|
}}
{{Тарҷума}}
'''[[wikt:|Викилуғат]]''' ({{lang-en|Wiktionary}}) — свободно пополняемый многофункциональный многоязычный [[словарьлуғат]] ива [[тезаурус]]и бисёрсоҳавӣ ва чандзабонаест, основанныйки надар асоси [[вики-движок|вики-движкедавак]] озодона пуррашаванда мебошад. ОдинЯке изаз проектовлоиҳаҳои [[ФондФонди Викимедиа|фондафонди «Викимедиа»]] аст. СначалаСараввал появилсядар назабони английском языкеинглисӣ [[12 декабрядекабр]]и [[соли 2002 год]]а пайдо шуд.
В словаре содержатся [[Грамматика (система)|грамматические]] описания, толкования и [[перевод]]ы слов. Кроме того, в статьях может отражаться информация об [[Этимология|этимологии]], [[фонетика|фонетических]] свойствах и [[семантика|семантических]] связях слов. Таким образом, Викисловарь — попытка объединить в одном продукте [[грамматический словарь|грамматический]], [[толковый словарь|толковый]], [[этимологический словарь|этимологический]] и многоязычный словари, а также [[тезаурус]].
Данные викисловарей активно используются при решении различных задач, связанных с машинной обработкой текста и речи{{Переход|#Применение викисловарей в задачах автоматической обработки текста и речи}}.
==Тарҷума ==
'''Викилуғат''' - [[луғат]] ва [[тезаурус]]и бисёрсоҳавӣ ва чандзабонаест, ки дар асоси [[вики-движок|вики-давак]] озодона пуррашаванда мебошад. Яке аз лоиҳаҳои [[Фонд Викимедиа|фонди «Викимедиа»]] аст. Сараввал дар забони инглисӣ [[12 декабр]]и [[соли 2002]] пайдо шуд.
Дар луғат тавсифи грамматикӣ, тафсир ва тарҷумаи вожаҳо (калимаҳо)оварда мешаванд. Илова бар ин, дар мақолаҳо маълумотро доир ба таърихи пайдоиши вожаҳо, хусусияти фонетикӣ ва алоқаи луғавии калимаҳо низ додан мумкин аст. Ҳамин тавр, Викилуғат - кӯшиши пайваст кардани луғатҳои грамматикӣ, тафсирӣ, этимологӣ, чандзабона ва [[тезаурус]] мебошад.
Маълумоти викилуғатҳо дар ҳалли масъалаҳои гуногун, ки бо коркарди мошинии матн ва нутқ вобастаанд, зиёд истифода бурда мешаванд. ▼== Лексикографическая концепция ==
Благодаря взаимосвязи между разными языковыми разделами Wiktionary, а также между участниками словарного и других проектов [[Фонд Викимедиа|«Фонда Викимедиа»]], участники каждого из них могут использовать концепции, инструменты и лексикографические материалы, созданные их коллегами — носителями других языков. В ходе работы над различными языковыми разделами словаря сложилась комплексная концепция универсального лексикографического ресурса, ставшая впервые возможной благодаря электронным технологиям. Концепция предполагает в конечном итоге полное, всестороннее описание ''всех'' лексических единиц ''всех'' естественных (и основных искусственных) языков, имеющих письменность. Полнота описания означает наличие сведений о фонетике, морфологии, синтаксических и семантических свойствах лексической единицы, её этимологии, сочетаемости и фразеологии. Полнота и степень последовательности реализации этой концепции может варьироваться в разных языковых разделах проекта.
▲Маълумоти викилуғатҳо дар ҳалли масъалаҳои гуногун, ки бо коркарди мошинии матн ва нутқ вобастаанд, зиёд истифода бурда мешаванд.
В каждом языковом разделе «титульный» язык является центральным — все статьи пишутся исключительно на нём, кроме того, ставится цель дать переводы слов и других единиц этого языка на максимально возможное число других языков. Слова других языков переводятся, как правило, только на этот «титульный» язык. Так, в русском Викисловаре для русских слов даются толкования и переводы на иностранные языки, для иностранных слов вместо толкований даются переводы на русский язык.
При описании морфологии делается попытка дать максимально полную картину словоизменения, включая указание класса словоизменения. В частности, морфологические сведения по русским лексемам даются в соответствии с классификацией, предложенной [[Зализняк, Андрей Анатольевич|А. А. Зализняком]].
Для пополнения Викисловаря создан обширный [[:wikt:Викисловарь:Список литературы|список литературы]], в Английском Викисловаре выработаны правила по включению термина в словарь (см. [[:en:wikt:Wiktionary:Criteria for inclusion|Criteria for inclusion]]). В отличие от [[Русская Википедия|русской Википедии]], где приоритет при подборе материала отдаётся авторитетным источникам<ref group="Прим">[[Википедия:Авторитетные источники]]<blockquote>Статьи в Википедии должны основываться на опубликованных '''авторитетных источниках'''.</blockquote></ref>, в русском Викисловаре превалирует проведённый редактором статьи анализ словоупотребления<ref group="Прим">[[wikt:Викисловарь:Лексикографическая концепция|Викисловарь: Лексикографическая концепция]]<blockquote>При наличии разногласий относительно каких-либо описываемых свойств какой-либо языковой единицы приоритет (с точки зрения доказательности) отдаётся корпусным источникам.</blockquote></ref>.
==Тарҷума==
==Консепсияи лексикографикӣ==
Ба шарофати робитаи мутақобилаи қисматҳои гуногуни забонии Wiktionary, инчунин миёни иштирокдорони лоиҳаҳои луғавӣ ва дигар лоиҳаҳои [[Фонд Викимедиа|«Фонди Викимедиа»]], иштирокдорони ҳар кадом аз лоиҳаҳо метавонанд консепсия, воситаҳо ва маводҳои лексикографикиро, ки ҳампешагонашон - соҳибони дигар забон офаридаанд, истифода баранд. Дар ҷараёни кор бо қисматҳои гуногуни забонии луғат консепсияи маҷмӯии манбаъҳои лексикографикии универсиалӣ ба вуҷуд омад, ки бори якум ба шарофати технологияи электронӣ имконпазир гардидааст. Дар натиҷа, консепсия тавсифи пурра ва ҳаматарафаи тамоми воҳидҳои маъноии (лексикӣ) ҳамаи забонҳои табиӣ (забонҳои сунъии асосӣ), ки дорои хат ҳастанд, дар назар дорад. Тавсифи пурра маънои мавҷудияти маълумотҳо дар бораи хусусиятҳои фонетикӣ, сарфӣ, наҳвӣ ва маъногии воҳиди лексикӣ, таърихи пайдоиши он, иборасозӣ ва фразеологияро дорад. Пуррагӣ ва дараҷаи пайдарҳамии амалӣ гардидани консепсияи мазкур дар қисматҳои гуногуни забонии лоиҳа метавонад тағйир ёбад.
Дар ҳар қисмати забонӣ забони «сарлавҳа» забони марказӣ маҳсуб буда, ҳамаи мақолаҳо танҳо бо ҳамин забон вироиш мешаванд, ғайр аз ин мақсад гузошта мешавад, ки тарҷумаи вожаҳо ва воҳидҳои дигари ин забон то ҳадди имкон ба забонҳои зиёд оварда шавад. Вожаҳои дигар забонҳо танҳо ба забони «сарлавҳа» тарҷума мешаванд. Чунончи, дар Викилуғати русӣ вожаҳои русӣ ба забонҳои хориҷӣ тарҷума ва тафсир дода мешаванд ва вожаҳои хориҷӣ бошанд бе тафсир танҳо тарҷума оварда мешавад.
Ҳангоми тафсири сарф (морфология) кӯшиш мешавад, ки тасвири ниҳоии тасрифи вожаҳо бо таснифоташон дода шавад. Аз ҷумла, маълумоти сарфии воҳидҳои луғавии забони русӣ мувофиқи таснифоти пешниҳодкардаи [[Зализняк, Андрей Анатольевич|А. А. Зализняк]] оварда мешавад.
Барои пурра кардани Викилуғат рӯйхати калони адабиёт оварда шудааст [[:wikt:Викисловарь:Список литературы|список литературы|рӯйхати адабиёт]], дар Викилуғати англисӣ қоидаҳои ба луғат дохил кардани терминҳо (калимаҳои соҳавӣ) таҳия шудаанд (нигар: [[:en:wikt:Wiktionary:Criteria for inclusion|Criteria for inclusion]]). Дар фарқият аз [[ :ru:Русская Википедия| Википедияи русӣ]], ки дар интихоби мавод бартарӣ ба сарчашмаҳои эътиборнок дода мешавад <ref group=" ПримЭоҳ">[[ ВикипедияВикипедиа: АвторитетныеСарчашмаҳои источникиэътиборнок]]<blockquote>, мақолаҳо бояд дар Википедия дар асоси сарчашмаҳои эътиборнок офарида шаванд. </blockquote></ref>, дар Викилуғати русӣ ба мақолаи аз ҷониби муҳаррир ҷиҳати истифодаи вожаҳо таҳриршуда бартарӣ дода мешавад.<ref group="Прим">[[wikt:Викисловарь:Лексикографическая концепция|Викисловарь: Лексикографическая концепция]]<blockquote>. Ҳангоми мавҷуд будани ихтилофи назар доир ба ягон хусусияти тасвиршавандаи ягон воҳиди забонӣ бартарӣ (аз нуқтаи назари исботнокияш) ба сарчашмаи корпусӣ дода мешавад.</blockquote></ref>. === Тезаурус ===
Викисловарь содержит следующие семантические отношения: [[синонимы]], [[антонимы]], [[гипероним]]ы, [[гипоним]]ы, [[согипоним]]ы, [[холоним]]ы, [[мероним]]ы, [[пароним]]ы.
=== Тарҷума ===
=== Тезаурус ===
Викилуғат аз муносибатҳои маъногии зерин иборат аст:[[синоним]]ҳо, [[антоним]]ҳо, [[гипероним]]ҳо, [[гипоним]]ҳо, [[согипоним]]ҳо, [[холоним]]ҳо, [[мероним]]ҳо, [[пароним]]ҳо.
== Википедиа ва Викилуғат ==
Викилуғат тавсифи мукаммал ва маълумоти энсиклопедиро дар бар намегирад. Бо вуҷуди ин, Викилуғат маълумоти махсусеробеназирро пешкаш мекунад, ки он дар Википедия мавҷуд нест: ибораҳо, мақолҳо, калимаҳои мураккаби мухтасаршуда, акронимҳо, таhttps://commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=tgвсифи ғалатҳои имлоӣ, шаклҳои нодурусти навишт ва талаффузи вожаҳои фаннӣ {{sfn|Zesch et al|2008|p=2}}. Ҳамин тавр, Википедия ва Викилуғат якдигарро пурра мегардонанд. ▼
Викилуғат аз он ҷиҳат ба Википедия монанд аст, ки (1) ба мақолаҳо доир ба вожаҳои дохили Викилуғат [[:en:Internal link|истиноди дохилӣ]] ҳаст, (2) категорияҳогурӯҳҳо ҳастанд, (3) интервикҳоинтервикиҳо, ки ба мақолаҳо доир ба ҳамин вожа дар луғати забонҳои дигар ишора мекунанд, ҳастанд {{sfn|Zesch et al|2008|p=2}}. ▼Викисловарь не включает подробного описания фактов и энциклопедической информации. Тем не менее Викисловарь предоставляет уникальную информацию, отсутствующую в Википедии: словосочетания, поговорки, аббревиатуры, акронимы, описание ошибок правописания, упрощённые/искажённые варианты написания / произнесения слов, спорные случаи употребления, [[:wikt:протологизм|протологизмы]], [[Ономатопея|ономатопею]], разные стили (напр., разговорный) и предметные области{{sfn|Zesch et al|2008|p=2}}. Таким образом, Википедия и Викисловарь дополняют друг друга.
Викисловарь сходен с Википедией в том, что (1) есть [[:en:Internal link|внутренние ссылки]] на статьи о словах внутри Викисловаря, (2) есть категории, (3) есть интервики, ссылающиеся на статьи о том же слове в иноязычном словаре{{sfn|Zesch et al|2008|p=2}}.
== Тарҷума==
▲Викилуғат тавсифи мукаммал ва маълумоти энсиклопедиро дар бар намегирад. Бо вуҷуди ин, Викилуғат маълумоти махсусеро пешкаш мекунад, ки он дар Википедия мавҷуд нест: ибораҳо, мақолҳо, калимаҳои мураккаби мухтасаршуда, акронимҳо, таhttps://commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=tgвсифи ғалатҳои имлоӣ,шаклҳои нодурусти навишт ва талаффузи вожаҳои фаннӣ {{sfn|Zesch et al|2008|p=2}}. Ҳамин тавр, Википедия ва Викилуғат якдигарро пурра мегардонанд.
▲Викилуғат аз он ҷиҳат ба Википедия монанд аст, ки (1) ба мақолаҳо доир ба вожаҳои дохили Викилуғат [[:en:Internal link|истиноди дохилӣ]] ҳаст, (2) категорияҳо ҳастанд, (3) интервикҳо, ки ба мақолаҳо доир ба ҳамин вожа дар луғати забонҳои дигар ишора мекунанд,ҳастанд {{sfn|Zesch et al|2008|p=2}}.
=== Пайвастани лоиҳаҳо ===
{{викилуғат|Викилуғат}}
Ба корбарони Википедия тавсия дода мешавад,ки барои пайвастан(алоқаманд кардан) бо мақолаи муносиби Викилуғат ба мақолаҳо шаблони «викилуғат»-ро илова кунанд (масалан, <nowiki> {{викилуғат|Викилуғат}}</nowiki>). Барои нишон додани ҳаволаи баръакс дар саҳифаи Викилуғат бошад, шаблони «википедиявикипедиа» истифода шавад (масалан, <nowiki>{{википедиявикипедиа|ВикипедияВикипедиа}}</nowiki>).
Применение таких шаблонов позволяет сгладить острые углы проблемы «энциклопедия или словарь» и делает доступ к информации удобнее, поскольку предоставляет ссылку на дополнительную лингвистическую информацию о термине в энциклопедии, и, наоборот, даёт ссылку на глубокое описание значения слова в словаре, в целом улучшая «связность» статей в проектах Фонда Викимедиа.
| 