Пӯёнамоии роёнаӣ

Пӯёнамоии роёнаӣ (форсӣ: پویانمایی رایانه‌ای‎), аниматсияи компютерӣ — намуди аниматсияи сеандоза, ки бо истифодаи графикаи сеандозаи компютерӣ ("графикаи CGI") сохта шудааст. Гарчанде ки компютерҳо аз солҳои 1980-ум дар аниматсия васеъ истифода мешуданд, айни замон истилоҳи аниматсияи компютерӣ ба аниматсияи 3D CGI ишора мекунад, дар ҳоле ки истилоҳоти дигар барои аниматсияи дастӣ бо истифода аз компютер, ба монанди Flash-аниматсия ва GIF-аниматсия истифода мешаванд.

Намунаи аниматсияи компютерӣ, ки аз техникаи аксбардории ҳаракат сохта шудааст

Таърих

Таърихи аниматсияи компютерӣ бо пайдоиш ва рушди пакетҳои барномавии махсуси графикӣ алоқамандии зич дорад.

Қадами аввал дар технологияи эффектҳои визуалӣ соли 1961 аз ҷониби Айван Сазерланд, системаи Скетчпад, ки даврони графикаи компютериро оғоз кардааст, ихтироъ шудааст. Дар ин система, бо истифода аз қалами равшан, корбарон метавонистанд бевосита дар экрани монитор расмҳо созанд. Дар соли 1967, Сазерленд бо Дэвид Эванс барои ташкили курси таълими графикаи компютерӣ оғоз намуд. Дар Донишгоҳи Юта (ИМА), ки дар он ҷо чунин таҳқиқот асос ёфта буданд, дар он замон кор мекарданд: Ҷим Кларк - асосгузори Silicon Graphics Inc. ва Эл Катмулл — таҳиягари маҳсулоти маъруф ба монанди Photoshop ва PostScript мебошад. Аввалан, тасвири ҳаҷмии ашё дар асоси маҷмӯи шаклҳои геометрӣ (одатан секунҷаҳо) ташаккул ёфт. Дар ин ҳолат, шаклҳои геометрӣ пури ранги мустаҳкам доштанд ва ашёҳои пешакӣ онҳоеро, ки дар замина гузошта шуда буданд, фаро мегирифт.

Соли 1968 дар ИҶШС аз тарафи олимони шӯравӣ Н. Н. Константинов, В. В. Минахин и В. Ю. Пономаренко филми тасвирии компютерии «Кошечка», ба навор гирифта шудааст. Ҳаракатҳоро компютер комилан мувофиқи муодилаҳои дифференсиалии ба он воридшуда офаридааст. Худи чаҳорчӯбаҳои аниматсионӣ дар принтери матнӣ чоп шуда буданд, ки дар он нақши пикселро ҳарфи "Ш" иҷро мекард.

Соли 1971 Анрӣ Гуро пешниҳод кард, ки секунҷаҳо бо роҳи интерполятсияи хаттии рангҳои қуллаҳои онҳо ранг карда шаванд. Ин имкон дод, ки дар сатҳи объектҳо тағирёбии шиддатноктар ба даст оварда шавад. Соли 1974 Эдвин Катмул консепсияи Z-буферро пешниҳод кард, ки раванди тоза кардани кунҷҳои пинҳоншударо суръат мебахшад. Ихтирооти дигари Катмул ин гузоштани матн дар рӯи объектҳои сеченака мебошад, ки реализмро ба ин объектҳо таъмин мекунад. Ву Тонг Фонг пешниҳод кард, ки рангҳои тамоми сатҳи бисёркунҷаро интерполятсия кунанд, ки ин ҳамворкунии беҳтарро таъмин мекунад, гарчанде ки ин ҳисобҳои бештарро талаб мекунад.

Ҷеймс Блинн соли 1976 рангкунии Фонг ва харитасозии матнро дар сатҳи объектҳо якҷоя кард. Соли 1980 Тернер Уиттд усули нави рендерингро (трасинг) пешниҳод кард, ки он аз пайгирии роҳҳои нурҳои рӯшноӣ аз манбаи рӯшноӣ ба линзаи камера бо назардошти инъикоси онҳо аз ашё дар ҷойи ҳодиса иборат аст. Соли 1986, AT&T аввалин бастаи аниматсияҳои компютерии фардӣ (TOPAS)-ро баровард, ки арзиши он 10 000 доллар буд ва дар компютерҳои дорои протсессори Intel 80286 ва системаи амалиётии DOS кор мекард. Дар соли 1990, AutoDesk ба фурӯши маҳсулоти 3D Studio оғоз кард. Соли 1997, Macromedia барномаи хурди веб-графикӣ аз FutureWave Software гирифт, ки барномаи машҳури компютерии аниматсионии Macromedia Flash-ро оғоз кард. Maya соли 1998 ба кор даромад, ки арзишаш аз 15 000 то 30 000 доллар буд.

Аниматсияи компютерӣ дар ҷаҳони муосир

Аниматсияи компютерӣ дар саноати синамо ва инчунин дар студияҳои аниматсия васеъ истифода мешавад.

Яке аз аввалин филмҳое, ки аниматсияҳои компютериро истифода мебаранд, силсилафилми "Ҷангҳои ситораӣ" буд.

Сабти ҳаракат

Маълумоти аниматсия тавассути таҷҳизоти махсус аз объектҳои воқеии ҳаракаткунанда сабт карда мешавад ва ба тақлиди онҳо дар компютер интиқол дода мешавад. Намунаи маъмули ин техника сабти ҳаракат аст. Актёрҳо дар либосҳои махсус бо сенсорҳо ҳаракатҳое мекунанд, ки тавассути камераҳо сабт карда мешаванд ва тавассути нармафзори махсус таҳлил карда мешаванд. Маълумоти ниҳоӣ оид ба ҳаракати буғумҳо ва дасту пойҳои актёрон ба скелетҳои сеченакаи персонажҳои виртуалӣ татбиқ карда мешавад, ки ин ба дараҷаи баланди эътимоднокии ҳаракати онҳо ноил мегардад.

Ҳамин усул барои интиқоли ифодаи чеҳраи актёри зинда ба ҳамтои сеченакаи худ дар компютер истифода мешавад.

Аниматсияи мурофиавӣ

Аниматсияи мурофиавӣ пурра ё қисман бо компютер ҳисоб карда мешавад. Ин метавонад намудҳои зеринро дар бар гирад:

• Тақлиди таъсири мутақобилаи физикии ҷисмҳои сахт.
• Тақлиди ҳаракати системаҳои зарраҳо, моеъҳо ва газҳо.
• Тақлид ба таъсири мутақобилаи ҷисмҳои нарм (бофта, мӯй).
• Ҳисоб кардани ҳаракати сохтори иерархивии пайвастҳо (скелети персонаж) дар зери таъсири беруна (Ragdoll).
• Тақлид ба ҳаракати автономии (мустақил) персонаж. Намунаи чунин система барномаи Euphoria мебошад.

Нигоҳдорӣ

Аниматсияҳои компютериро дар файлҳои графикии таъиноти умумӣ (масалан, дар формат GIF) ҳамчун маҷмӯи тасвирҳои мустақил ё дар файлҳои махсуси бастаҳои аниматсияҳои мувофиқ (3ds Max, Blender, Maya ва ғайра) ҳамчун матнҳо ва унсурҳои алоҳида нигоҳ доштан мумкин аст ва ё дар форматҳое, ки барои тамошо ([[FLIC) ва истифода дар бозиҳо пешбинӣ шудаанд (Bink). Инчунин, аниматсияро дар форматҳои видеоӣ захира кардан мумкин аст (масалан, MPEG-4).

Истифодабарӣ

Аниматсияи компютерӣ (намоиши пайдарпайи слайдҳо аз файлҳои графикии қаблан омодашуда, инчунин моделсозии компютерии ҳаракат бо роҳи тағир додан ва аз нав кашидани шакли объектҳо ё намоиши тасвирҳои пайдарпай бо фазаҳои ҳаракати пешакӣ омодашуда ё ҳангоми аниматсия тавлидшуда) метавонад дар бозиҳои компютерӣ, замимаҳои мултимедиявӣ (масалан, энсиклопедияҳо), инчунин барои "эҳё кардани" унсурҳои тарҳрезии инфиродӣ, ба монанди веб-саҳифаҳо ва таблиғ (баннерҳои аниматсионӣ) истифода мешавад. Дар веб-сафҳаҳо аниматсияро тавассути услубҳо (CSS) ва скриптҳо (JavaScript) ё модулҳое, ки бо истифода аз технологияи Flash ё аналогҳои он (аниматсияи Flash) сохта шудаанд, тавлид кардан мумкин аст.

Аз миёнаҳои солҳои 1980-ум анимасияи компютерӣ барои эҷоди эффектҳои махсус дар кинематография истифода мешавад. Аввалин филме, ки дорои саҳнаҳои калидӣ дар асоси тасвири синтезшудаи компютерӣ «Terminator 2: Judgment Day» буд.

Бартарии бешубҳа аниматсияи компютерии 3D нисбат ба аниматсияи классикии дастӣ дар он набудани пурраи таҳрифҳо дар таносуби ашё (хусусиятҳои чеҳра ва ғ.) ҳангоми ҳаракат аст, ки ҳангоми кашидани дастӣ ногузиранд.

Адабиёт

• Moving Innovation. A History of Computer Animation. — ISBN 978-0-262-01909-5.
• Аниматор: маҷмӯаи наҷот. Асрору усулҳои сохтани аниматсия, графикаи 3D ва бозиҳои компютерӣ.. — ISBN 978-5-04-094713-3.