Шамкир
Шамкир (озарбойҷонӣ: Şəmkir) — шаҳрест дар Озарбойҷон, маркази маъмурии ноҳияи Шамкир, ки дар минтақаи шимолу ғарбии Озарбойҷон ҷойгир аст. Он 399 км дуртар аз пойтахт Боку ҷойгир аст.
| Шаҳр | |
| озарбойҷонӣ: Şəmkir | |
 | |
| 40°49′47″ с. ш. 46°01′02″ в. д.HGЯO | |
| Кишвар | Озарбойҷон |
| Таърих ва ҷуғрофиё | |
| Таъсис | 1944 |
| Аввалин номбарӣ | асри V |
| Баландии марказ | 450 ± 1 м |
| Минтақаи замонӣ | UTC+4 |
| Аҳолӣ | |
| Аҳолӣ |
|
| Забони расмӣ | озарбойҷонӣ |
| Шиносаҳои ададӣ | |
| Нишонаи почта | AZ 5700 |
| shamkir-ih.gov.az | |
|
|
|
 Парвандаҳо дар Викианбор | |
Ҷуғрофия вироиш
Шаҳр дар доманакӯҳҳои шимолии Кафқози Хурд, дар соҳили дарёи Ҷагирчай дар шоҳроҳи Тбилиси - Евлах, дар масофаи 4 км аз истгоҳи роҳи оҳани Даллар ҷойгир аст.
Этимология вироиш
Топоними "Шамкир" ба топонимҳои ба истилоҳ "гунг" ишора мекунад, ки маънои онҳо номаълум аст.[1].
Таърих вироиш
Асрҳои миёна вироиш
Давраи нав вироиш
Аз чоряки якуми асри XVI то ибтидои асри XIX қудрати ҳокимон (ҳакимон)-и Шамкир дар дасти сарварони ирсии қабилаи Кизилбоши Шамсаддинлу-зулкадар буд. Шамсаддинлу-зулкадарҳо бодиянишин буданд ва дар ғарби Ганҷа зиндагӣ мекарданд [3].
Ҳангоми амалиёти ҷангӣ бар зидди хонии Ганҷа, Шамкир соли 1803 аз ҷониби артиши рус забт карда шуда, ба Русия ҳамроҳ карда шуд. Ҳангоми ҷанги Русия ва Эрон 3 сентябри соли 1826 дар наздикии Шамкир горди 10-ҳазорнафараи шоҳӣ мағлуб шуд. Дар соли 1818, ба Шамкир, муҳоҷирони олмонӣ, ки аз Вюртемберг - Анненфелд кӯчонида шуданд, ва шаҳраки Аннино ба вуҷуд омад. Аз соли 1914 - Аннино ва аз соли 1924 - Шамхор номгузорӣ шудааст [4].
Моҳи январи соли 1918, дар қитъаи Даляр-Шамкир, қатли омӣ Шамхорӣ ба амал омад - ҳамлаи мусаллаҳонаи гурӯҳҳои мусаллаҳи тотор (озарбойҷонҳо) ба сарбозони рус, ки аз фронти Кавказ бармегаштанд [5].
29 сентябри соли 1938 Шамхор мақоми шаҳраки навъи шаҳриро гирифт [6]. Соли 1944 шаҳраки Шамхор мақоми шаҳрро гирифт. 7 феврали соли 1991 ноҳияи Шамхор ҳамчун Шамкир номида шуд ва мувофиқан, шаҳри Шамхор - Шамкир муайян карда шуд [7].
Соли 2019 бо фармони Президенти Озарбойҷон қаламрави таърихии ноҳияи Шамкир "Шаҳри бостонии Шамкир" мамнӯъгоҳи таърихӣ-фарҳангӣ эълон карда шуд [8].
Иқтисод вироиш
Дар шаҳр заводи коняк ва заводи вино, инчунин маҷмааи саноатии маҳаллӣ ва заминҳои бисёре аз соҳибкорон мавҷуданд.
Аҳолӣ вироиш
Мувофиқи барӯйхатгирии аҳолии умумииттифоқии соли 1989, дар Шамхор (Шамкир) 27917 нафар зиндагӣ мекарданд [9], дар соли 2002 - 35000 нафар ва дар соли 2012 - 67.668 нафар.
Ҷозибаҳои гардишгарӣ вироиш
- Қалъаи Шамкир
- Қалъаи Кер-оглу Қалаи асри XVII
- Пули асри XVII
- Маҷмааи Ғалаба 1975
- Ёдгориҳои "Январи хунин"
- Нимпайкараи Алиағои Шихлини
Пайвандҳо вироиш
- Вебгоҳи шаҳри Шамкир Бойгонӣ шудааст 24 Декабри 2021 сол.
- Под общей редакцией акад. В. М. Котлякова. Шамкир // Словарь современных географических названий. — Екатеринбург: У-Фактория. — 2006.
- Под ред. Е. М. Жукова. Шамхор // Советская историческая энциклопедия. — М.: Советская энциклопедия. — 1973—1982.
- Щеблыкин И. П. Памятники азербайджанского зодчества эпохи Низами (материалы) / Под ред. И. Джафарзаде. — B.: Издательство АзФАН, 1943.
Эзоҳ вироиш
- ↑ Юзбашев Р. М. Характеристика современной азербайджанской топонимии // Топонимия Востока. — М.: Наука, 1969. — С. 165.
- ↑ Hewsen R. H. Armenia: A Historical Atlas. — University of Chicago Press, 2001. - P. 119.
- ↑ И. П. Петрушевский. Очерки по истории феодальных отношений в Азербайджане и Армении в XVI - начале XIX вв. — Л., 1949. — С. 55.
- ↑ ПостановлениеЦИК Союза ССР от 29.07.1924 г. « О переименовании гор. Аннено»
- ↑ Муханов В.М. Кавказ в переломную эпоху (1917—1921) — Москва: Модест Колеров, 2019. - С. 57-97.
- ↑ СССР. Административно-территориальное деление союзных республик : изменения, происшедшие за время с 1/X 1938 г. по 1/III 1939 г.. — М. : Изд-во Ведомостей Верховного Совета РСФСР, 1939.
- ↑ Шамкир. — Словарь современных географических названий. Екатеринбург: У-Фактория, 2006.
- ↑ В Азербайджане создаются историко-культурные заповедники(рус.). Trend.Az (22 октябри 2019). 22 октябри 2019 санҷида шуд.
- ↑ Демоскоп Weekly — Приложение. Справочник статистических показателей.