|
| subdivision_ranks = Species
}}
'''ЁСУМАН''', ёсамин, ёсмин, с у-мав (Jasminum), буттаи хазоврезхазонрез ё х.амешасабзиҳамешасабзи печанда. Барги сод-дасодда, мураккаб <аз баргчахр баргчаҳо иборат аст) ё себарга, гули [[сафед]], [[зард]], сурхтоби хушбӯй ва тузатоза дорад. Қариб 200 намуди Ёсуманёсуман маълум буда, асосан дар минтақаҳои тропикӣ ва субтропикии [[Осиё]], Африко[[Африқо]] ва [[Амрикои Ҷанубӣ]] мерӯяд. Дар СССР собиқ Иттиҳоди Шӯравӣ се намуди Ёсуманёсуман. (J. officinale — дар Кавказ ва [[Тоҷикистон]]; J. revolutum — танҳо дар к,-тсух.хриқаторкуҳҳои Дарвоз; J. fruti-cans — Қрим ва Кавказ вомехурад.
[[Image:Jasminum grandiflorum 1.jpg|thumb|250px|Ёсуман - Шоҳсуман]]
Аз гули шоҳсуман — Jasminum grandiflorum (Ҳимолой) ва Ёсуманиёсумани хушбуй — Jasminum odoratissimus (ҷазираи Мадейра) равғани эфир мегиранд, ки дар атриёт фаровон истифода мешавад. Ёсумани ҳамешасабзи печактана — Jasminum sambac чун гули хонагӣ маъмул аст.
Ёсумани сафед (Jasminum officinale) бутта-естбуттаест, ки навдаҳои хазавдахазанда ё печанда дорад. Баландя^пҚадаш то 1 м. Шохчахсь яшШохчаҳояш камбарг, баргаш пармонавдпармонанд (да-■розиашдарозиаш то 10 см, бараш то 7 см) бу¬дабуда, тамоми зимистон сабз мемонад; гули к,адахдпаклиқадаҳшакли сафед (кутрашқутраш то 2,5—3,5 см), хушагулихӯшагули 2—4-гула въва гузаиғӯзаи гуч,уммевашаклғуҷуммевашакл дорад. Дар шароити табиии республикаҷумҳурӣ мобайн-х.оимиёнаҳои июньиюн гул мекунад. Ёсумани сафеди худруйхудрӯй танхртанҳо дар нишебиҳои ч,ан. ц-куз;и ХисориҲисори хавзаиҳавзаи д. Варзоб вомехурадвомехӯрад.
Ёсумани зард ё зарсуман (Jasminum revolutum) буттаи хамешасабзҳамешасабз (баландиаш 2,5. м). Баргаш аз як ё се чуфтҷуфт баргча таркиб ефтаастёфтааст; дарозиаш то 8—10 см, бараш 5 см. Гули қадаҳшакли зард, хӯшагули 15— 19-гула, гузаиғӯзаи дутухма дорад. Дар шароити табии [[июл]] — [[август]] гул мекунад. Танҳо дар Дарвоз меруядмерӯяд.
Ёсуман сифатҳои хуби ороишиороишӣ дорад ва бесабаб нест, ки аз замонҳои кадимқадим ҳамчун гули писандидаи шарқиён маъмул гаштааст.
==Адабиёт==
|
