Ғиёсии Бадахшонӣ

ҒИЁСИИ БАДАХШОНӢ

ТАРҶУМАИ ҲОЛ

Ғиёсиддин Ғиёсии Бадахшонӣ яке аз шоирони асри XVIII тоҷик буда, шархи хол ва рӯзгораш маълум нест. Девони шоир ва мероси адабии ӯ дар соли 1261/ 1845 китобат шуда, аз ғазал, мухаммас ва маснавии кутоҳе таркиб ёфтааст.

Аз ғазалиёт

Ё раб, ин сузи дилу ашки равонро чи илоч?!

Сустию заъфи тану ранги хазонро чи илоч?!

Набзи бемории ман хеч табибе нашинохт,

Сузиши доги дилу оташи ҷонро чи илоч?!

Солхо шуд, ки ба ёди буте хун мегирям,

Чилваи комати он сарви равонро чи илоч?!

Мархами синаи мачрухи мани ғамзада чист?

Новаки ғамзаи он рашки бутонро чи илоч?!

Ба ки гуям ғамии дил, ох, чи тадбир кунам?!

Шуълаи орази он шамъи ҷаҳонро чи илоч?!

Пеши он наргиси махмур, агар ҷон бидихам,

Лек он зулфи качу холи лабонро чи илоч?!

Охир ин дард, Гиёси ба давое нарасид,

Ё раб, ин сузи дилу оху фигонро чи илоч?!

Эй замзамаи шӯриши ишқат ба сари мо,

Бикшо гираҳ аз зулф, ки хун шуд ҷигари мо.

Ҳар лаҳза ба ёди рухат, эй моҳи дилафрӯз,

Хунобаи ҳасрат чакид аз чашми тари мо.

Умрест, ки дар кӯйи ту мо мунтазиронем,

Шояд, ки чу маҳ ҷилва кунӣ дар назари мо…

Парвонаваш аз сухтани хеш натарсем,

Парвардаи оташ бувад ин болу пари мо.

Эй пайки сабо, гӯй ба Маҷнуни ҷамолаш,

К-оинаи дидор шуда бому дари мо.

Пайваста машоми дили шайдост муаттар,

Аз накҳати ин ғолияи ашки тари мо.

То кай зи ғамат гирям, эй шӯхи парирухсор,

Бикшой ниқоб аз рух, бинмой маро дидор.

Аз фурқати рухсорат субҳе ба чаман рафтам,

Бе моҳи рухат гулҳо бинмуд ба чашмам хор.

То чанд маро сӯзӣ дар оташи савдоят?!

Як лаҳза намо раҳме бо ин дили оташбор.

Эй шамъи дилафрӯзам, эй барқи ҷаҳонсӯзам.

Дар дӯзахи ҳиҷронат з-ин беш маро магзор.

Гуфтам, ки ниҳон дорам, дарди ту, вале бехуд

Ин ранги хазону ашк, ин ҷазбу ҷунун изҳор.

То ҳусни туро дида, дар ишқи ту гардида

Девони Ғиёсуддин, дар кӯчаю дар бозор.

Дидам нигоре биншаста чун гул,

Бо гирди моҳаш чатре зи сунбул.

Гуфтам, ки он маҳ кай боз бинад

Сӯйи фақирон бо ин таҷаммул.

Аз шавқи ҳуснаш Будам чу Маҷнун,

Бар ман набудӣ сабру таҳаммул.

Рагҳои ҷонро он шӯҳи танноз

Як-як гиреҳ кард бо зулфу кокул.

Дар саҳни бӯстон дӯш ин ғазалро

Бо чангу бон ай мехонд булбул.

Ақлу хирадро охир, Ғиёсӣ,

Ғорат намуд он ҷаъди татовул.

00 ей акси рухат ҷон дихад оинаи дилро

                     чун мучизи Иссо

Тути шуда хайрони суханҳои ту ҷоно

                   бо он лаби гуе

Адабиёти истифодашуда

"Гулшани адаб"