Муҳаммадқулибек Tараштии Теҳронӣ мутахаллис ба Салим (? — 1647 қамарӣ) — шоири эронӣ ва яке аз шоирони форсизабони дарбори Mуғулони Ҳинд дар нимаи аввали садаи ёздаҳуми ҳиҷрӣ/ҳафтдаҳуми мелодӣ буд.[1][2][3][4]

Салими Теҳронӣ
форсӣ: محمدقلی سلیم تهرانی
Зодгоҳ:
Таърихи даргузашт: 1647
Маҳалли даргузашт:
Шаҳрвандӣ (табаият):
Навъи фаъолият: шоир
Забони осор: форсӣ
 Парвандаҳо дар Викианбор
Handwriting Mathnawi of Predestination (al-qada' wa'l-qadar) by Muhammad Quli Salim Tehrani.jpg
Маснавии қазо ва қадар бо дастхати Салими Теҳронӣ

Зиндагинома вироиш

Муҳаммадқули Tарашти Теҳронӣ дар соли номаълӯм дар Tеҳрон зода шуд. Ӯ таҳсилоти Mуназзаме дар мадраса нагузаронд "вале чунонки аз шиъраш дарёфти мешавад, гузашти аз истиъдод фитре аз донишҳои замон худ беиттилоъ набӯд."[5] нухустин дуврии шоирии ӯ дар Лоҳеҷон гузашт, онҷо ҳамроҳи Малаъ Восиби Қандаҳорӣ ва Малаъ Сабӯҳӣ ҳамроҳи Мирзоабдуллои Вазир бӯд. [1] салим дар даҳаи 1620 милодӣ/ 1020 қамарӣ чандсоли дар Исфаҳон ба сар бурд сипас ба Шероз кӯч кард, онҷо муддате дар хидмат Имомқулихон, волии форс буд. Сипас ба рӯзгори Шоҳиҷаҳони перомуни соли 1632 милодӣ ба Ҳиндустон муҳоҷират кард ва назди ӯ ва мир Абдусаломи Машҳадӣ ҷойгоҳе ёфт.[5] Ба сабки ҳинди навишт ва салим тахаллус кард. «дар  навиштани ақсоми шеър ва овардан мазомини бикр ва тоза дасти доштааст.» дар Ҳиндустон, нахуст назди Исломхон, вазири аъзам хидмат намуд, «дар мадҳ ӯ шеър бисёр гуфта, агарчи шӯҳрате дар ахзи маънӣи мардум дорад аммо маонӣи ғариб ва латиф ҳам зодаи табъ худ дорад». Дар васфи кашмир як маснави тамом навишт.[1]

Салими Теҳронӣ дар сол 1057 қамарӣ/1647 мелоди дар Кашмир даргузашт, таърихи он аз назми Табрезӣ дар мадҳи ӯ чунин дарёфта мешавад: [1]

то ки аз даст додиaст салем

бо  надам гашта рӯзгор надим

онки аз зодани ҳамонандаш

метавон гуфт шуд замона ақим

нуктасанҷе, ки мӯъҷизи қаламаш

бартар омад зи мӯъҷизоти калим

дар ҷаҳони фазилат, аз маргаш

хилали уфтод сахт азим

оҳ аз кииди осмони дағал

вои аз ҷаври рӯзгори лаием

дар пайи соли марги ӯ будам

дил рақам зад,ки:оҳи фазли салим

 

(бо абҷад ҳисоб шудааст.)

оромгоҳи ӯ дар мазори шоирони Кашмир аст. [5]

Шеърҳо вироиш

Шеър ӯро бо «нозукии хаёл, халқи мазмунҳои дақиқи тоза ва саъй дар ирсоли масал ва тамсил» васф кардаанд. Ба дидгоҳи Забеҳуллои Сафо,  забонаш дар шеър содда ва гоҳ (ба вежа дар қасида ва маснавӣ) то ҳадде суст ва наздик ба забони омиёна аст «ва ин бештар аз онҷост, ки Салим таҳсили мадрасаи кофӣ надошт ва гӯё гаштани ӯ ҳам дар девонҳои устодони гузашта кам буд ва бештар ба нирӯгоҳи истеъдод, шоири мекард.» [5]

Ҳаёти шахсӣ вироиш

Салим Теҳронӣ ҳангоми сокини Лоҳиҷон буданаш издивоҷ кард ва соҳиби як писар шуд. [5]

Намунаи шеърҳо вироиш

таҷалле бар наметааббе зи бетобе чи сӯд енҷо

ки Мӯсо ҳам таманно карду худро озмуд инҷо

ғамашро аз адам бо худ дили мо дар вуҷуд овард

дар онҷо захмро бастиму хуни ӯ, гушӯд инҷо

сабукрӯҳони шавқи ӯ гиронҷоне намедонанд

равад бар бод пеш аз шӯъла хокистар чу дуд инҷо


он булбулм, ки ҳаргоҳ , аз дил кишам фиғонро

аз хун чу соғари мий , пур созам ошёнро

на улфати ба мурғон , на рағбате ба афғон

ман булбули ғарибам ин боғу бӯстонро


чӣ миннат аст агар шеваи вафо омӯхт?

муҳаббате, ки ба мо мекунад зи мо омӯхт!

чу ғайри гиря дар ин боғ расми дигар нест

ба ҳайратам, ки гул ин ханда аз куҷо омӯхт 


рашкам зи гуфтугӯи ту хомӯш мекунад/ номат намебарам, ки дилам гӯш мекунад


бо чашми тар ба ёди ту рафтем зин ҷаҳон/ чун тифли хурдсол, ки гирён ба хоб рафт


би сӯрате ки тӯйе камтар офареда Xудо/ таро кишедау даст аз қалам кишеда Xудо


ҷаври худро бар заифон озмояд рӯзгор/ теғро доим барои имтиҳон бар мӯ зананд

Эзоҳ вироиш

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 نظمی تبریزی، علی. دویست سخنور؛ تذکرةالشعرای منظوم و منثور. — تابش. — С. ۱۵۱.
  2. آذر بیگدلی، لطفعلی بیگ. آتشکده آذر. — انتشارات علمي. — С. 15.
  3. سامی, شمس‌الدین. قاموس الأعلام. — Ҷ. 4. — С. 2613.
  4. نصرآبادی، محمدطاهر. تذکرة الشعراء. — چاپخانه ارمغان.. — ISBN 227.
  5. 5.0 5.1 5.2 5.3 5.4 تاریخ ادبیات ایران. — فردوس. — Ҷ. 4. — С. 415-418. — ISBN 9789643204754.