Абдуллоҳ Аҳмад ал-Халифа
Абдуллоҳ Аҳмад ал-Халифа (1769-1849) — ҳокими Баҳрайн дар байни солҳои 1821-1843 буд. Вай панҷумин подшоҳи сулолаи Ал-Халифа буд.
| Даргузашт | 1849 |
|---|---|
Ҳаёт ва ҳукмронӣ вироиш
Абдуллоҳ ал-Халифа соли 1769 таваллуд шудааст Ӯ писари Аҳмад Муҳаммад Халифа, ҳокими Баҳрайн буд. Абдуллоҳ ва бародари калонии ӯ Салмон ибни Аҳмад ал-Халифа соли 1796 вақте ки падарашон Аҳмад дар Манома вафот кард, ба идораи кишвар шурӯъ карданд. Соли 1802 Баҳрайн аз ҷониби ҳокими Масқат забт карда шуд. Ҳокими Дирия Абдулазиз ибни Муҳаммад онро дубора забт кард ва Абдуллоҳ ибни Уфайсонро дар он ҷо волӣ таъин кард. Сипас Абдуллоҳ ва Салмон ҳамроҳ бо хонаводаҳояшон ба Дирия фиристода шуданд, ки дар он ҷо ҳама боздошт шуданд. Бар асари ҳамлаҳои усмонӣ Абдулазиз ибни Муҳаммад натавонист қудрати худро дар Баҳрайн мустаҳкам кунад ва маҷбур шуд, ки нерӯҳои худро коҳиш диҳад, ки ба ал-Халифа имкон дод, ки ҳукмронии худро барқарор кунад. Волии ӯ Абдуллоҳ ибни Уфайсонро ал-Халифа боздошт кард. Соли 1814 Абдуллоҳ аз номи Англия бо ширкати Ист-Индия шартнома имзо кард. [1] Ин тавофуқ ба Абдуллоҳ имкон дод, ки дар муқобили таҳдидҳои ҳокимони Қаҷор аз кумаки Бритониё бархурдор шавад. Дар навбати худ Абдуллоҳ бояд ба тамоми талабҳои инглисҳо итоат мекард. Ин аввалин дахолати назарраси Бритониё ба Баҳрайн буд.
Ҳукмронии муштараки Абдуллоҳ ва Салмон то соли 1821, вақте ки охирин вафот кард, идома ёфт. [2] Писари Салмон Халифа ба ҷои падараш ба ҳайси ҳоким нишаст , аммо Абдуллоҳ ҳокими асосӣ буд. Дар соли 1820 Абдуллоҳ бо мақомоти Бритониё шартнома ба имзо расонд, ки ба ӯ ҳуқуқи ҳимояи Бритониё аз ҳамлаҳои давлатҳои ҳамсоя, бахусус аморати Наҷдро намедиҳад. [3] Азбаски ӯ ҳимояи Бритониёро таъмин накардааст, бо ҳокими аморати Наҷд Туркӣ ибни Абдуллоҳ Ал-Сауд шартнома баст ва бартарии аморатро эътироф кард ва ба пардохти закот розӣ шуд. Дар навбати худ Туркӣ ибни Абдуллоҳ Баҳрайнро аз ҳар гуна ҳамлаи дигарон ҳимоят кард. Аммо созиши онҳо то соли 1833 давом кард. Соли оянда Халифа бин Салмон даргузашт, ва Абдуллоҳро ҳокими ягона кард.
Абдуллоҳ ал-Халифа дар соли 1839, вақте ки нерӯҳои мисрӣ таҳти сарварии Хуршид Пошо Алҳасаро ишғол карданд, бо Миср шартнома баст. [4] Дар паймон аз ӯ талаб карда шуд, ки бартарии мисриёнро эътироф кунад ва ба онҳо закотеро, ки ба аморати Наҷд дода шуда буд, бидиҳад. [5] Талаби дигари ин паймон ин буд, ки як агенти турк бояд дар Баҳрайн иқомат кунад, то фармони Муҳаммад Алии Пошо, раҳбари мисриёнро иҷро кунад.
Дар соли 1842 Абдуллоҳ ҷияни бузургаш Муҳаммад ибни Халифа, писари Халифа бин Салмонро дар набарди Насфа мағлуб кард, ки пас аз шикасти ӯ аз Абдуллоҳ ибни Тунаян Ал Сауд, амири Наҷд кумак хост ва паноҳандагӣ гирифт, аммо кумаки низомӣ надошт. Аммо Абдуллоҳ дар соли 1843 қалъаи Даммомро ба Файсал ибни Туркӣ, вориси Абдуллоҳ ибни Тунаён, дар натиҷаи бетартибӣ дар сарзаминаш аз даст дод.
Солҳои баъдӣ ва марг вироиш
Дар соли 1843 Абдуллоҳ аз ҷониби ҳукумати Бритониё маҷбур шуд, ки ба далели созиш бо Миср дар соли 1839 ва чолишҳои Муҳаммад бин Халифа аз тахт даст кашад. [6] Барканории ӯ низ натиҷаи муборизаи дохилии оилавӣ буд, ки дар соли 1842 ҷанги шаҳрвандиро ба вуҷуд овард. Ҷонишини ӯ Муҳаммад ибни Халифа ал-Халифа, ҷияни ӯ буд. [7]
Абдуллоҳ ал-Халифа ва писаронаш дар ҷазираи Даммом, ки яке аз писаронаш Муборак дар он волӣ буд, сукунат карданд ва муддате дар он ҷо зиндагӣ карданд, то ҳокими аморати Наҷд Файсал ибни Туркӣ бо Муҳаммад ибни Халифа созиш баст. Ал-Халифа ба онҳо кӯмак намекунад. [8] Абдуллоҳ соли 1849 дар Маскат вафот кард [9] ва авлоди ӯ аз он замон дар ғурбат ба сар мебаранд.
Эзоҳ вироиш
- ↑ Masoumeh Rad Goudarzi; Sediqeh Nazarpour (2019). "The Separation of Bahrain from Iran". In Mansoureh Ebrahimi. The Dynamics of Iranian Borders. Cham, Switzerland: Springer. p. 106. ISBN 978-3-319-89835-3. doi:10.1007/978-3-319-89836-0.
- ↑ James Onley (2004). «The Politics of Protection in the Gulf: The Arab Rulers and the British Resident in the Nineteenth Century». New Arabian Studies 6.
- ↑ R. Bayly Winder (1965). Saudi Arabia in the Nineteenth Century. London: Palgrave Macmillan. pp. 78,91,186. ISBN 9780333055410. doi:10.1007/978-1-349-81723-8.
- ↑ The Bahraini Egyptian Relationships. King Abdulaziz University. 2 феврали 2021 санҷида шуд.
- ↑ J. B. Kelly (July 1965). «Mehemet 'Ali's Expedition to the Persian Gulf 1837-1840, Part I». Middle Eastern Studies 1 (4): 350–381. doi:10.1080/00263206508700024.
- ↑ The Bahraini Egyptian Relationships. King Abdulaziz University. 2 феврали 2021 санҷида шуд."The Bahraini Egyptian Relationships". King Abdulaziz University. Retrieved 2 February 2021.
- ↑ J. B. Kelly (January 1957). «The Persian Claim to Bahrain». International Affairs 33 (1). doi:10.2307/2604468.
- ↑ James Onley (2004). «The Politics of Protection in the Gulf: The Arab Rulers and the British Resident in the Nineteenth Century». New Arabian Studies 6.James Onley (2004). "The Politics of Protection in the Gulf: The Arab Rulers and the British Resident in the Nineteenth Century". New Arabian Studies. 6. CiteSeerX 10.1.1.565.5168.
- ↑ R. Bayly Winder (1965). Saudi Arabia in the Nineteenth Century. London: Palgrave Macmillan. pp. 78,91,186. ISBN 9780333055410. doi:10.1007/978-1-349-81723-8.R. Bayly Winder (1965). Saudi Arabia in the Nineteenth Century. London: Palgrave Macmillan. pp. 78, 91, 186. doi:10.1007/978-1-349-81723-8. ISBN 9780333055410.