Аҳкóми дин (ар. أحکام دین‎‎ – ҷамъи ҳукм, амр, қоидаҳои дин; англ. Religious law) — аҳкоми шаръ, аҳкоми шариат, нуқтаҳои асосии таълимоти динӣ, ки муқаррароти илоҳии собиту абадӣ ва барои тамоми диндорон ҳатмӣ шумурда мешаванд.

Аҳкоми динҳои дигар

вироиш

Ҳар як дини ташаккулёфтаи муосир маҷмӯи аҳ­коми худро дорад, ки дар ҷараёни баҳсҳои тӯлонӣ ва муборизаи дохилии мазҳабӣ таҳия гаштаанд. Дар ибтидо масеҳият ҳамагӣ 12 аҳкоми дин дошт (ваҳдати салосаи Худо, таҷассуми Илоҳӣ, каффорат, таъмид, ҷовидонии ҷон ва ғайра), минбаъд ба он дигар аҳкоми дин (сиришти Илоҳӣ ва инсонии Масеҳ, ибодати ҳатмии уқнум ва ғайра) афзуда шуданд.

Аҳком дар Ислом

вироиш
Мақолаҳои асосӣ: Шариат ва Фиқҳ
 
Талоқи ҳамсар дар назди қозӣ. Империяи усмонӣ миниатюра, асри XVIII

Дар ислом аҳкоми дини панҷгона (фарз, суннат, мубоҳ, макруҳ ва ҳаром) маъмуланд, ки дар таълимоти фирқаву ҷараёнҳои динию мазҳабӣ ба таври гуногун таъбир мешаванд. Бархе муҳаққиқони таърихи ислом ихтилофоти дохили аҳкоми динро ро яке аз сабабҳои асосии пайдоиши равияву фирқаҳои динӣ ва бидъат, инчунин манбаи пайдоиши ақоиди озодандешию модернизм медонанд.

Аҳком дар даврони муосир

вироиш

Дар шароити имрӯза бисёр уламои ислом, инчунин аксари илоҳиётшиносони масеҳию яҳудӣ ба аҳкоми дин нисбатан озодона муносибат карда, онҳоро бо ҳаёти инсони муосир мутобиқ гардонданӣ мешаванд. аҳкоми дин баробари динҳо ба вуҷуд наомада, балки баъдан аз тарафи рӯҳониён мураттаб гардида, ба расмият шинохта шудааст. Баробари ба расмият даромадани аҳкоми дин ҳамин гуна рафтори берун аз он куфр дониста ва таъқиб карда мешуд.

Ҳомиёни дин аҳкоми динро абадӣ ва тағйирнопазир эълон мекунанд, вале он аз сабаби ба ҳаёти воқеӣ мутобиқат накарданаш маҷбуран тағйиру табдил меёбад. Зиддиятҳои аҳкоми дин боиси пайдо шудани мазҳабҳо, бидъат, модернизм, озодфикрӣ ва ғайра мегарданд.

Адабиёт

вироиш

Сарчашма

вироиш