Бохтар (шаҳр): Тафовут байни таҳрирҳо

[[Подшоҳии Бохтари қадим| Бохтари қадим]] — дар баробари номи яке аз се вилояти таърихии [[Мовароуннаҳр]] ([[Суғд]] ва [[Хоразм]]) будан, инчунин номи калонтарин [[шаҳр]] ва пойтахти давлати [[Кушониён |давлати Кушониён]] ба ҳисоб мерафт. Шаҳри Бохтари қадим қабл аз [[Кушониён |давраи Кушониён]] бунёд ёфта, баъдан дар ин давра хеле обод шуда, гузару маҳаллаҳои нав пайдо мешаванд ва атрофи он бо девори нави мудофиавӣ иҳота мегарданд Берун аз девори шаҳр гузару маҳаллаҳо мавҷуд буданд, ки аз васеъ шудани масоҳати шаҳр гувоҳӣ медиҳанд. Ҳарчанд дар давраи ҳукмронии Канишка (103-126 м.) пойтахт ба шаҳри Пешовар кӯчонида шуда бошад ҳам, Бохтар (Бохтари қадим) ба ҳайси пойтахти дуюм мавқеи худро нигоҳ медоштааст. Қисмати калони [[Кушониён |давлати Кушониён]] – [[Вароруд]] аз ҳамин марказ идора карда мешуд.<ref>Массон В.М., Ромодин В.А. История Афганистана. Т.1., М., 1964. – С. 169.</ref>.

Дар забони кушонию бохтарӣ калимаи «Бохтар» хеле маълум буда, дар луғатҳо ба маънии [[Мағриб|«ғарб, мағриб»]] ва ҳам [[Ховар (ҷуғрофия)|«шарқ, ховар»]] омадааст. Аммо баъзе донишмандон онро ба маънии «ғарб» афзалият дода, ба маънии «шарқ» калимаи [[Ховар (ҷуғрофия)|«ховар»]] — ро тавзеҳ додаанд. Он дар забони авестоӣ, суғдӣ ва бохтарӣ дар ҷараёни гузашти солҳо бо баъзе тағйироти овоӣ дучор шуда, аслан маънои “ғарб”«ғарб»-ро ифода менамояд. Топоними ҷуғрофии «Бохтарзамин» низ аз ҳамин ҷо сарчашма гирифта, ба маънои «кишварҳои ғарбӣ, мағрибзамин» фаҳмида мешавад. Ҳамчунон мардумоне, ки дар шимолу ғарбии Ҳинд зиндагӣ мекунанд, онҳоро бохтарӣ ва ё балхӣ меномиданд. Баъдҳо маънои “Бохтар” дар [[забони суғдӣ]] роҳ ёфта, ба сифати макони ҷуғрофӣ муаррифӣ шудааст.