Бордо
Бордо́ (фр. Bordeaux [bɔʁ.ˈd̪o] , окс. Bordèu, баск. Bordele) — шаҳр дар қисми ҷануби ғарбии Фаронса. Маркази маъмурии департаменти Жиронда. Дар соҳили рӯди Гаронна, 97 км дуртар аз халиҷи Бискай ҷойгир аст. Аҳолиаш 285,1 ҳазор нафар (2010, бо атрофаш 750 ҳазор нафар). Маркази муҳимми нақлиётӣ, бандарҳои калони баҳриаш Пойак ва Ле-Вердон-сюр-Мер (муомилоти бор дар 1 сол 10 млн т). Маркази роҳоҳан, аэропорти байналмилалӣ дорад.
| Маҳалли аҳолинишин | |||||
| фр. Bordeaux[1] | |||||
 | |||||
|
|||||
| Кишвар |
 [[|]] |
||||
| Роҳбар | Pierre Hurmic[d] | ||||
| Таърих ва ҷуғрофиё | |||||
| Таъсис | асри V то м. | ||||
| Масоҳат |
|
||||
| Баландии марказ | 6 м, 1 м[3] ва 42 м[3] | ||||
| Минтақаи замонӣ | UTC+1[d] ва UTC+02:00 | ||||
| Аҳолӣ | |||||
| Аҳолӣ | |||||
| Шиносаҳои ададӣ | |||||
| Нишонаи почта | 33000[5], 33100[5], 33200[5], 33300[5] ва 33800[5] | ||||
| bordeaux.fr(фр.) | |||||
|
|
|||||
 Парвандаҳо дар Викианбор | |||||
.svg)
.svg)
Таърих
вироишДар аҳди қадим дар ҷойи маҳалли зисти қавмҳои келтӣ (Бурдигала — Burdigala) ба вуҷуд омадааст. Баъди аз тарафи юнониҳо тасарруф гардидани Галия (асри 1 то м.) маркази музофоти юнонии Аквитания гардид. Аз асри 6 дар ҳайати давлати франкҳо ва солҳои 1153-54 зери мустамликаи шоҳони англис қарор дошт. Дар асри 16 яке аз марказҳои ҷангҳои динӣ ва дар асри 18 маркази бузургтарини тиҷоратии Фаронсаи Ҷанубӣ ба ҳисоб мерафт. Ҳангоми инқилоби Фаронса дар асри 18 такягоҳи жирондистҳо (аъзои ҳизби жирондӣ) буд. Бордо дар таърихи сиёсии Фаронса нақши муҳим бозидааст. Дар рафти ҷангҳои байни Фаронса ва ПРусия (1870), солҳои Ҷанги якуми ҷаҳонӣ (2 сентябр — 18 ноябри 1914) ва Ҷанги ҷаҳонии дувум (аз 14 июн то 2 июли 1940) қароргоҳи ҳукумат буд.
Саноат
вироишСоҳаи асосии саноаташ — мошинасозӣ, аз ҷумла киштисозӣ, самолётсозӣ, коркарди нафт, хӯрокворӣ, кимиё, чӯбгарӣ ва филиззот. Бордо яке аз марказҳои муҳимми шаробпазӣ ва тиҷорати он дар мамлакат мебошад.
Фарҳанг
вироишОсори меъморӣ: калисои ҷомеи романӣ-готии Сент-Андре (асри 12-14), калисоҳои Сен-Сёрен, Сент-Круа, Сен-Мишел, калисои ҷомеи Андрейи Муқаддас (асри 11-16) ва ғ. Маҷмӯи шаҳрсозии бандари Луна намунаи олии давраи класситсизми ибтидоӣ буда, соли 2007 ин қисмати шаҳр ба Рӯйхатти Мероси умумиҷаҳонии ЮНЕСКО дар соҳаи маориф, илм ва маданият ворид карда шуд. Симои маънавии Бордо-ро асосан биноҳои сохти классикӣ ва маҷмӯи иморатҳои асрҳои 18-19 (Майдони Биржа, Майдони шоҳона, Театри Калон, Меҳмонхонаи баҳрӣ ва Биржа) зинат мебахшанд. Дар қатори иншооти асри 20 маҷмӯи биноҳои иқоматӣ дар Песак (1922-23), бинои донишгоҳ (1441) ва Академияи миллӣ қомат афрохтаанд. Дар Бордо осорхонаҳои саноеи нафиса, санъати ороиши амалӣ, осорхонаи мардумшиносӣ ва Осорхонаи таърихи Аквитания мавҷуд аст. Бордо маркази сайёҳии мамлакат мебошад.
Эзоҳ
вироиш- ↑ https://www.insee.fr/fr/information/3363419
- ↑ база данных о французских коммунах — Institut national de l'information géographique et forestière.
- ↑ 3.0 3.1 база данных о французских коммунах — Institut national de l'information géographique et forestière, 2015.
- ↑ Populations légales 2021 — The National Institute of Statistics and Economic Studies, 2023.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 5.4 Base officielle des codes postaux — La Poste, 2018.
Адабиёт
вироиш- Бордо // Боз — Вичкут. — Д. : СИЭМТ, 2014. — (Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир Н. Амиршоҳӣ ; 2011—2023, ҷ. 3). — ISBN 978-99947-33-46-0.