Жовенел Моиз
Жовенел Моиз (ҳоитиёӣ: Jovenel Moïse; 26 июн 1968[1][2], Тру-дю-Норд[d], департаменти Шимолу Шарқ[d] — 7 июл 2021[3], Петионвил[d], департаменти Ғарбӣ[d]) — соҳибкор ва сиёсатмадори Гаитӣ, номзад ба интихоботи президентӣ дар моҳи октябри соли 2015 ва дар интихоботи такрорӣ дар моҳи ноябри соли 2016]]. Президенти Гаитӣ аз 7 феврали соли 2017 то 7 июли соли 2021.
| ҳоитиёӣ: Jovenel Moïse | |
.jpg) | |
| 7 феврали 2017 — 7 июли 2021 | |
| Пешгузашта |
Мишел Мартейӣ Жоселерм Привер (и. в.) |
| Ҷонишин | Клод Жозеф (и. в.) |
| Таваллуд |
26 июн 1968[1][2] |
| Даргузашт |
7 июл 2021[3] (53 сол) |
| Ҳамсар | Мартин Моиз[d] |
| Ҳизб | |
| Таҳсилот | |
| Эътиқод | калисои католикӣ |
| Ҷоизаҳо |
 |
 Парвандаҳо дар Викианбор | |
Зиндагинома
вироишЖовенел Моиз дар Тру-дю-Норд дар Департаменти Шимолу Шарқ таваллуд шудааст. Падари ӯ Этен Моиз савдогар ва деҳқон буд ва модараш Люсия Бруно дӯзанда буд. Соли 1974, оила ба Порт-о-Пренс кӯчид, ва ӯ дар он ҷо таҳсил кард. [4]
Соли 1996 ӯ бо Мартин Мари Этен Ҷозеф, дӯсти мактаб, ки бо ӯ се фарзанд дорад, издивоҷ кард. Худи ҳамон сол, ӯ пойтахтро тарк карда, дар Порт-де-Пэ қарор гирифт ва дар он ҷо аввалин ширкати худ JOMAR Auto Parts-ро таъсис дод. Вай инчунин соҳиби кишти банан дар Департаменти Шимолу Ғарб буда, корҳои кишоварзӣ анҷом дод. Дар соли 2001, ӯ дар бахши об, сохтани нерӯгоҳи барқӣ ва шабакаи обрасонӣ дар департаменти шимолу шарқии Гаитӣ машғул буд [4] .
Дар соли 2004 ӯ узви Палатаи савдо ва саноати Департаменти Шимолу Ғарбӣ (CCINO) ва ба зудӣ раис ва котиби генералии Палатаи савдо ва саноати Гаитӣ (CCIH) буд. Дар соли 2008 ӯ ширкати энержии Compagnie Haïtienne d'Energie SA (COMPHENER SA)-ро таъсис дод, ки ба 10 шаҳрдори Департаменти Шимолу Ғарбӣ нерӯи офтоб ва бодро таъмин мекард. Дар соли 2012, ӯ ширкати Agritrans-ро таъсис дод, ки дар соҳаи кишоварзӣ фаъол аст ва бо ин дар ташкили минтақаи аввалини тиҷорати озоди кишоварзии Гаитӣ саҳм гузоштааст.
Дар соли 2015, президенти Гаитӣ Мишел Мартеллу Жовенел Моизро ба ҳайси номзади худ дар Ҳизби Гаитӣ - Тед Кале (PHTK) таъин кард, то ки моҳи октябри соли 2015 ба мақоми раёсати ҷумҳурӣ номзад шавад, зеро Мартеллу наметавонист номзад бошад. Дар даври аввали интихобот, 25 октябри соли 2015, Жовенел Моиз бо 32,8% овозҳо рақиби асосии худ Жюд Селестенро, ки 25,2% овозҳоро гирифта буд, пеш гузашт. Ғолиби интихобот бояд дар даври дуввуми интихобот, ки ибтидо ба 27 декабри соли 2015 таъин шуда буд, муайян карда мешуд. Аммо, рақиби Моиз натиҷаҳоро эътироф накарда, мақомотро дар тақаллуби интихобот айбдор кард. Ҳамзамон, дар кишвар тазоҳурот алайҳи натиҷаҳои интихобот шурӯъ шуд. Дар ин вазъ, Президенти Гаитӣ Мартейӣ моҳи декабри соли 2015 як комиссияи махсусро барои тафтиши парвандаҳои нақзи қонунҳои интихобот таъин кард. Дар аввали моҳи январи соли 2016, комиссия қонуншиканиҳоро дар овоздиҳӣ дар интихобот ошкор кард ва қарор кард, ки дубора овоздиҳӣ баргузор карда шавад[5] .
Дар интихоботи такрорӣ дар моҳи ноябри соли 2016, Моиз дар даври аввал пирӯз шуд ва 55,7% овозҳоро ба даст оварда, аз Жюд Селестен, ки танҳо 19,5% овозҳоро ба даст оварда буд, пеш гузашт. [6] Маросими савгандёдкунии президенти Ҳаитӣ 7 феврали соли 2017 баргузор гардид [7] .
Сӯиқасд
вироиш17 октябри соли 2018, дар маросими бахшида ба 212-умин солгарди марги Жан-Жак Десалин, Моиз аз ҷониби ҳамлагарони ношинос оташ кушода шуд. Худи Моиз осеби ҷиддӣ надид, се корманди амният маҷрӯҳ шуданд [8] .
Куштор
вироиш7 июли соли 2021 ҳамла ба қароргоҳи президенти Гаитӣ дар Пелерин рух дод. Жовенел Моизро бо таппончаи Колт тирборон карданд ва бино ба баъзе манбаъҳо, ҷонашро бо автомат ба анҷом расонданд [9] [10] . Мартин Моиз, хонуми аввали Гаитӣ, барои ҷароҳатҳои бардошта дар беморхона бистарӣ шуд [11] [12] . Дар як изҳороти матбуотие, ки дафтари Клод Жозеф дар рӯзи ҳамла интишор кард, иттиҳоми куштор ба "гурӯҳи шахсони номаълум, ки баъзеашон испанӣ ҳарф мезаданд" нисбат дода шудааст [8] [13] .
Дар робита ба марги Моиз, дар ҷумҳурӣ мотами 2-ҳафтаӣ эълон карда шуд
Ҷоизаҳо
вироишМоиз моҳи майи соли 2018 аз ҷониби Президенти Тайван Тсай Инвэн бо Ордени Ҷадди Луструс бо Кордони Бузург мукофотонида шуд [14] . Тсай ба ташаббусҳои иқтисодии аз ҷониби ҳукумати Моиз пешниҳодшуда баҳои баланд дод. [15]
Эзоҳ
вироиш- ↑ 1.0 1.1 Энциклопедия Брокгауз (нем.)
- ↑ 2.0 2.1 Munzinger Personen (нем.)
- ↑ 3.0 3.1 https://www.france24.com/fr/info-en-continu/20210707-haïti-le-président-jovenel-moïse-assassiné-dans-la-nuit-dans-sa-résidence-privée-cabinet-du-premier-ministre (фр.)
- ↑ 4.0 4.1 Jovenel Moïse : un entrepreneur né — Quotidien Le National(пайванди дастнорас — таърих). 10 Декабри 2016 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 18 октябри 2016.
- ↑ Haiti first round vote 'stained by irregularities' — BBC News
- ↑ Новым президентом Гаити назван Жовенель Моиз. 29 ноября 2016. Вести.Ру. 10 Декабри 2016 санҷида шуд.
- ↑ Haiti presidential election 'won by Jovenel Moise' — BBC News
- ↑ 8.0 8.1 Убит президент Гаити Жовенель Моиз(рус.). Meduza. 7 июли 2021 санҷида шуд.
- ↑ Le président Jovenel Moïse assassiné chez lui par un commando armé. Le Nouvelliste. 7 июли 2021 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 7 июли 2021.
- ↑ Haïti : le président Jovenel Moïse assassiné par un commando. Libération. 7 июли 2021 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 7 июли 2021.
- ↑ Haïti : le président Jovenel Moïse assassiné. France 24 (7 July 2021). 7 июли 2021 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 7 июли 2021.
- ↑ Haitian President Jovenel Moise assassinated overnight at private residence, France24 (7 July 2021). Бойгонӣ шудааст 7 июли 2021 сол. Проверено 7 июли 2021.
- ↑ Haiti - FLASH : President Jovenel Moïse Assassinated by mercenaries (official) Updated 7am + video - HaitiLibre.com : Haiti news 7/7. Haiti Libre.com (7 July 2021). 7 июли 2021 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 7 июли 2021.
- ↑ Taiwan News. As President of Haiti arrives in Taipei, a crucial test begins for Tsai administration. Taiwan News. 3 сентябри 2020 санҷида шуд.
- ↑ President Tsai hosts state banquet for Haitian President Jovenel Moïse(англ.). english.president.gov.tw. 3 сентябри 2020 санҷида шуд.