Ҷумҳурии Демократии Халқии Яман
Ҷумҳурии Халқии Демократии Яман (ар. جمهورية اليَمَنْ الديمُقراطية الشَعْبِيّة — Ҷумхурия Ал-Яман ад-Димукротия аш-Шаъбия) — давлатест дар ҷануби нимҷазираи Арабистон, ки аз 30 ноябри соли 1967 то 22 майи Соли 1990 вуҷуд дошт (То 30 ноябри соли 1970 Ҷумҳурии Халқии Яман Ҷанубӣ номида мешуд[2] (араб. جمهورية اليمن الجنوبية الشعبية). 22 майи соли 1990 бо Ҷумҳурии Арабии Яман (ҶАР) ба Ҷумҳурии Яман муттаҳид шуд.
| Ҷумҳурии Демократии Халқии Яман | |||||||||
| |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| Гимн[d] ва Гимн[d] | |||||||||
| |||||||||
| Пойтахт | Aden[d] | ||||||||
| Забон(ҳо) | арабӣ | ||||||||
| Воҳиди пул | Yemeni Dinar[d] | ||||||||
| Майдон |
| ||||||||
| Аҳолӣ |
| ||||||||
| Шакли ҳукмронӣ | Marxism–Leninism[d], single-party system[d] ва Ҷумҳурии порлумонӣ | ||||||||
.svg)
Сохтори давлатӣ
вироишМақоми қонунгузорӣ — Шӯрои Олии Халқӣ, ки аз ҷониби мардум ба мӯҳлати 5 сол интихоб карда мешавад. Сарвари коллективии давлат — Президиуми Шӯрои Олии Халқӣ, Аз ҷониби Шӯрои Олии Халқӣ ба мӯҳлати 5 сол интихоб карда мешуд. Мақоми иҷроия —Шӯрои Вазирон, ки аз ҷониби Шӯрои Олии Халқӣ ташкил карда мешавад.
Мақомоти намояндагии маҳаллӣ — шӯроҳои халқӣ, мақомоти иҷроияи маҳаллӣ — бюроҳои иҷроияи шӯроҳои халқӣ.
Суди олии судӣ — Суди Олӣ, судҳои марҳилаи кассатсионӣ — судҳои музофотӣ, судҳои марҳилаи аввал — судҳои ноҳиявӣ.
Ягона ҳизби сиесӣ — Ҳизби сотсиалистии Яман аст.
Таърих
вироиш14 октябри соли 1963 дар кӯҳҳои Радфан як инглисҳо бо дастаи шӯришиён, ки ба наздикӣ аз Ямани Шимолӣ баргашта, дар он ҷо барои ҷумҳурӣ ҷанг мекард, бархӯрд карданд ва пас аз бозгашт аз супурдани силоҳҳои аз ҷониби шимолиён таркшуда саркашӣ карданд. Роҳбари дастаи шӯришиён, шайх Рогих Ғолиб Лабуза, дар ин ҷанг кушта шуд, аммо Ҷабҳаи Халқӣ ба мубориза даромада, одами худро ҳамчун кумондони дастаи шӯришиён ба Радфан фиристод. Инчунин таъминоти дастаи шӯришиён аз қаламрави ҶАЯ ба роҳ монда шуд. Аз 14 октябри соли 1963 оғози муборизаи озодихоҳӣ зидди мустамликадории Бритониё ҳисобида мешавад. Бастани муваққатии канали Суэтс дар соли 1967 инглисҳоро аз охирин имконияти нигоҳ доштани мустамлика маҳрум кард. Дар шароити зӯроварии беназорат алайҳи онҳо хуруҷи нерӯҳои Бритониё аз Яман шурӯъ шуд. То октябри соли 1967 қариб тамоми қаламрави Ямани Ҷанубӣ дар дасти ватандӯстон буд. Дар аксари ноҳияҳо ҳокимиятро Ҷабҳаи халқӣ. амалӣ мекард.
Дар чунин шароит, доираҳои ҳокими Англия маҷбур шуданд, ки бо намояндагони Ҷабҳаи Халқӣ музокирот оғоз кунанд ва онро расман ҳамчун ташкилоти қонунӣ эътироф кунанд, ки пас аз истиқлолият ба Ҷабҳаи Халқии Ямани Ҷанубӣ муяссар шуд, ки қудратро дар қаламрави Ямани Ҷанубӣ ба даст оранд. 29 ноябри соли 1967 охирин сарбози англис қаламрави Ямани Ҷанубиро тарк кард ва рӯзи дигар 30 ноябри соли 1967 таъсиси Ҷумҳурии Халқии Ямани Ҷанубӣ эълон карда шуд.
30 ноябри соли 1970 Конститутсия қабул карда шуд, Ҷумҳурии Халқии Ямани Ҷанубӣ ба Ҷумҳурии Халқии Демократии Яман иваз карда шуд.
Адабиёт
вироиш- Гуськов А. С. Демократический Йемен: 20 лет революции. М., 1983.
- Наумкин В. В. Национальный фронт в борьбе за независимость Южного Йемена и национальную демократию 1963—1969. M.: Наука, 1980.
- Наумкин В. В. «Красные волки» Йемена. Национальный фронт в революции. М., 2003.
- Русский перевод (телесериал) События первых 4 серий этого российского сериала, снятого по роману А. Константинова, происходят в НДРЙ в период противостояния Али Насера и Абдель Фаттаха и попытки переворота.
- Halliday F. Arabia without Sultans. Hammmondsworth, Middlesex, England, 1974.
|
Ин мақолаи хурд аст. Бо густариши он ба Википедия кӯмак кунед. Дар сурати имкон ин ёддошт бояд дақиқтар ҷойгузин шавад. |