Аҳвалӣ
Аҳвалӣ, олусӣ, каҷчашмӣ (страби́зм, аз юн.-қад. στρᾰβής — каҷ, ё ҳетеротропи́я, аз юн.-қад. ἕτερος — дигар + юн.-қад. τροπή, τροπά — гардиш) — ҳолати чашм, ки дар натиҷаи он хатти биниши як чашм ба ашёи дидашаванда равон шуда, чашми дигар ба тарафи бинӣ (Аҳвалиӣ наздикшаванда) ё пешонӣ (Аҳвалиӣ дуршаванда) мегардад.
| Аҳвалӣ | |
|---|---|
| Ихтисос | Чашмпизишкӣ, strabology  |
 Астробизм монеъ мешавад, ки нигоҳи ду чашм рӯи нуқтаи муштараке аз фазо мутамаркиз гардад. | |
| МКБ-10 | H49. — H50. |
| МКБ-9 | 378 |
| OMIM | 185100 |
| DiseasesDB | 29577 |
| MedlinePlus | 001004 |
| eMedicine | / |
| MeSH | D013285 |
Аҳвалӣ дар натиҷаи ихтилоли кори мушакҳои чашм пайдо мешавад. Дар синни 2–3-солагӣ фаъолияти якҷои ҳар ду чашм босуръат ташаккул меёбад. Аҳвалӣ низ маҳз дар ин давра ба амал меояд. Низоми ҳамкории ҳар ду чашм аз таъсири осебу бемории мағзи сар, зарбаи рӯҳӣ (тарс), номукаммалии оптикии чашм (дурбинӣ ва наздикбинӣ) метавонад вайрон шавад. Ба пайдоиши аҳвалӣ баъзан бемориҳои сироятӣ (сурхча, махмалак, хуноқ, грипп ва ғайра) мусоидат мекунанд. Ҳангоми аҳвалӣ танҳо чашми солим фаъол буда, чашми олус аз фаъолият мемонад. Аҳвалиро ҳар чӣ зудтар табобат кунанд, барқарории босира бештар мегардад. Барои табобати аҳвалӣ аз номукаммалии оптикии чашм пайдошуда табиб пеш аз ҳама ба бемор ҳамроҳ айнак доштанро тавсия медиҳад. Айнакро ба кӯдакон аз 1,5–2-солагӣ таъйин мекунанд. Агар дар давоми 1–2 соли айнакӣ будан аҳвалӣ бартараф нашавад, пас, ҷарроҳӣ бояд кард. Барои ҷарроҳӣ синни 4–6-солагӣ бештар мувофиқ аст. Аксар вақтҳо ҷарроҳӣ аҳвалиро бартараф мекунад, вале барои барқарор сохтани баробаркории муътадили ҳар ду чашм машқҳои махсус лозиманд.
Сари вақт тафтиш кардани фаъолияти босира тадбири асосии пешгирии аҳвалӣ аст. Агар кӯдак ба ашё хам шуда нигоҳ кунад ё онҳоро ба чашм наздик оварда бинад, ӯро ба табиби чашм нишон додан лозим. Тадбирҳои беҳдошти умумӣ – сайру гашт дар ҳавои тоза, дуруст ташкил кардани истироҳати тобистонӣ, машғул шудан ба варзиш барои пешгирии аҳвалӣ заминаи мусоид фароҳам меоварад.
Эзоҳ
вироишАдабиёт
вироиш- Кащенко Т. П. Глазодвигательный аппарат. М., 2002;
- Ковылин В. В. Хирургическое лечение псевдоптоза при вертикальном косоглазии. М., 2002.
Сарчашма
вироиш- Аҳвалӣ // Асос — Боз. — Д. : СИЭМТ, 2013. — (Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир Н. Амиршоҳӣ ; 2011—2023, ҷ. 2). — ISBN 978-99947-33-52-4.