Нигоштори роёнаӣ

Нигоштори роёнаӣ (форсӣ: نگاشتار رایانه‌ای‎), гирофики роёнаӣ (англ. computer graphics), графикаи компютерӣ (графикаи мошинӣ) — нигошторе аст, ки бо истифода аз роёна сохта мешавад ва намоёнгари додаи тасвирӣ бо роёна ба кумаки сахтафзор ва нармафзори нигошторӣ аст.

Таърих

Бори аввал тарҳу нақшаҳо бо ёрии дастгоҳҳо солҳои 60 асри 20 кашида мешудаанд. Ҳисобмошинҳои нахустин барои нигорасозӣ воситаҳои махсус надоштанд, вале онҳоро барои кашидану коркарди тасвирҳо истифода бурдан мумкин буд. Доираи истифодаи нигоштори роёнаӣ торафт васеъ гардида, соҳаҳои илму техника, муҳандисӣ, тиб, фаъолияти тиҷоратӣ, идоравӣ, нашриявӣ, инчунин соҳаҳои санъату кино, телевизионро фаро гирифтааст. нигоштори роёнаӣ-ро истифодабарандагони компютерҳои шахсӣ низ метавонанд бо ёрии таҷҳизоти интерактив истифода баранд. нигоштори роёнаӣ-ро аз рӯи тарзи кашидани тасвирҳо ба дучена (2D), сечена (3D), CGI (Compyter Generated Imades — Объектҳои Таҳиягардидаи Компютерӣ) ва аз рӯи тарзи пешниҳоди иттилооти графикӣ ва алгоритмҳои аз он барояндаи коркарди тасвирҳо ба векторӣ, растрӣ, фракталӣ ҷудо мекунанд. Дар графикаи векторӣ тасвир ҳамчун маҷмӯи тарҳои содаи геометри (нуқтаҳо, хатҳо, шакл ва ҷисмҳои геометрӣ)-и дорои хусусияту муносибатҳои хос кашида мешавад. Барномаҳои компютерӣ барои кор бо графикаҳои векторӣ бештар барои офаридани аксҳо ва камтар барои коркарди онҳо пешбинӣ шудаанд. Тасвирҳоро дар шакли векторӣ бе ягон инҳироф тағйир дода, миқёсашро дигар кардан мумкин аст. Графикаи векторӣ барои кашидани тарҳҳо, ифодаи нишондодҳои фаъолияти муассисаву корхонаҳо хеле мувофиқ буда, барои андозагирии ҳуруфот ва ғ. истифода мегардад. (мас., Adobe Illuctrator). Тарзи растрии нигоштори роёнаӣ тасвирро дар намуди нуқтаҳои рангин ифода мекунад. Дар графикаи растрӣ пикселҳои матрисаи дученака додаҳои ибтидоӣ мебошанд, ки ба ҳар кадоми онҳо миқдори муайяни равшанӣ, рангнокӣ, шаффофият ё маҷмӯи ин ё он параметрҳо татбиқ мегарданд. Тавассути графикаи растрӣ ҳар гуна тасвирҳоро кашидан мумкин аст, вале ин усул норасоиҳо низ дорад (мас., ҳаҷми зиёди хотира, ки барои кор бо тасвирҳо зарур аст, инчунин маҳвшавӣ ҳангоми таҳрири онҳо). Барномаҳоеро, ки барои кор бо тасвирҳои растрӣ пешбинӣ шудаанд, муҳаррирони растрии графикӣ (мас., Adobe Photoshop) меноманд. Бо ёрии ин барномаҳо расм мекашанд, онро такмилу тасҳеҳ мекунанд. Барои ба компютер ворид намудани тасвиру аксҳо дастгоҳҳои аккосӣ ва видеоии рақамиро истифода мебаранд. Графикаи растрӣ дар таҳияи нашрияҳои мултимедӣ ва полиграфӣ корбаст мегардад. Дар графикаи фракталӣ аксҳоро бо сохтани муодила (ё системаи муодилаҳо) мекашанд. Дар ин маврид дар ҳофизаи роёна фақат муодила нигоҳ дошта мешавад. Хусусияти бо ҳисобу китоб кашидани нигораҳои табиати зиндаро ҳангоми ба вуҷуд овардани аксҳои ғайриодӣ истифода мебаранд.

Тарзи себуъдии нигоштори роёнаӣ объектҳоро, маъмулан, чун маҷмӯъи сатҳҳо ё ҳиссачаҳои одӣ, ки полигонҳо ном доранд, ифода мекунад. Дар ин маврид ба сифати полигон секунҷаҳо истифода шуда, ҳангоми дигаргунсозии онҳо матрисаҳои чархиш, ҷойивазкунӣ ва миқёсгирӣ корбаст мегарданд. Нигоштори роёнаиии себуъдӣ дар синамо, бозиҳои роёнаӣ ва амсоли инҳо истифода мешавад.

Адабиёт

• Графикаи компютерӣ / Т. Ҷӯраев // Вичлас — Гӯянда. — Д. : СИЭМТ, 2015. — (Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир Н. Амиршоҳӣ ; 2011—2023, ҷ. 4). — ISBN 978-99947-33-77-4.