Ҳамбург

Ҳамбург (олмонӣ: Hamburg [ˈhambʊɐ̯k], олм. поин Hamborg [ˈhambɔːx]; талаффуз ) — замин дар қисмати шимолии Олмон, дар соҳили дарёи Элба ва шохоби он Алстер, 110 км болотар аз резишгоҳи он ба Баҳри Шимолӣ. Аҳолиаш 1,9 млн нафар (2013). Ҳамчун Шаҳри озод ва ҳанзеи Ҳамбург (олмонӣ: Freie und Hansestadt Hamburg) яке аз 16 замин ва шаҳр-ҷумҳурӣ шомили ҶФО мебошад.

Ҳамбург
олмонӣ: Hamburg
Парчам Нишон
Кишвар	[[|]]
Роҳбар	Peter Tschentscher[d]
Таърих ва ҷуғрофиё
Масоҳат	755,09 км² (31 декабр 2017)
Баландӣ	6 ± 1 м
Вақти минтақавӣ	UTC+1[d] ва UTC+02:00
Аҳолӣ
Аҳолӣ	▲1 910 160 тан (31 декабр 2023)
Шиносаҳои ададӣ
Рамзи ISO 3166-2	DE-HH
Коди телефон	040 ва 04721
Нишонаи почта	20095–21149, 22041–22769 ва 27499
Коди мошинҳо	HH
Вебгоҳи расмӣ​(олмонӣ) Вебгоҳи расмӣ​(англ.)
Парвандаҳо дар Викианбор

Сеюмин бандари баҳрӣ дар Урупо (баъди Роттердам ва Антверпен) мебошад. Бандари моҳигирӣ. Маркази калони р. о ва роҳҳои автомобилгард. Фурудгоҳи байналмилалӣ, метрополитен дорад. Алоқаи нақлиётии обии Ҳамбург бо паром (тавасути дарёи Элба) сурат мегирад.

Таърих

Ҳамбургро соли 808 Карли Бузург ҳамчун қалъаи Ҳаммабург («шаҳрчаи ҷангалӣ») бино кардааст. Онро соли 845 норманҳо ва соли 1030 шоҳи Лаҳистон Мешкои II оташ задаанд. Дар асрҳои 10-11 қароргоҳи графҳои саксонӣ буд. Дар садаи XIII Ҳамбургро Дания ишғол кард. Аз соли 1510 шаҳри озод. Соли 1629 дар Ҳомбург нахустин бонк кушода шуд. Солҳои 1810-14 онро сипоҳиёни Наполеони I забт карданд. Аз соли 1815 узви Иттиҳоди Олмон. Ҳудуди феълии маъмурии Ҳамбург соли 1938, баъди ба ҳайати он дохил шудани шаҳрҳои Алтона, Ҳарбург-Вилҳелмбург, Вандебен, Бергедорф ва чандин деҳа муайян гардид. Солҳои 1943-45 қариб нисфи Ҳамбург аз бомбаборони иттифоқчиён хароб гардида буд. Майи 1945 Ҳамбургро сипоҳиёни Бритониё ишғол карданд. Аз соли 1949 ба ҳайати Ҷумҳурии Федеративии Олмон дохил шуд.

Иқтисод

Айни замон Ҳамбург маркази бузурги савдо, нақлиёт, саноат, молия ва табъу нашри Олмон мебошад. Дар Ҳамбург 6200 ширкати телевизионӣ, саноати кино, ВАО (васоити ахбори омма), нашриёт, бонку барномаҳои бузург, корхонаҳои коркарди нафт, филиззоти сиёҳу ранга ҷойгиранд. Дар Ҳамбург саноати киштисозӣ, мошинасозӣ, самолётсозӣ, электронӣ, электрӣ, кимиё, коркарди чӯб, табъу нашр, хӯрокворӣ тараққӣ кардаанд.

Гардишгарӣ

Ҳамбург маркази бузурги сайёҳист (соле 12 млн сайёҳро қабул мекунад).

Ёдмонҳои таърихӣ

Ёдгориҳои меъмории Ҳамбург Ратуша (1817), калисоҳои Петри Муқаддас (асри 12 — 1682), Якови Муқаддас (асрҳои 13-15), Екатеринаи Муқаддас (асрҳои 14-15), Михаили Муқаддас (1750-62), бурҷи калисои Николайи Муқаддас (асри 18), маҷмӯи анборҳои Шпайхерштадт (1885—1927) бо осорхона, маркази конгресси Ҳамбург (1973), Намоишгоҳи савдои Ҳомбург донишгоҳҳои тиббӣ, меъмории баҳрӣ, Институти таҳқиқоти ҳастаӣ (ядроӣ), маркази бузурги тиббӣ, осорхонаҳои бадеӣ, мардумшиносӣ, таъриху фарҳангӣ, касбу ҳунар, боғи ҳайвонот, боғи ботаникӣ, боғҳои истироҳат, 40 театр, аз ҷумла Театри миллии Олмон, 3 оркестри симфонӣ дорад.

Сарчашма

• Ҳамбург // Вичлас — Гӯянда. — Д. : СИЭМТ, 2015. — (Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир Н. Амиршоҳӣ ; 2011—2023, ҷ. 4). — ISBN 978-99947-33-77-4.