Мухтор валид Додоҳ

Мухтор валид Додоҳ
Мухтор валид Додоҳ
	ар. مختار ولد داده‎
chairperson of the Organisation of African Unity[d]
	21 июн 1971 — 12 июн 1972
Пешгузашта	Kenneth Kaunda[d]
Ҷонишин	Hassan II[d]
Prime Minister of Mauritania[d]
	28 ноябр 1960 — 20 август 1961
Ҷонишин	Ahmed Ould Bouceif[d]
President of Mauritania[d]
	28 ноябр 1960 — 10 июл 1978
Ҷонишин	Mustafa Ould Salek[d]
Minister of Foreign Affairs, Cooperation and Mauritanians Abroad[d]
	1960 — 1962
Ҷонишин	Cheikhna Ould Mohamed Laghdaf[d]
Minister of Foreign Affairs, Cooperation and Mauritanians Abroad[d]
	1965 — 1965
Пешгузашта	Mohamed Ould Dayin[d]
Ҷонишин	Mohamed Ould Cheikh[d]
Таваллуд	25 декабр 1924; Boutilimit[d], Trarza Region[d], Мавритания;
Даргузашт	14 октябр 2003 (78 сол); Порис;
Ҳамсар	Mariem Thérèse Gadroy Ould Dadah[d]
Ҳизб	Mauritanian People's Party[d];
Эътиқод	суннӣ
Ҷоизаҳо
	Парвандаҳо дар Викианбор

Мухтор валид Додоҳ (арб ар. مختار ولد داده‎ , 25 декабри 1924, Бутилимит - 14 октябри 2003, Париж ) — арбоби давлатии Мавритания, аввалин президент ва сарвазири Мавритания. Вай аз замони истиқлолияти Мавритания дар соли 1960 то соли 1978 дар сари қудрат буд, ки дар натиҷаи табаддулоти низомӣ барканор шуд.

Зиндагинома

Мухтор валид Додоҳ 25 декабри соли 1924 дар Бутилимит дар ҷанубу ғарби Мавританияи имрӯза, ки он вақт бахше аз Африқои Ғарбии Фаронса буд, дар оилаи марабут (олими мусалмон) таваллуд шудааст. Солҳои 1942—1948 дар идораи мустамликавӣ тарҷумон шуда кор кардааст. Дар Сорбонна ҳуқуқро омӯхт, аввалин Мавритания шуд, ки дараҷаи донишгоҳро гирифтааст ва сипас дар Дакар ба ҳайси ҳуқуқшинос кор кардааст. Дар охири солҳои 1950-ум ӯ ба Мавритания баргашт, ба иттифоқи марказии чапи прогрессивии Мавритания дохил шуд ва президенти шӯрои иҷроияи он интихоб шуд. Дар соли 1959 ҳизби нав — ҳизби аз нав гурӯхғункунии Мавритания таъсис намуд. Дар интихоботи охирини пеш аз истиқлолияти Мавритания дар соли 1959 ҳизби ӯ ҳама курсиҳои Маҷлиси Миллиро ба даст овард ва ӯ сарвазир таъин шуд.

Дар ҳукумат иштироки мутаносиби намояндагони ҳизбҳо ва миллатҳои гуногун боварии ҳукуматдорони Фаронсаро ба амал овард ва соли 1960 Мавритания бо роҳбарии Мухтор Додоҳ истиқлолият ба даст овард. Мухтор Додоҳ бори аввал иҷрокунандаи вазифаи президент шуд ва пас аз интихоботи моҳи августи соли 1961 президенти Мавритания интихоб шуд.

Президенти Мавритания

Сиёсати Мухтор Додоҳ ҳамчун президенти Мавритания аз сиёсати худи у пеш аз ба даст овардани истиқлолияти Мавритания ба куллӣ фарк мекард. Дар моҳи сентябри соли 1961 вай ҳамроҳи ҳизбҳои асосии мухолифин «Ҳукумати ягонагии миллӣ» ташкил кард ва дар моҳи декабр чор ҳизби калонтарини Мавритания ба Ҳизби халқии Мавритания муттаҳид шуд, ки он ягона ҳизби қонунии сиёсии кишвар гардид. Мухтор Додоҳ котиби генералии ҳизб шуд. Ӯ дар соли 1966, 1971 ва 1976 дар интихоботи беасос се маротиба аз нав интихоб шуд.

Дар соли 1971 Мухтор Додоҳ президенти Созмони ягонагии Африқо (OAU) буд. Аммо дар Мавритания сиёсати вай барбод рафт. Иқтисодиёт дар рукуд буд ва сахт ба кӯмакҳои фаронсавӣ вобаста буд. Хушксолии солҳои 1969—1974 дар Сахел ва Соли 1974паст шудани нархи пулод, ки яке аз маҳсулоти асосии содироти кишвар мебошад, боиси хеле паст шудани дараҷаи зиндагонии ахолӣ гардид. Дар соли 1975 ӯ Декларатсияро пешниҳод кард, ки дар Мавритания ба барпо намудани демократияи исломӣ, миллатчигӣ, марказонидашуда ва сотсиалистӣ даъват намуд. Декларатсия басо оммавӣ гардид, мухолифин онро маъқул донистанд.

Ҷанг дар Саҳрои Ғарбӣ

Ба охир расидани ҳукуматдории Мухтор Додоҳ бо иштироки Мавритания дар ҷанги Саҳрои Ғарбӣ, ки дар байни ахолӣ хеле нописанд буд, ба таври назаррас наздик карда шуд. Дарҳол пас аз созишномаҳои Мадрид, Мавритания қисми ҷанубии Саҳрои Ғарбиро ҳамроҳ кард ва онро Тирис-ал-Ғарбия ба номи иваз кард. Аммо армияи хурд ва сусти Мавритания сарфи назар аз дастгирии авиатсияи Фаронса ба амалиёти партизании Ҷабҳаи Полисарио муқобилат карда натавонист. Ҷабҳаи Полисарио ҳатто дар дохили Мавритания як қатор амалиётҳоро анҷом дода, ба конҳои оҳан дар Зуурат ҳамла кард, ки боиси таназзули иқтисодиёт ва коҳиши дастгирии ҳукумати Мухтор Додоҳ шуд ва дар соли 1976 ба пойтахти Мавритания Нуакшот ҳамла кард. Баъд аз ин Мухтор Додоҳ маҷбур шуд, ки ҳарбиёнро ба сари вазорати мудофиа гузорад.

Аз қудрат дур шудан ва муҳоҷират

10 июли соли 1978 подполковник Мустафо валид Муҳаммад Солеҳ табаддулоти давлатӣ ба амал овард, ва президент Мухтор Додоҳро сарнагун кард. Кишварро хунтаи харбӣ бо номи «Кумитаи олии эҳёи миллй» идора мекард. Соли 1977 Мавритания аз ҷанг хориҷ шуд ва аз даъвоҳои ҳудудӣ ба Саҳрои Ғарбӣ даст кашид.

Мухтор Додоҳ тақрибан як солро дар зиндон сипарӣ кард ва моҳи августи соли 1979 барои сафар ба Фаронса иҷоза гирифт ва дар соли 1980 дар он ҷо гурӯҳи мухолифи Иттиҳодияи Мавританияи Демократиро ташкил кард. Ҳамаи кушишҳои ӯ барои дар Мавритания ташкил кардани табаддулоти давлатӣ ва баргаштан ба сари ҳокимият барор нагирифтанд. 17 июли 2001, ӯ иҷозати баргаштан ба Мавританияро ^[2] гирифт, аммо дере нагузашта, 14 октябри соли 2003, пас аз бемории тӯлонӣ дар Порис даргузашт. Дар Мавритания дафн шудааст ^[3] .

Эзоҳ

↑ ^1.0 ^1.1 Babelio (фр.) — 2007.
↑ «Ousted Mauritanian president due home from 23 years in exile». Agence France Presse. July 17, 2001.
↑ «Mauritania lays president to rest» Бойгонӣ шудааст 14 сентябри 2007 сол., BBC.co.uk, October 18, 2003.

[_ba8de967646e17ef-1] 1.0 ^1.1 Babelio (фр.) — 2007.

[2] «Ousted Mauritanian president due home from 23 years in exile». Agence France Presse. July 17, 2001.

[3] «Mauritania lays president to rest» Бойгонӣ шудааст 14 сентябри 2007 сол., BBC.co.uk, October 18, 2003.

[1]

[2]

[3]