Чағатойиҳо (тоҷикони чағатойӣ ё тоҷикони Чағатой) — як гурӯҳи этникии тоҷикон аст, ки дар вилояти Сурхондарё, ҷанубу шарқи Узбекистон ва дар ҷануби Тоҷикистон зиндагӣ мекунанд. Теъдоди онҳо дар солҳои 1924–25 тахминан 63,500 нафар будааст[1].  Дар якҷоягӣ бо хардуриҳо, чағатойиҳо яке аз гурӯҳҳои этнографии тоҷикон мебошанд, ки ҳувияти хоси худро нигоҳ медоранд.  Пайдоиши мардум маълум нест, гарчанде ки номи Чағатай аз муғулӣ аст, зеро Чағатайхон писари Чингизхон буд.

Тоҷикони чағатойиро аз барӯйхатгирии шӯравии 1926 узбакҳо номиданд. Муаррихи шӯравӣ Михаил Худяков пешниҳод кард, ки чағатойҳо шояд на комилан узбакӣ ва на комилан тоҷикӣ, балки тоҷикон дар як марҳилаи туркизатсия  ё узбакҳое буданд, ки забони тоҷикиро қабул кардаанд, бошанд[2].

Забони турки чағатойӣ забони тоҷикони чағатойӣ  нест, балки забони алоҳида аст.

Нигаред

вироиш
  1. Wixman, Ronald (2017-07-28). Peoples of the USSR: An Ethnographic Handbook (in Англисӣ). Routledge. ISBN 978-1-315-47540-0. 
  2. Hirsch, Francine (2014-11-15). Empire of Nations: Ethnographic Knowledge and the Making of the Soviet Union (in Англисӣ). Cornell University Press. p. 164. ISBN 978-0-8014-5593-3.