Амалиёти «Барбаросса»

Амалиёти «Барбаросса» (олмонӣ: Fall Barbarossa) — номи рамзии нақшаи ҳуҷуми Олмони фашистӣ ба ИҶШС дар майдони амалиёти Аврупои Шарқии Ҷанги дуюми ҷаҳон ва амалиёти ҳарбие, ки тибқи ин нақша дар ибт. ҶБВ амалӣ мешуд.

Амалиёти «Барбаросса»
Таърих	22 июн — 30 сентябри 1941
Макон	СССР: Украинская ССР, Белорусская ССР, Молдавская ССР, Литовская ССР, Латвийская ССР, Эстонская ССР; области РСФСР: Псковская, Смоленская, Курская, Орловская, Ленинградская, Белгородская.
Сабаб	военная агрессия нацистской Германии и её союзников
Натиҷа	оперативный — поражение советских войск в приграничных сражениях и отступление вглубь страны при относительно малых потерях вермахта и союзников Германии; стратегический итог — провал стратегии блицкрига, рассчитанной на разгром СССР в ходе кампании 1941 года.
Тарафҳо
Иттиҳоди Шӯравӣ Германия Германия Шаблон:Country data Королевство Румыния Румыния Италия Италия Венгрия Венгрия (С 27 июня 1941 года) Финляндия (С 25 июня 1941) Словакия Словакия Хорватия Хорватия
Фармондеҳ
border|22px Иосиф Сталин Иттиҳоди Шӯравӣ Семён Тимошенко Иттиҳоди Шӯравӣ Георгий Жуков Иттиҳоди Шӯравӣ Александр Василевский СССР Климент Ворошилов СССР Семён Будённый Иттиҳоди Шӯравӣ Фёдор Кузнецов Иттиҳоди Шӯравӣ Дмитрий Павлов † Иттиҳоди Шӯравӣ Михаил Кирпонос † СССР Маркиан Попов Иттиҳоди Шӯравӣ Иван Тюленев Иттиҳоди Шӯравӣ Николай Кузнецов Иттиҳоди Шӯравӣ Владимир Трибуц Иттиҳоди Шӯравӣ Арсений Головко Иттиҳоди Шӯравӣ Филипп Октябрьский border|22px Адольф Гитлер Шаблон:Флаг Третьего рейха Вальтер фон Браухич Шаблон:Флаг Третьего рейха Вильгельм Риттер фон Лееб Шаблон:Флаг Третьего рейха Федор фон Бок Шаблон:Флаг Третьего рейха Герд фон Рундштедт Шаблон:Флаг кригсмарине Эрих Редер Шаблон:Флаг кригсмарине Карл Дёниц Шаблон:Country data Королевство Румыния Ион Антонеску Финляндия Густав Маннергейм Шаблон:Country data Королевство Италия Джованни Мессе Шаблон:Country data Королевство Италия Итало Гарибольди Шаблон:Флаг Венгрии (1940-1945) Миклош Хорти Словакия Йозеф Тисо Хорватия Анте Павелич
Қувваҳои тараф
4,05 млн человек + 619 тыс. Резерв ГК (ВСЭ) 13 981 танк 9397 самолётов (7758 исправных) 52 666 орудий и миномётов 7 млн 234 тыс. человек + 0,85 млн союзники Германии 4215 танков + 402 танка союзников 4,36 тыс самолётов + 964 самолёта союзников 43 812 орудий и миномётов + 6673 орудий и миномётов союзников
Талафот
Данные СССР: 2 630 067 убитыми и пленными 877 815 ранеными и больными Немецкие данные Потери с 22.06. по 05.12.1941 209.918 убитых и пропавших без вести, 620.628 раненых, заболевших и обмороженных, 10.996 пленных Итог: 841.542 человека
Парвандаҳо дар Викианбор

Сараввал номи «Фрис» дошта, дертар ба «Б.» иваз шуд. Ба шарафи шоҳи Олмон (1152–90), императори империяи Рум (1155–90), герсоги Швабия (1147–52), Фрид-рихи I Гогенштауфен гузошта шудааст, ки тахаллуси Барбароссаро дар Итолиё барои риши зарди худ гирифта буд. Таҳияи нақшаи «Б.» таҳти роҳбарии генерал Ф. Паулюс 21 июли 1940 оғоз шуда, 18 дек. 1940 Сарфармондеҳи олии Вермахт онро тасдиқ кард. Тибқи он қувваҳои асосии Артиши Сурх ғарбтари д-ҳои Днепр ва Двинаи Ғарбӣ бояд босуръат торумор шуда, ҳатто фурсати ақибнишинӣ додан лозим набуд. Дар ҳашт шабонарӯз лашкарҳои олмонӣ бояд ба сарҳадди Каунас, Барновичи, Лвов, Могилев-Подолск расида, пас аз бист шабонарӯзи ҷанг ин ҳудудҳоро забт намуда, ба сарҳадди дарёи Днепр (ҷанубтари Киев), Мозир, Рогачёв, Орша, Витебск, Великие Луки, ҷанубтари Псков ва Пярну мебаромаданд. Пас аз ин амалиётҳо ба лашкарҳо бист рӯз истироҳат дода мешуд. Дар рӯзи чилуми ҷанг қисмати дуюми ҳуҷум тарҳрезӣ ва тибқи он забти Маскав, Ленинград ва Донбасс пешбинӣ шуда буд. Хатти охирини ҳуҷум аз рӯйи нақшаи «Б.» Архангелск–Волга–Астрахан муайян карда шуд. Давомнокии тахминии муҳорибаҳои асосии ҳарбӣ 2–3 моҳ пешбинӣ шуда буд (ба ном стратегияи «Барқосо», нем. Blitzkrieg). Дар нақшаи «Б.» вазифаҳои гурӯҳҳои артишҳо, тартиби мувофиқати байни ҳамдигар ва артиши иттифоқчиён, ҚҲҲ ва ҚҲБ муфассал нишон дода шудаанд. Ба нақшаи «Б.» баъзе ҳуҷҷатҳо оид ба вазъи Қувваҳои мусаллаҳи ИҶШС, дастур оид ба паҳн намудани маълумоти бардурӯғ, ҳисоби вақт барои гузарондани амалиётҳо, нишондодҳои махсус ва ғ. замима шуда буданд. Дар дастури рақами 21, ки аз ҷониби Гитлер имзо шудааст, таърихи ҳуҷум ба ИҶШС сараввал 15 майи 1941 нишон дода шуда буд. Лекин бо сабаби ҷалби қисми лашкарҳои Вермахт дар амалиётҳои нимҷаз. Балкан (амалиёти Югославия, амалиёти Юнон), таърихи навбатии ҳуҷум ба ИҶШС 22 июни 1941 муайян карда шуд.

Сарчашма

• Барбаросса / М. Холов // Асос — Боз. — Д. : СИЭМТ, 2013. — (Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир Н. Амиршоҳӣ ; 2011—2023, ҷ. 2). — ISBN 978-99947-33-52-4.