Википедиа

Ноҳияи Истаравшан: Тафовут байни таҳрирҳо

Browse history interactively
← Фарқияти аввалинаФарқияти баъдина →
Content deleted Content added
ВизуалӣВики-матн
Removing "Қалъаи_Муғтеппа.jpg", it has been deleted from Commons by Ellin Beltz because: Copyright violation, see c:Commons:Licensing.
таҳрир
Сатри 1:
{{ВМ
{| border="0" cellpadding="2" cellspacing="1" style="float:right; empty-cells:show; margin-right:0em; margin-left:1em; margin-bottom:0.5em; background:#e3e3e3;"
|Ранг1 = #A5D570
! colspan="2" bgcolor="#FF0000" | Ноҳияи Истаравшан
|Номи тоҷикӣ = Ноҳияи Истаравшан
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Номи аслӣ =
| colspan="2" align="center" bgcolor="#FFFFFF" |
|Нишон =
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Парчам =
|-bgcolor="#FFFFFF"| Ноҳияи Истаравшан
|Бари нишон =
|-
|Бари парчам =
!colspan="2" bgcolor="#008000" | Донистаниҳо
|Тавсифи нишон =
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Тавсифи парчам =
|[[Кишвар]] : || [[Тоҷикистон]] [[Акс:Flag of Tajikistan.svg|30px]]
|Мамлакат =
|-bgcolor="#FFFFFF"
|lat_dir = N |lat_deg = 38 |lat_min = 33 |lat_sec =
|[[Вилоятҳои Тоҷикистон|Вилоят]] : || [[Суғд]]
|lon_dir = E |lon_deg = 69 |lon_min = 19 |lon_sec =
|-bgcolor="#FFFFFF"
|region = TJ
|[[Шаҳрҳои Тоҷикистон|Шаҳр]] : ||
|type = city
|-bgcolor="#FFFFFF"
|сатҳ =
|Замони таъсис : ||[[11 май]]и [[соли 1936]]
|CoordScale =
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Суруди миллӣ =
|Шаҳр аз : ||
|Унвон = Ноҳияи маъмурӣ
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Тобеи = [[вилояти Суғд]]
|Раиси шаҳр: || Абдуллозода Иброҳим Ғоибназарӣ
|Шомили = 1 шаҳрак, 8 ҷамоат
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Пойтахт = [[Истаравшан]]
|-
|Шаҳри калонтарин =
!colspan="2" bgcolor="BBDDFF" | Ҷуғрофиёи табиӣ
|Шаҳрҳои калон =
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Таъсис = [[11 май]]и [[соли 1936]]
|Координатаҳо : ||
|Бекоркунӣ =
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Номҳои пештара =
|[[Масоҳат|Паҳноварӣ]] : || 7,63 ҳазор км.кв
|Раис =
|-
|Шакли роҳбарӣ = Раиси ноҳия
!colspan="2" bgcolor="BBDDFF" | Мардум
|Раис2 =
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Шакли роҳбарӣ2 =
|Аҳолӣ ([[2013]]) : ||220 ҳазор нафар
|Раис3 =
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Шакли роҳбарӣ3 =
|Зичии аҳолӣ ([[2013]]) : ||
|ММД =
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Соли ММД =
|Забони расмӣ : || [[тоҷикӣ]]
|Ҷой аз рӯи ММД =
|-bgcolor="#FFFFFF"
|ММД ба сари аҳолӣ =
|Забонҳои гуфторӣ : || [[тоҷикӣ]], узбекӣ
|Ҷой аз рӯи ММД ба сари аҳолӣ =
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Забон = [[Забони тоҷикӣ|тоҷикӣ]]
|Мазҳаб : || ҳанафӣ
|Забонҳо =
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Аҳолӣ = 7 630 <ref>[http://www.stat.tj/ru/img/65a709121baf8a64bf15d33f398aafde_1435736807.pdf Численность населения Республики Таджикистан на 1 января 2015 года. Сообщение Агентства по статистике при Президенте Республики Таджикистан.]</ref> нафар
|-
|Соли барӯйхатгирӣ = 2015
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Фоиз аз аҳолӣ =
|[[Коди телефонӣ|Пешшумора]] : ||
|Ҷой аз рӯи аҳолӣ =
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Баҳои аҳолӣ =
|[[Нишонаи почта|Нишонии почта]] : ||735610, шаҳри Истаравшан, кӯчаи Ленин 96.
|Соли баҳо =
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Зичӣ =
|[[Замон]] : || [[UTC]]+5
|Ҷой аз рӯи зичӣ =
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Гурӯҳҳои миллӣ = [[Мардуми тоҷик|тоҷикон]] [[узбек|узбекон]]
|[[Вебгоҳ]] : ||
|Гурӯҳҳои динӣ = [[мусулмон]]он-[[суннӣ|сунниҳо]]
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Масоҳат = 874,11
|Шумораи мошинҳо : ||
|Фоиз аз масоҳат =
|}
|Ҷой аз рӯи масоҳат =
|Баландии максималӣ =
|Баландии миёна =
|Баландии минималӣ =
|Харита = Location of Istaravshan District in Tajikistan.png
|Андозаи харитаҳо =
|Харитаи воҳиди маъмурӣ =
|Андозаи харитаҳо =
|Минтақаи замонӣ = UTC+5
|Сарвожа = FA
|ISO = TJ.RR.FA
|Идентификатори рақамӣ =
|Навъи идентификатор =
|Идентификатори рақамӣ2 =
|Навъи идентификатор2 =
|Идентификатори рақамӣ3 =
|Навъи идентификатор3 =
|FIPS =
|Коди телефон = +992 3135
|Нишонаи почта = 735610
|Домени Интернет = tj
|Шумораи мошинҳо = TJ02
|Сайт =
|Гурӯҳ дар Викианбор = Faizobod District
|Эзоҳ =
}}
 
'''Ноҳияи Истаравшан''' яке аз ноҳияҳои бонуфузи [[вилояти Суғд]] аст. Ноҳия [[11 май]]и [[соли 1936]] таъсис ёфтааст. Аҳолиаш 220 ҳазор нафар ([[соли 2013]]), [[тоҷикон]] ва узбекон, масоҳаташ 7 630 ҳазор км.кв км.кв<sup>2</sup>. Маркази ноҳия шаҳри [[Истаравшан]] аст. Масофа: аз [[Истаравшан]] то [[Хуҷанд]] - 90 км,то [[Душанбе]] - 252 км.
== Мавқеи ҷуғрофӣ ==
 
Шаҳри Истаравшан дар қисми шимолии қаторкуҳи Туркистон ( 70 км ), дар ҷанубу ғарбии маркази Вилояти Суғд ҷойгир шудааст.
== Тақсимоти маъмурӣ ==
* 10 ҷамоати деҳот
 
* Масоҳат|Паҳноварӣ: 7,63 ҳазор км.кв
* Аҳолӣ ([[2013]]): 220 ҳазор нафар
* Масофа: аз Истаравшан то Хуҷанд -90 км,то Душанбе 252 км.
*
* Корхонаҳои саноатӣ: 21 адад
*
* Хоҷагиҳои кишоварзӣ: 867 адад
*
* аз ҷумла хоҷагиҳои деҳқонӣ: 824 адад
*
* Ҳаҷми умумии заминҳои корам: 25,8 ҳазор га
*
* аз ҷумла обӣ: 12,6 ҳазор га
*
* Зироатҳои асосӣ: ғалладонагиҳо, картошка, сабзавот,ангур
 
== Мавқеъи географӣ ва масоҳати маъмурӣ ==
Масоҳати умумии ноҳияи Истаравшанро 7,6 ҳазор кв.км ( 0,2%-и Вилояти Суғд) – ро ташкил медиҳад. Ноҳияи Истаравшан аз маркази шаҳр ( 22 маҳалла) , 10 ҷамоат ( ҷамоати Гули Сурх, Комунизм, Қалъа Баланд, Ленинобод, Ниҷони, Нафароҷ, Правда, Пошкент, Ҷавкандак ва Фрунзе ) ва 68 деҳот иборат аст. Шаҳри Истаравшан дар қисми шимолии қаторкуҳи Туркистон ( 70 км ), дар ҷанубу ғарбии маркази Вилояти Суғд ҷойгир шудааст.
[[Акс:Ҷойгиршавии географии ноҳияи Истаравшан дар харитаи Ҷумҳурии Тоҷикистон.jpg|thumb|Ҷойгиршавии географии ноҳияи Истаравшан дар харитаи Ҷумҳурии Тоҷикистон]]
== Иқлим ==
Дар фазои субтропикӣ, хушк, ҷойгир буда ҳарорати баланди тобистон +40°C ва ҳарорати пастарин дар зимистон -25˚С – ро ташкил мекунад, боришоти миёнаи сол 172 мм – ро ташкил медиҳад.
== Табиат==
Маркази ноҳияи Истаравшан дар баландии 1040 м аз сатри баҳр ҷойгир шудааст. Бод асосан дар шаб аз ҷануб – шарқ ва дар руз аз шимол – ғарб медаманд. Дар кӯҳҳо ва доманакӯҳҳо растаниҳои гуногун месабзанд. Аз дарахтони ороишӣ ва мевадиҳанда асосан гиря бед, сафедор, чинорҳо, гелосҳо, себҳо, чормағз, зардолуҳо, шафтолуҳо, анор ва ангурҳо ( зиёда аз 30 намуд) меруянд.
 
Дар қаламрави ноҳияи Истаравшан захираҳои фаровони табии ба монанди фосфор, маводҳои сохтмон, хоросанг, сангҳои мармар, ашёи хом барои таёр намудани рангҳои сохтмони мебошанд. Ва низ захираҳои маъруфи канданиҳои ҳастанд ( санг, шағал, рег).
== Таърих ва фарҳанг ==
== Таърих ==
Ноҳияи Истаравшан дар аввали асри V п.а.м. ташкил шудааст. Соли 2002 – ум , 2500 солагии шаҳри бостонии Истаравшан бо тантана қайд карда шуд. Дар асрҳои бисёр вуҷуд доштани ноҳияи Истаравшан ба худ номҳои Курушкада, Киропол, Устурушана, Суйдуйшана, Уротеппа ва дигарҳо гирифтааст. Истаравшан яке аз шаҳрҳои қадимтарини Осиё Миёна ба ҳисоб рафта ба як қатор бо шаҳрҳои қадимии Бухоро ва Самарқанд меистад. Ба ин Қалъаи Муғ, Калъи Баланд, Қалъаи Метар, Қалъачаи Гули Зард, Қалъачаи Бакавул, Калъачаи Араб ба қадимшаҳр будани Истаравшан шоҳид шуда метавонанд.
 
Line 87 ⟶ 99:
Солҳои 1946-1949 ноҳияи Уротеппа дар дохили Ҷумҳурии Советии Шуравии Тоҷикистон сохта шуда буд.
9-уми сентябри соли 2002 бахшида ба 2500 солагии шаҳри Уротеппа ба Истаравшан номгузори карда шудааст.
== Мақомоти идоракунанда ==
 
== Бахшбандӣ ==
 
Бар асоси Қонуни тақсимоти кишварӣ Ноҳияи Истаравшан аз маркази шаҳр (22 маҳалла) , 10 ҷамоат ( ҷамоати Гули Сурх, Комунизм, Қалъа Баланд, Ленинобод, Ниҷони, Нафароҷ, Правда, Пошкент, Ҷавкандак ва Фрунзе ) ва 68 деҳот иборат аст.
== Шароити табии ва иқлимӣ ==
Маркази ноҳияи Истаравшан дар баландии 1040 м аз сатри баҳр ҷойгир шудааст. Бод асосан дар шаб аз ҷануб – шарқ ва дар руз аз шимол – ғарб медаманд. Дар фазои субтропикӣ, хушк, ҷойгир буда ҳарорати баланди тобистон +40°C ва ҳарорати пастарин дар зимистон -25˚С – ро ташкил мекунад, боришоти миёнаи сол 172 мм – ро ташкил медиҳад. Дар кӯҳҳо ва доманакӯҳҳо растаниҳои гуногун месабзанд. Аз дарахтони ороишӣ ва мевадиҳанда асосан гиря бед, сафедор, чинорҳо, гелосҳо, себҳо, чормағз, зардолуҳо, шафтолуҳо, анор ва ангурҳо ( зиёда аз 30 намуд) меруянд.
 
Дар қаламрави ноҳияи Истаравшан захираҳои фаровони табии ба монанди фосфор, маводҳои сохтмон, хоросанг, сангҳои мармар, ашёи хом барои таёр намудани рангҳои сохтмони мебошанд. Ва низ захираҳои маъруфи канданиҳои ҳастанд ( санг, шағал, рег).
 
== Вазъи демографӣ ==
Дар 1 – уми январи соли 2011 аҳолии Истаравшанро 232,2 ҳазор нафарро ташкил медод ё 10,3 % аз аҳолии умумии вилояти Суғд, ки аз инҳо мардҳо 113,6 ҳазор нафар ( 48,9%) ва занон ( 51,1%) мебошанд. Ба ҳисоби суръати афзоиши аҳолӣ дар як сол 2.3% - ро ташкил медиҳад. Дар қаламрави шаҳр 41567 хонавода ва дар ҳисоби миёна дар як оила 4 - 6 нафар зиндагонӣ мекунанд.
Маркази шаҳри Истаравшан аз 22 маҳалла, ки дар он 63,4 ҳазор нафар зиндагони мекунанд, ин 27,3% - аҳолии умумии Истаравшанро ташкил медиҳад.
:Шумораи аҳолии ноҳияи Истаравшан дар доираи ҷамоатҳо дар 1 январи соли 2010:
 
{| class="wikitable"
Line 129 ⟶ 135:
| Ҳамагӣ: || 41567 || 232151 || 121946
|}
== Вазъи демографӣ ==
 
Дар 1 – уми январи соли 2011 аҳолии Истаравшанро 232,2 ҳазор нафарро ташкил медод ё 10,3 % аз аҳолии умумии вилояти Суғд, ки аз инҳо мардҳо 113,6 ҳазор нафар ( 48,9%) ва занон ( 51,1%) мебошанд. Ба ҳисоби суръати афзоиши аҳолӣ дар як сол 2.3% - ро ташкил медиҳад. Дар қаламрави шаҳр 41567 хонавода ва дар ҳисоби миёна дар як оила 4 - 6 нафар зиндагонӣ мекунанд.
Маркази шаҳри Истаравшан аз 22 маҳалла, ки дар он 63,4 ҳазор нафар зиндагони мекунанд, ин 27,3% - аҳолии умумии Истаравшанро ташкил медиҳад.
:Шумораи аҳолии ноҳияи Истаравшан дар доираи ҷамоатҳо дар 1 январи соли 2010:
== Мардум ==
Дар таркиби иҷтимоии аҳоли 86,5% тоҷикон мебошанд, ки нақши асосиро мебозанд, 13% узбекҳо ва 1% намояндаҳои дигар миллатҳо мебошанд.
Бино ба омори расмӣ, аҳолии шаҳри дар синни то 14 сол 28,0% - ро ташкил медиҳад, аҳолии қувваи кори 44,5 % ва аҳолии синни нафақахур 27,5 % мебошанд.
== Иқтисодиёт ==
 
* Корхонаҳои саноатӣ: 21 адад
*
* Хоҷагиҳои кишоварзӣ: 867 адад
*
* аз ҷумла хоҷагиҳои деҳқонӣ: 824 адад
*
* Ҳаҷми умумии заминҳои корам: 25,8 ҳазор га
*
* аз ҷумла обӣ: 12,6 ҳазор га
*
* Зироатҳои асосӣ: ғалладонагиҳо, картошка, сабзавот,ангур
== Манобеъ ==
* [http://sugd.tj/tj/shahrunohiya/121-istaravshan.html Ноҳияи Истаравшан]
Баргирифта аз "https://tg.wikipedia.org/wiki/Ноҳияи_Истаравшан"