Феҳристи президентҳои Латвия

Ба феҳристи роҳбарони Латвия шахсоне шомиланд, ки сарфи назар аз унвони вазифа Латвияро сарварӣ кардаанд, аз ҷумла шахсоне, ки ҳангоми ташаккули он давлат сарварӣ кардаанд (</img>) ва раҳбарони ҷумҳурии шӯравӣ дар ҳайати Иттиҳоди Шӯравӣ (</img>).

Феҳристи президентҳои Латвия

латишӣ: Latvijas Valsts prezidents
Ишғоли вазифа
Edgars Rinkēvičs[d]
Иқомати расмӣ Riga Castle[d]
Муҳлати салоҳият 4 сол
Пайдошавии вазифа 1922
Сайт Latvijas Valsts prezidenta mājas lapa

Айни замон, давлатро президенти Латвия сарварӣ мекунад. Президенти давлати Латвия аз ҷониби Сеймҳои Латвия бо аксарияти мутлақи овозҳо ба муҳлати 4 сол интихоб карда мешуд (то соли 1999 - 3 сол; Карлис Улманис соли 1936 бе тартиби интихобот ваколатҳои президентро ба уҳда гирифт) [1][2].

Қалъа Рига. Қароргоҳи Президенти Латвия

Давраи таъсиси давлати мустақили Латвия бо ҳузури се маркази гуногуни ҳокимияти давлатӣ тавсиф мешуд: Ҳокимяти Шӯравӣ, ки аз ҷониби РСФСР, ва тарафдории олмонитабор ва миллатгароён дастгирӣ мешуд. Мубориза барои истиқлоли Латвия , ё Ҷанг барои истиқлол, амалиётҳои ҷангиро дар бар мегирад, ки дар охири соли 1918 пас аз анҷоми Ҷанги Якуми Ҷаҳон ва эълони истиқлоли кишвар аз ҷониби Шӯрои Халқии Латвия [3][4] оғоз ёфта, бо имзо Шартномаи Рига байни Латвия ва РСФСР анҷом ёфта буд.

Акс Ном
(солҳои зиндагӣ)
Ваколат Ҳизб Мавқеъ Эзоҳ
Оғоз Анҷом
1 Jānis Čakste

(1859—1927)

1922 1927 Demokrātiskais Centrs
2 Gustavs Zemgals

(1871—1939)

1927 1930 Demokrātiskais Centrs
3 Alberts Kviesis

(1881—1944)

1930 1936 Latviešu zemnieku savienība
4 Kārlis Ulmanis

(1877—1942)

1936 1940 Latviešu zemnieku savienība

Ҷумҳурии Шӯравии Сотсиалистии Латвия (1918-1920) вироиш

Нишони ҶШС Латвия

Ҷумҳурии Шӯравии Сотсиалистии Латвия ( латыш. Latvijas Sociālistiskā Padomju Republika ) як ниҳоди давлатӣ аст, ки дар як қисми қаламрави Латвия аз декабри 1918 то январи 1920 вуҷуд дошт. 22 декабря 1918 В.И.Ленин ба "Фармони Шӯрои Комиссарони Халқ дар бораи эътирофи истиқлоли Ҷумҳурии Шӯравии Латвия" ва 3 января 1919 , воҳиди тирандозони сурхи Латвия, ки асоси артиши Латвияи Шӯравӣ шуданд, вориди Рига шуданд [5]

Аз 13 то 15 январи соли 1919 анҷумани I Шӯроҳои муттаҳиди коргарон, депутатҳои безамин ва тирандозони Латвия (латиш. Strādnieku, bezzemnieku un strēlnieku padomju apvienotais kongress ), ҳайати Кумитаи иҷроияи марказии Латвияро ( латиш. Latvijas Centrālo izpildkomiteju ) ва Шӯрои Комиссаронро (ҳукумат) тасдиқ кардааст. Вале дар моҳи январи соли 1920 бо дастгирии аскарони поляк артиши Латвия тамоми қаламрави кишварро ишғол кард. 3 января 1920, ҳукумати Стучка худпоширо эълон кард [6][7].

Акс Ном
(солҳои зиндагӣ)
Ваколат Ҳизб Мавқеъ Эзоҳ
Оғоз Анҷом
Петерис Стучка (ба забони русӣ Пётр Иванович Стучка)

(1865-1932)

4 декабри 1918 13 январи 1919 Ҳизби сотсиал-демократии Латвия Раиси Ҳукумати муваққатӣ [8]
13 январи 1919 3 январи 1920 Раиси Кумитаи иҷроияи марказӣ

ҶШС Латвия (1940-1990) вироиш

 
Нишони давлатии ҶШС Латвия

Баъд аз вуруди Артиши Сурх ба Латвия 17 июни соли 1940 ва ҷори намудани Ҳокимяти Шӯравӣ, 20 июни соли 1940 интихобот ба Сейми халкй (латыш. Tautas Saeima ) баргузор гардид, ки дар он рӯйхати ягонаи "Блоки мардуми коргар" дар интихобот иштирок намуд.[9][10].

21 июли соли 1940 Сейми халкй таъсисёбии Ҷумҳурии Шӯравии Сотсиалистии Латвияро эълон намуд ва дархост ба қабул кардани ҶШС Латвияро ба ИҶШС фиристод [11]. 5 августи соли 1940, ҶШС Латвия ба ҳайси яке аз ҷумҳуриҳои иттифоқӣ ба ҳайати ИҶШС дохил шуд, 25 августи соли 1940 Конститутсияи нав қабул шуд (дар асоси Конститутсияи ИҶШС, мақоми нави олии якпалатагии мақомоти давлатӣ - Шӯрои Олии ҶШС Латвия ( латыш. Latvijas PSR Augstākā padome ), таъсис ёфт [12]. Аз июли 1941 то октябри соли 1944, ҳангоми ишғоли Латвия аз ҷониби Олмони фашистӣ, Шӯрои Олӣ ва мақомоти он дар ҳиҷрат дар Маскав кор мекарданд [13]. Мувофиқи конститутсияи соли 1940 муҳлати ваколати Шӯрои Олӣ 4 сол ва тибқи конститутсияи соли 1978 5 сол буд. Дар давраи байни сессияҳо вазифаҳои мақоми олии ҳокимияти давлатиро Президиуме, ки аз байни вакилон интихоб шудааст, бо сарварии Раиси Президиум иҷро мекард [14] [15] [16].

Аксҳо Ном
(солҳои зиндагӣ)
Ваколат Ҳизб Эзоҳ
Оғоз Анҷом
  Аугустс Кирхенштейнс (1872-1963) 25 августи 1940 10 марти 1952 мустақил [17][18][19]
Ҳизби Коммунистии (болшевикони) Латвия, аз соли 1952 Ҳизби Коммунистии Латвия[комм. 1]
  Карлис Озолинс

(1905-1987)

10 марти 1952 27 ноябри 1959 Ҳизби Коммунистии Латвия [комм. 2] [20]
  Янис Калнберзинс

(1893-1986)

27 ноябри 1959 5 майи 1970 [21]
  Виталис Рубенис

(1914-1994)

5 майи 1970 20 августи 1974 [22]
  Петерис Стротманис

(1919-2007)

20 августи 1974 22 июли 1985 [23]
  Янис Вагрис

(1930)

22 июли 1985 6 октябри 1988 [24]
  Анатолий Горбунов

(1942)

6 октябри 1988 4 майи 1990 [комм. 3] [25][26]

Пас аз ба даст овардани истиқлол (аз соли 1990) вироиш

4 майи соли 1990 Шӯрои Олии ҶШС Латвия "Эъломия дар бораи барқарор кардани истиқлоли Ҷумҳурии Латвия"-ро қабул намуд, ки дар асоси он, номи таърихии кишвар «Ҷумҳурии Латвия» (латиш. Latvijas Republika) ва Конститутсияи Ҷумҳурии Латвия (соли 1922) барқарор карда шудаанд.[2]

6 сентябри соли 1991 истиқлоли Латвияро Шӯрои давлатии ИҶШС эътироф кард. 5 июли соли 1993 дар кишвар мақомоти олӣ Президенти кишвар (латиш. Latvijas Valsts prezidents) ҳамчун сарвари кишвар (давлат) ва Президенти вазирон (латиш. Latvijas Ministru prezidents) ҳамчун сарвари ҳукумат барқарор карда шуд. Шӯрои Олии Ҷумҳурии Латвия (латиш. Latvijas Republikas Augstākā padome) бо сарварии Раис ШО Ҷумҳурии Латвия Анатолий Валерианович Горбунов фаъолиятро то қабули Конститутсия давом дода буд [27][28].

Аксҳо Ном (соҳои ҳаёт) Ваколат Ҳизб Ваколат Пр.
Оғоз Анҷом
Раиси Шӯрои Олӣ (латишӣ: Augstākās Padomes priekšsēdētājs)
  Анатолийс Горбуновс (1942) латишӣ: Anatolijs Gorbunovs
(Анатолий Валерианович Горбунов)
4 майи 1990 6 июли 1993 Ҳизби Коммунистии Латвия [25][26]
мустақил
Президент (латишӣ: prezidents)
и.в. президент   Анатолийс Горбуновс

(1942) латишӣ: Anatolijs Gorbunovs
(Анатолий Валерианович Горбунов)
6 июли 1993 8 июли 1993 мустақил [25][26]
5

(I—II)
  Гунтис Улманис (1939) 8 июли 1993 8 июли 1996 Иттифоқи деҳқонони Латвия 1993(лат.) [29][30]
8 июли 1996 8 июли 1999 1996(лат.)
6

(I—II)
  Вайра Вике-Фрейберга (1937) 8 июли 1999 8 июли 2003 мустақил 1999(лат.) [31][32]
8 июли 2003 8 июли 2007 2003(лат.)
7   Валдис Затлерс

(1955)

латишӣ: Valdis Zatlers
Valdis Zatlers
8 июли 2007 8 июли 2011 2007 [33][34]
8   Андрис Берзинш

(1944)

латишӣ: Andris Bērziņš
Andris Bērziņš
8 июли 2011 8 июли 2015 мустақил 2011 [35][36]
9   Раймондс Вейонис

(1966)

латишӣ: Raimonds Vējonis
Raimonds Vējonis
8 июли 2015 8 июли 2019 Ҳизби сабзи Латвия 2015 [37][38]
10   Эгилс Левитс

(1955)

латишӣ: Egils Levits
Egils Levits
8 июли 2019 амалкунанда Роҳи латвиягӣ 2019 [39][40]

Ҳамчунин нигаред вироиш

  • Рӯйхати роҳбарони ҳукуматҳои Латвия

Эзоҳ вироиш

  1. Кирхенштейнс вступил в Коммунистическую партию (большевиков) Латвии в 1941 году.
  2. Коммунистическая партия (большевиков) Латвии была переименована в Коммунистическую партию Латвии в 1952 году.
  3. Преобразование Верховного Совета Латвийской ССР в Верховный Совет Латвийской Республики в связи с восстановление наименования страны «Латвийская Республика».
  1. Latvijas Valsts prezidenta institūcija(пайванди дастнорас — таърих). Nacionālā enciklopēdijā. 28 августи 2021 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 23 сентябри 2020.(лат.)
  2. 2.0 2.1 Конституция Латвийской Республики(пайванди дастнорас — таърих). Latvijas Republikas Satversmes tiesa. 28 августи 2021 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 3 октябри 2017.(лат.) Хатои ёдкард: Invalid <ref> tag; name "const-1922" defined multiple times with different content
  3. Jākobsons, Ervīns. Latvijas Brīvības karš 1918. — 1920.(пайванди дастнорас — таърих). Laikmeta zïmes. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 19 сентябри 2020.(лат.)
  4. Latvijas Neatkarības karš(пайванди дастнорас — таърих). Nacionālā enciklopēdijā. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 19 сентябри 2020.(лат.)
  5. Рейнарт, Артур Францевич. Поход на Ригу // Латышские стрелки в борьбе за Советскую власть в 1917—1920 гг. Воспоминания и документы / Отв. ред. Я. П. Крастынь. — Рига: Изд-во Академии наук Латвийской ССР, 1962. — С. 193—196. — 528 с.
  6. Стучка, Пётр Иванович. Пять месяцев Социалистической советской Латвии : сборник статей и заметок. — Псков: Центральный комитет Коммунистической партии Латвии, 1919. — Т. 1. — 187 с.
  7. Стучка, Пётр Иванович. Пять месяцев Социалистической советской Латвии : сборник статей и заметок. — Псков: Центральный комитет Коммунистической партии Латвии, 1921. — Т. 2. — 70 с.
  8. Pēteris Stučka(пайванди дастнорас — таърих). Nacionālā enciklopēdijā. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 19 сентябри 2020.(лат.)
  9. Zelmenis, Gints. Absurdas lappuses vēsturē — 75 gadi kopš tā sauktās Latvijas Tautas Saeimas vēlēšanām(пайванди дастнорас — таърих). LA.lv. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 20 сентябри 2020.(лат.)
  10. Padomju okupācija Latvijā, 1940.–1941. gads(пайванди дастнорас — таърих). Nacionālā enciklopēdijā. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 20 сентябри 2020.(лат.)
  11. Семиряга М. И. Тайны сталинской дипломатии. 1939—1941. —
    {{{1}}}
    : Высшая школа, 1992. — 303 с. — 50 000 экз. — ISBN 978-5-912-50659-8.
  12. Mangulis, 1983.
  13. Mangulis, 1983.
  14. Mangulis, 1983.
  15. Мялксоо, 2005.
  16. Latvia (Soviet Republic): Chairmen of the Presidium of the Supreme Council: 1940—1990(пайванди дастнорас — таърих). Archontology. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 23 сентябри 2020.(англ.)
  17. Augusts Kirhenšteins(пайванди дастнорас — таърих). Latvijas Izglītības Informatizācijas Sistēma. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 феврали 2012.(лат.)
  18. Кирхенштейн Аугуст Мартынович(пайванди дастнорас — таърих). Герои страны. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 20 сентябри 2020.
  19. Kuzmina, Ilze. Ne īsti kungs, ne biedrs. Aizmirstais Augusts Kirhenšteins(пайванди дастнорас — таърих). LA.lv. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 20 сентябри 2020.(лат.)
  20. Озолинь Карл Мартынович (Ozoliņš Kārlis)(пайванди дастнорас — таърих). Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898—1991. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 24 сентябри 2020.
  21. Калнберзин Ян Эдуардович (Kalnbērziņš Jānis)(пайванди дастнорас — таърих). Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898—1991. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 24 сентябри 2020.
  22. L.P.E. (sējums 8), 1986.
  23. Страутманис Пётр Якубович (Strautmanis Pēteris)(пайванди дастнорас — таърих). Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898—1991. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 24 сентябри 2020.
  24. Vagris Jānis(пайванди дастнорас — таърих). Vesture. 28 августи 2021 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 21 феврали 2020.(лат.)
  25. 25.0 25.1 25.2 Anatolijs Gorbunovs(пайванди дастнорас — таърих). Latvijas Republikas Saeima. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 23 сентябри 2020.(лат.)
  26. 26.0 26.1 26.2 Biography of Anatolijs Gorbunovs (1942—VVVV)(пайванди дастнорас — таърих). The Biography. 26 августи 2021 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 26 августи 2021.(англ.) Хатои ёдкард: Invalid <ref> tag; name "Gorbunovs-2" defined multiple times with different content
  27. Dreifelds, Juris. Latvia in Transition. — Cambridge: Cambridge University Press, 1996. — 214 с. — ISBN 978-0-521-55537-1.(англ.)
  28. Blūzma, Valdis; Celle, Ojārs; Jundzis, Tālavs; Levits, Egils; Zīle, Ļubova. Latvijas valsts atjaunošana (1986.g. — 1993.g.). — Rīga: Latvijas Zinātņu akadēmijas / Baltijas stratēģisko pētījumu centrs, 1998. — 528 с. — ISBN 978-9-984-64300-7).(лат.)
  29. Guntis Ulmanis(пайванди дастнорас — таърих). Latvijas Valsts prezidenta kanceleja. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 23 сентябри 2020.(лат.)
  30. Guntis Ulmanis(пайванди дастнорас — таърих). CIDOB. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 23 сентябри 2020.(исп.)
  31. Vaira Vīķe Freiberga(пайванди дастнорас — таърих). Latvijas Valsts prezidenta kanceleja. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 23 сентябри 2020.(лат.)
  32. Vaira Vike-Freiberga(пайванди дастнорас — таърих). CIDOB. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 23 сентябри 2020.(исп.)
  33. Valdis Zatlers(пайванди дастнорас — таърих). Latvijas Valsts prezidenta kanceleja. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 23 сентябри 2020.(лат.)
  34. Valdis Zatlers(пайванди дастнорас — таърих). CIDOB. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 23 сентябри 2020.(исп.)
  35. Andris Bērziņš(пайванди дастнорас — таърих). Latvijas Valsts prezidenta kanceleja. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 23 сентябри 2020.(лат.)
  36. Andris Berzins (n. 1944)(пайванди дастнорас — таърих). CIDOB. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 23 сентябри 2020.(исп.)
  37. Valsts prezidenta Raimonda Vējoņa biogrāfija(пайванди дастнорас — таърих). Latvijas Valsts prezidenta kanceleja. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 23 сентябри 2020.(лат.)
  38. Raimonds Vejonis(пайванди дастнорас — таърих). CIDOB. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 23 сентябри 2020.(исп.)
  39. Valsts prezidents Egils Levits(пайванди дастнорас — таърих). Latvijas Valsts prezidenta kanceleja. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 23 сентябри 2020.(лат.)
  40. Egils Levits(пайванди дастнорас — таърих). CIDOB. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 23 сентябри 2020.(исп.)

Адабиёт вироиш