Астат

Астат (лот. Astatin) At, унсури кимиёвии гурӯҳи VII ҷадвали даврии Менделеев; мансуби галогенҳо. Рақами тартибиаш 85, массаи атомиаш 209,9871. Астат унсури радиоактив буда, дар табиат аз таҷзияи радиоактивии уран ҳосил мешавад. Мавҷудияти астатро соли 1870 олими рус Д. И. Менделеев пешгӯӣ карда, онро «экаиод» номида буд. Астати холисро соли 1940 олимони Донишгоҳи Калифорния (ИМА) Д. Корсон, К. Мак-Кензи ва Э. Сегре ҳангоми бо α-зар­раҳо бомбаборон кардани висмут ҳосил намуданд. Астат унсури ноустувор мебошад. Аз ин сабаб ба астат номи юнонии astatos – «ноустувор» дода шудааст. Зиёда аз 24 изотопи астат маълум аст. Дарозумртарин изотопи астат – 210At (давраи нимкоҳишаш 500 дақиқа) мебошад. Астат унсури ниҳоят камёфт аст. Моддаи филиззии сиёҳи кабудтоб, ҷилои филиззӣ дорад; ҳарорати гудозишаш 300°С; ҳарорати ҷӯшишаш 360°С. Соли 1953 кимиёдонҳои амрикоӣ Э. Ҳайд ва А. Гиорсо изотопи 219At-ро аз таркиби франсий ҷудо карданд. Хосияти кимиёвии астат ба йод ва полоний монанд мебошад. Монанди йод дараҷаҳои оксидшавии аз – 1 то + 7 дорад. Ҳангоми гарм кардан якбора ба буғ табдил меёбад. Дар об ҳал намешавад, дар аксар ҳалкунандаҳои органикӣ ҳал мешавад. Хосиятҳои филиззии астат назар ба хосиятҳои ғайрифилиззӣ бештаранд (он марбути сохти электронии атом мебошад). Астат ба осонӣ оксид мешавад. Намаки дучандаи йодиди астату сезий CeAsI2, астиди нуқра AtAg ва астиди ноустувори ҳидроген AtH ҳосил карда шудаанд. Пажӯҳишҳо нишон доданд, ки астат монанди йод дар ғадуди сипаршакл ҷой дорад. Истифодаи изотопи 211At барои муолиҷаи бемории ҷоғар назар ба изотопи радиоактиви йод 131I муфидтар аст.

Астат, 85At
Астат
Талаффуз/ˈæstətiːn, -tɪn/ ​(AS-tə-teen, -⁠tin)
Номи дигарastatine
Рақами массавӣ[210]
Астат дар ҷадвали даврӣ
ҳидроген ҳелий
литий бериллий бор (элемент) карбон натрий оксиген фтор неон
натрий магний алюминий силитсий фосфор сулфур хлор аргон
калий калсий скандий титан (элемент) ванадий хром манган оҳан кобалт никел мис руҳ галлий германий арсен селен бром криптон
рубидий стронсий иттрий сирконий ниобий молибден технетсий рутений родий палладий нуқра кадмий индий қалъагӣ сурма теллур йод ксенон
сезий барий лантан серий празеодим неодим прометий самарий европий гадолиний тербий диспрозий ҳолмий эрбий тулий иттербий лютесий ҳафний тантал волфрам рений осмий иридий платина тилло симоб таллий сурб висмут полоний астат радон
франcий радий актиний торий протактиний уран (элемент) нептуний плутоний америcий кюрий берклий калифорний эйнштейний фермий менделевий нобелий лоуренсий резерфордий дубний сиборгий борий ҳассий мейтнерий дармштадтий рентгений коперниcий ниҳоний флеровий московиум ливерморий теннесин оганессон
 I 
↑
At
↓
Ts
полоний ← астат → радон
Рақами атомӣ (Z)85
Гурӯҳгурӯҳи 17 (ҳалогенҳо)
Даврдаври 6
Блокp-блок
Категорияи элемент  Нимметалл, sometimes classified as a nonmetal, or a metal[1][2]
Конфигуратсияи электрон[Xe] 4f14 5d10 6s2 6p5
Электронҳо аз рӯӣ ҷилд2, 8, 18, 32, 18, 7
Хосиятҳои физикӣ
Фаза дар ҲФМsolid
Ҳарорати ҷӯшиш503±3 K ​(230±3 °C, ​445±5 °F) (estimated)[3]
Зичӣ (наздик ба ҳ.х.)(At2) 6.35±0.15 гр/см3 (predicted)[4]
Ҳаҷми молярӣ(At2) 32.94 см3/мол (predicted)[4]
Ҳарорати буғшавии хос(At2) 54.39 кҶ/мол[5]
Буғи сершуда
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 361 392 429 475 531 607
Хосиятҳои атомӣ
Дараҷаҳои оксидшавӣ−1, +1, +3, +5, +7[6]
ЭлектроманфииятҶадвали Полинг: 2.2
Қувваҳои иондоршавӣ
  • 1-ум: 899.003 кҶ/мол[7]
Радиуси ковалентӣ150 пм
Радиуси Ван дер Ваалс202 пм
Дигар хосиятҳо
Сохтори булӯрӣ ​face-centered cubic (fcc)
Face centered cubic crystal structure for астат

(predicted)[2]
Гармигузаронандагӣ1.7 W/(m·K)
Рақами CAS7440-68-8
Таърих
Номгузорӣafter Greek astatos (αστατος), meaning "unstable"
КашфDale R. Corson, Kenneth Ross MacKenzie, Эмилио Сегре (1940)
Изотопҳои асосии астат
Изо­топ Мавҷу­дият Давраи ним­таҷзия (t1/2) Тарзи таҷзия Маҳ­сул
209At синт 5.41 h β+ 209Po
α 205Bi
210At syn 8.1 h β+ 210Po
α 206Bi
211At syn 7.21 h ε 211Po
α 207Bi
| пайвандҳо


Астат
Астат

АдабиётВироиш

  • Популярная библиотека химических элементов. Т. 2. - М., 1983;
  • Шретер В. (ва дигарон). Химия. - М., 1989;
  • Идрисов Т. Химияи аносир (элементҳо). - Душанбе, 2004.

Инҷоро ҳам бингаредВироиш

 
Викианбор маводҳои вобаста ба мавзӯи
Астат дорад

АдабиётВироиш

  1. ↑ Corson, MacKenzie.
  2. ↑ 2.0 2.1 (2013) «Condensed Astatine: Monatomic and Metallic». Physical Review Letters 111 (11): 116404-1–116404-5. doi:10.1103/PhysRevLett.111.116404. PMID 24074111. Bibcode: 2013PhRvL.111k6404H.
  3. ↑ (1982) «Estimation Chemical Form Boiling Point Elementary Astatine by Radio Gas Chromatography». Radiochimica Acta 31 (3–4): 201–203. doi:10.1524/ract.1982.31.34.201.
  4. ↑ 4.0 4.1 (1981) «Predicting the Properties of the 113–120 Transactinide Elements». The Journal of Physical Chemistry (ACS Publications) 85 (9): 1177–86. doi:10.1021/j150609a021. Санҷида шуд 6 May 2013.
  5. ↑ Glushko, V. P.; Medvedev, V. A.; Bergma, G. A. (1966). Termicheskie Konstanty Veshchestv (in Russian) 1. Nakua. p. 65. 
  6. ↑ Greenwood, Norman N.; Earnshaw, Alan (1997). Chemistry of the Elements (2nd ed.). Butterworth-Heinemann. p. 28. ISBN 978-0-08-037941-8. 
  7. ↑ (2013) «Measurement of the First Ionization Potential of Astatine by Laser Ionization Spectroscopy». Nature Communications 4: 1–6. doi:10.1038/ncomms2819. PMID 23673620. Bibcode: 2013NatCo...4E1835R.
Баргирифта аз "https://tg.wikipedia.org/w/index.php?title=Астат&oldid=1197394"