъур
Балъами Боъур (форсӣ: بلعم باعور – балъидан, фурӯ бурдан ва – ном), Боъуро, Балъам ибни Боъур — дар қиссаҳои Банӣ Исроил донишманди парҳезгорест, ки фарҷоми кораш ба табоҳӣ буд. Тибқи маълумоти китоби Аҳди қадим, Балъами Боъур (Балъом) аз адумиён буда, бо муобиён мезистааст. Ӯ тавони гуфтугӯ бо Худоро дош-та, фариштаро медидааст ва дар байни муобиён ба унвони марди худошиносу худопараст шинохта шуда буда-аст. Дар ҷанги Банӣ Исроил бо муобиён бо хоҳиши подшоҳи Муоб Банӣ Исроилро нафрин (дуои бад) кард, то аз ғалабаи сипоҳи он ҷилавгирӣ намояд. Ин нафрин муобиёнро суде набахшид, вале боиси аз даргоҳи илоҳӣ ронда шудани Балъами Боъур гардид.
 | |
| Шаҳрвандӣ | |
|---|---|
| Таърихи таваллуд | асри XIII то м. |
| Таърихи даргузашт | асри XIII то м. |
| Наҳви марг | death in battle[d] |
| Падар | Beor[d] |
| Пеша | oracle |
| Заминаи корӣ | Bible prophecy[d][1] |
| Макони амал | Байнаннаҳрайн[1] |
| Ҷангҳо | |
| Дорои | Balaam's Ass[d] |
| Ишорашуда дар китоби | Book of Numbers[d], Numbers 22[d] ва Numbers 23[d] |
 Парвандаҳо дар Викианбор | |
Дар китобҳои Аҳди қадим ва Аҳди ҷадид борҳо номи Балъом ҳамчун касе, ки дар оғоз дар роҳи Худо буд ва пас аз муддате ба роҳи Шайтон рафт, барои ибрат ёд шудааст. Ҳикояти Балъом дар Талмуд низ оварда шуда, дар он ба ду гуноҳи ӯ, яке – талош барои аз байн бурдани Банӣ Исроил ва дигаре – ба рӯ гардонидан аз Худо водоштани онҳо ишора шудааст. Ҳамчунин Балъам ва Иброҳими пайғамбар муқоиса шудаанд ва аввалӣ ҳамчун намунаи бадию гунаҳкорӣ дар баробари дигарӣ ҳамчун намунаи некукорӣ дониста шудааст.
Заминаи достони Балъами Боъур дар сарчашмаҳои исломӣ ишораи оёти қуръонӣ ба касест, ки Худованд нишонаҳои худ ро барояш бахшида буд, аммо ӯ бо пайравӣ аз ҳавои нафси худ аз онҳо гусаста, ба роҳи Шайтон рафт. Яъне, Балъами Боъур чунон аст, ки агар фаҳму ҳикматро бар ӯ бор кунӣ, онро намебардорад ва агар ӯро ба ҳолаш вогузорӣ, ба хайре роҳ намеёбад (Қуръон: 7, 175–176). Дар бархе аз ривоятҳо он атои илоҳӣ, ки Худо ба Балъами Боъур бахшида буд, «Исми аъзам» ва дар бархи ривоёти дигар китобе аз китобҳои осмонӣ, нубувват ё илми илоҳӣ дониста шудааст. Ба ривояти Ибни Аббос, «ӯ марде ба номи Балъам ибни Боъур аз аҳолии Байтулмуқаддас буд».
Достони Балъами Боъур дар фарҳанги исломӣ бо перояҳои гуногун ороста шуда, дар либоси исломӣ ҷилвагар гаштааст. Ӯ гоҳ аз фарзандони Лутё Торах – падари Иброҳими пайғамбар, гоҳ аз наберагони ҷамоате дониста шудааст, ки дар рӯзи ба оташ афкандани Иброҳим (ъ) имон оварданд. Дар осори ахлоқӣ ва суфия низ шахсияти Балъами Боъур ба мисли Барсисо намунаи ибратомӯзи ҳушдор бар тарки ғафлат ва ба дунё фурӯхтани дин бозтоб ёфтааст.
Эзоҳ
вироишАдабиёт
вироиш- Тафсири мафоҳиму-л-Қуръон. Ҷ.1, Д., 2008;
- دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. ج۱۲. تهران،۱۳۸۳
Сарчашма
вироиш- Балъами Боъур / С. Маҳмадуллоев // Асос — Боз. — Д. : СИЭМТ, 2013. — (Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир Н. Амиршоҳӣ ; 2011—2023, ҷ. 2). — ISBN 978-99947-33-52-4.