Бузид Бушҳоқӣ (ар. بوزيد بوسحاقي‎, англ. Bouzid Boushaki, 3 апрел 1935, Тения, Вилояти Бумардос23 январ 2023, Тения, Вилояти Бумардос ё Kabylia[d]) — як низомии алҷазоирӣ ва сиёсатмадори Алҷазоир буд, ки дар ҷанги истиқлолияти Алҷазоир ширкат дошт ва он вақт раҳбари иттифоқи касабаи иттифоқи умумии коргарони Алҷазоир ва мудири аршади ширкатҳои ҷамъиятии Алҷазоир буд.[1][2][3][4][5]

Бузид Бушҳоқӣ
ар. بوزيد بن أمحمد بن محمد الصغير بن محمد بن علي بن محمد البوسحاقي الصومعي العيشاوي الزواوي
1950 — 1956
1950 — 1956
1970 — 1995
1970 — 1995
Таваллуд 3 апрел 1935(1935-04-03)
Даргузашт 23 январ 2023(2023-01-23) (87 сол)
Мадфан
Дудмон Boushaki[d]
Ном ҳангоми таваллуд ар. بوزيد بن أمحمد بن محمد الصغير بن محمد بن علي بن محمد البوسحاقي الصومعي العيشاوي الزواوي
Падар M'hamed Boushaki[d]
Ҳизб
Таҳсилот
Дараҷаи илмӣ research engineer[d]
Фаъолият construction[d], building material[d] ва меъморӣ
Эътиқод ислом ва суннӣ
Навъи артиш National Liberation Army[d]
Набардҳо
Ҷойҳои кор
 Парвандаҳо дар Викианбор

Оила вироиш

Бузид Бушҳоқӣ соли 1935 дар шаҳри мустамликавии Фаронса Менервил (ҳоло Тения), ҷанубу шарқи шаҳри кунунии Бумердес дар Кобилияи Поён, тақрибан 50-километрии шарқи шаҳри бузурги Алҷазоир ва ҳудуди шарқии дашти Митиҷа таваллуд шудааст, оилаи ашрофи ӯ ба табақаи иҷтимоии Чорфас Морабитон тааллуқ дорад, ки аз авлоди теологи мусулмони моликӣ Сидӣ Бушакӣ (1394-1453), асосгузори Зовияи Сидӣ Бушакӣ дар соли 1442 дар асри 15 мебошад.[6][7][8][9]

Падари ӯ Маҳаммад Бушҳоқӣ (1907-1995) дар деҳаи аҷдодии Сумаа, ҷануби Менервил таваллуд шудааст ва дар департаменти Алҷазоир тоҷири сарватманд буд, модараш Фатма Стамбулӣ (1912-1938) аслан аз деҳаи Талилт (Айт Си Алӣ) дар коммунаи кунунии Бени Амране, ҷануби музофоти Бумердес ва Муҳаммад бо падараш, сиёсатмадор Муҳаммад Сегир Бушҳоқӣ (1869-1959) дар маркази шаҳри Менервил маскан гирифта буданд ва он ҷо ӯ бо ду бародараш Алӣ ва Муҳаммад як қаҳвахонаи маврӣ (маъруф бо Кафе Бузид) дар паҳлӯи дорухонаи Ҷером Зевако, ки дар муддати тӯлонӣ мири Менервилл интихоб ё таъин шудааст, идора мекард.[10][11][12]

Бузид фарзанди дуюми оила пас аз бародари калониаш Буалем Бушҳоқӣ (1931-2003) буд ва ҳарду дар хонаи оилавӣ таваллуд шудаанд, ки дар як виллаи калон воқеъ дар Руи Вердун (ҳоло Rue Hocine Koubi) дар Сите Сигвалд, дар наздикии хонаи вокзали шаҳр, дар байни хонаҳои пид-нуарҳои фаронсавӣ.[13][14][15]

Дар воқеъ, қабилаи Бушҳоқӣ Бербер аз 5 июли соли 1830 дар муқовимат бар зидди фаронсавӣ дар замони забти Фаронса ба Алҷазоир ва ҳамла ба Касбахи Алҷазоир нақши муҳим бозид ва Шайх Алӣ Бушҳоқӣ (1809-1846) ёрдамчии амир Абдулқодир ва шайх Мухаммад бин Замум дар партизанхои зиддимустамликавй то соли 1846 дар чанг бо кушунхои мустамликавии армияи Африка дар минтакаи Кол дес Бени Аича (Тизи Наит Аича) вафот кард.[16][17][18][19][20][21]

Куштори фаронсавӣ бар зидди сокинони деҳаи Кобил дар атрофи Менервилл, аз экспедитсияи соли 1837 то шӯриши Мокрани дар соли 1871, оқибатҳои худро дар хотираи дастаҷамъии наҷотёфтагони бумӣ боқӣ гузошт ва Бузид Бушҳоқӣ истинодҳои хотиравии худро аз ин ривояти шифоҳӣ, ки аз омадани Фаронса ба қалъа ва оғӯши аҷдодони ӯ ва кушта шудани бобои бузургвораш Шайх Алӣ Бушҳоқӣ дар соли 1846 дар миёнаи ҷанг ва борҳо хароб кардани Зауи Сиди Бушҳоқӣ аз ҷониби сарбозони артиши Фаронса, инчунин хамчун экспроприацияи садхо гектар заминхои хочагии кишлок ва ба дехконони материкии Франция додани он.[22][23][24][25]

Маълумот вироиш

Бузид Бушҳоқӣ дар моҳи сентябри соли 1942 дар мактаби писарони Менервилл дар қатори даҳҳо фарзандони фаронсавии муҳоҷири пид-нуари шаҳри невралгия ҳамроҳи чанд нафар алҷазоириҳои бумӣ ба соли аввали таҳсили ибтидоӣ дохил шуд.[26]

Ҳамкасби синфаш амаки падари ӯ Рабоҳ Бушҳоқӣ, писари Алӣ Бушҳоқӣ ва Фатма Бучу, инчунин ҳаммазҳаби мусулмонаш Умар Раҳмун, Чакир Таҷер, Нуриддин Муҳтарӣ, Муҳаммад Буранане, Алӣ Буҳаддӣ, Муҳаммад Белаид ва Алӣ Лауфи буд.[27]

Роҳи таҳсили онҳо аллакай муайян карда шуда буд, зеро сокинони бумӣ набояд аз давраи ибтидоӣ берун раванд ва дар давоми таҳсили кӯтоҳи худ роҳнамоӣ мекарданд, ки танҳо бесаводии худро дар забони фаронсавӣ ҷуброн кунанд, ки ҳадафи онҳо барои омода кардани мутахассисони заҳматкаш буд. бо корхои хавфнок дар маъмурияти мустамликадорй.[28]

Воқеан, бародари калонии ӯ Буалем Бушҳоқӣ дар моҳи июни соли 1942 аз соли чоруми мактаби ибтидоӣ хориҷ карда шуда буд, то дар шаҳр кори хурде бо пид-нуарҳо пайдо кунад, аммо падараш Маҳмуд Бушҳоқӣӯро зуд ба роҳи таълими Қуръон гузошт. Завияи вилояти Алма (ҳоло Будуау), Завияи Сиди Салем номида мешавад.[29]

Шурӯъ аз тирамоҳи соли 1942 ва дар миёни Амалиёти Машъал дар давоми Ҷанги Дуюми Ҷаҳонӣ, ки қитъаи Аврупоро хароб кард, Бушҳоқӣ дар ин таҳқиқоти ибтидоӣ фарқ мекард, ки дар он ҷо бо рақиби фаронсавии худ Андре Феррер рақобати шадид оғоз кард, сарфи назар аз Далели он, ки Сетлер Алфред-Анри де Сулаузе, ки он вақт шаҳрдори Менервилл буд, барои нигоҳ доштани муваффақияти таълимӣ, ки танҳо фаронсавӣ лаззат мебурд, бисёр кор кард.[30]

Баъд Бузид Бушҳоқӣ ба таҳсил дар мактаб часпид ва бародараш Буалем ӯро даъват кард, ки зауияашро тарк накунад ва охири Ҷанги Дуюми Ҷаҳонӣ бозгашти шаҳрдори Жером Зевакоро дид, ки дар соли 1939 аз вазифааш барканор шуда буд ва ин бозгашт пас аз куштори 8 май соли 1945, бо сиёсати оромона ва ассимиляция, ки мехост тавассути мактаб ва шуѓл њамдардии сокинонро ба даст орад.[31]

Сарфи назар аз вазнинӣ ва таъқиби низоми империяи мустамликавии Фаронса, Бушҳоқӣ ниҳоят 6 июли соли 1948 имтиҳони мактаби ибтидоии соли шашуми худро аз ҳамтои дигари худ Ивон Рокамора ва матбуот пеш гузашт.Газетаҳои Алҷазоир ин маълумотро паҳн карданд. дар ин маврид газетахои «Алгер Республика» ва «Л'Эчо д'Алгер» натичахои якчанд маротиба ба даст меоранд.[32]

Ҷанги истиқлолият вироиш

Аз 1 ноябри соли 1954 ва як рузи ба амал омадани революцияи истиклолияти Алчазоир, вакте ки вай хамагй 19-сола буд, вай аз чихати фикрй, сиёсй ва чисмонй барои гирд овардан ва дастгирй кардани исьёнгарони миллатчигии Алчазоир ба мукобили кушунхои мустамликавии душман бо максади. аз хоки Алчазоир катъиян нест кардан ва сарнагун кардани системаи мустамликадории Франция.[33][34][35]

Аммо бо вусъат ва вусъат ёфтани амалиёти чанги тачовузкоронаи зидди французхои мусаллахона ва му-хочирони нохия чанде пеш аз ташкил шудани конференцияи Сумма, ки 20 августи соли 1956 ва сохти революционии территорияи Алчазоир ба амал омад, хучумхои мусаллахи диверсия ва диверсия ба Бузид Бушаки дар шахри мустамликавии Менервиль супурда шуда буд, то ки фишори чавобии Францияро ба районхои кухсор ва кишлокхои атрофи он бархам дихад. Ин саботаж ба ячейкаи революциоий бо сардории Бушаки дар шахр, ки аз даххо нафар чанговарон иборат буд, дахл мекард. Ин ҷангиён мебоист шӯришро решакан карда, онро бо ҳамла ба манфиатҳои муҳоҷириёни фаронсавӣ дар ин шаҳри стратегии Менервилл (ҳоло Тения), ки ҳамагӣ 3 километр шимолтар аз деҳаи зодгоҳи Бушакӣ бо номи Сумаа воқеъ буд, идома медоданд.[36][37][38]

Бародари калонии ӯ Буалем Бушҳоқӣ, ки дар беморхонаи Менервилл ҳамчун ҳамшираи шафқат кор мекард, амалиётро назорат карда, ба ӯ маълумоти заруриро барои омода кардани ҷойгиркунии бомба дар бинои почта дар назди идораи коммуналии шаҳр пешниҳод кард. ва фиристодани ин маводи тарканда мебоист пеш аз шаби 14 июли соли 1956, ки бо тантанаҳои фаронсавии марбут ба ин ҷашни муҳими ҳарсола, Рӯзи миллии Фаронса рост омад, анҷом дода мешуд. Таркиши бомба дар сарлавхахо ва матбуоти метрополитени Алчазоир ва Париж, махсусан аз ин идораи П.Т. Он дар назди бригадаи жандармерияи Фаронса гузошта шуда буд, ки оромии шаҳр ва барҳам додани шабакаҳои инқилобии Алҷазоирро кафолат дод, то ҷуброн ва муқобила бо амалҳои гуногуни саботажӣ, ки моликияти кишоварзии мустамликавиро дар атрофи ин масири стратегии шаҳр ҳадаф қарор доданд.[39][40][41]

Амакбачаҳои Бузид, ба монанди пешвои инқилоб Яҳия Бушҳоқӣ (1935-1960) ва муборизи муқовимат Муҳаммад Раҳмун (1940-2022) дар макони атрофи Менервил сайру гашт карда, ба манфиатҳои кишоварзӣ ва низомии муҳоҷирони фаронсавӣ, инчунин ба афкори ҷамъиятӣ ҳамла карданд. Шаҳр бояд ноором ва ногаҳонӣ бошад, ҳатто агар ин амалҳои инқилобӣ бо марги шаҳидон (шаҳид) дар майдони шараф анҷомид ва ҳамин тавр Бузид Бушакӣ ва ячейкаи диверсияи ӯ дар шаҳр камин гирифта буд, ки аз талошҳои чанговарони Армияи озодихохии миллй (АЛН) дар дивизиям исьёнгарии худ, ки дар Менервилл, дар мобайни округи чанги сейум, дар минтакаи якуми истиклолият, дар шарки вило-яти чоруми таърихй вокеъ гардидааст.[42][43]

Шиканҷа ва зӯроварии ҷисмонӣ вироиш

 
Ферме Готье

Бузид Бушҳоқӣ рӯзи 4 июли соли 1956 дар манзили хонаводааш воқеъ дар шаҳри Менервили Сигвалд аз сӯи пулиси Фаронса ва артиши Фаронса мавриди боздошти хушунатомез қарор гирифт ва ин боздошти барвақт дар пайи ифшои иттилоъоти иктишофӣ, ки идораи почтаро таҳрик дод, сурат гирифт. амалиёти бомбаборон аз рельс барбод рафт ва ноком шуд ва ба хамин тарик кариб хамаи аъзоёни ячейкаи исьёни шахр пеш аз куштан ё зиндон шудан рабуда ва шиканча шуданд. Шиканҷаи бузург алайҳи Бушҳоқӣ ва ҳамкорони ӯ дар лагери шиканҷа ва зӯроварии ҷисмонӣ Ферме Готйе, ки дар шимоли шаҳри Сук Эл Ҳад воқеъ аст, гузаронида шуд.[44][45][46][47]

Пас аз он Бузид бо зарбаи барқ аз Геген сахт шиканҷа шуд ва ҷароҳати бераҳмона гирифт ва ҳамзамон бо ҷияни худ Муҳаммад Раҳмон дар чоҳҳои шароби ин заводи шароб, дар байни дигар ҷойҳои кишоварзӣ, аз ҷониби ҷаллодон Скарфо ва Матье дар лагерҳои консентратсионӣ дафн ва қафас карда шуд ва барҳам додани ҷисмонии ғайрисудӣ.[48][49]

Бисёре аз маҳбусон дар ин макони ваҳшатнок ва нафратангези шиканҷа ва таҳқири бадахлоқона ва палид ба зарбу лат, зарба, дард ва бадрафторӣ гирифтор шуданд. Ҳамин тариқ, ҷасадҳо ва ҷасадҳои онҳо дар чоҳҳо пинҳон ё ба обҳои дарёи Иссер партофта шуданд ва ду саркардаи шӯришӣ Бузид Бушакӣ ва Муҳаммад Раҳмун бо бахти мӯъҷизавӣ пас аз чанд ҳафтаи шиканҷа ба зиндони Серкаҷӣ интиқол ёфтанд. касбаи Алчазоир бо рохбарони махаллии революция суд карда шавад.[50][51][49]

Марг вироиш

Бузид Бушҳоқӣ соли 2023 дар хонаи худ воқеъ дар кӯчаи Алӣ Ану, дар паҳлӯи деҳаҳои Сумаа, Гуеддара ва Мералдене даргузашт.[52]

Сипас ӯро дар паҳлӯи падараш Муҳаммад Бушҳоқӣ (1907-1995) ва дар назди бобояш Муҳаммад Сегир Бушҳоқӣ (1869-1959) ва бародараш Буалем Бушҳоқӣ (1931-2003) дар қабристони мусулмонони Тения бо номи Ҷеббана дафн карданд.[53]

Библиография вироиш

  • "Alger républicain". Résultats d'Examens. Entrée en Sixième. Liste supplémentaire. Département d'Alger. (in francés) (Alger). 1948. p. 4. Citation: p. 3 
  • "Alger républicain". Alger. Ménerville. Examen du C.E.P. (in francés) (Alger). 1950. p. 6. Citation: p. 2 
  • "L'Écho d'Alger". Ménerville. Examen. Liste des candidats admis, par ordre de mérite, au cours complémentaire d'enseignement professionnel. (in francés) (Alger). 1950. p. 8. Citation: p. 5 

Эзоҳ вироиш

  1. https://military-history.fandom.com/wiki/Bouzid_Boushaki
  2. https://encyclopedia.pub/entry/50061
  3. https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bd6t584691c/f3.item.r=Boushaki+Bouzid.zoom
  4. https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bd6t585286x/f2.item.r=Boushaki+Bouzid.zoom
  5. https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k4154166r/f5.item.r=Boushaki+Bouzid.zoom
  6. الضوء اللامع لأهل القرن التاسع : Yedali : Free Download, Borrow, and Streaming : Internet Archive
  7. شجرة النور الزكية في طبقات المالكية — محمد مخلوف (نسخة واضحة ومنسقة) : Free Download, Borrow, and Streaming : Internet Archive
  8. http://menerville.free.fr/phpwebgallery/picture.php?image_id=640
  9. https://encyclopedie-afn.org/Historique_M%C3%A9nerville_-_Ville
  10. http://menerville.free.fr/phpwebgallery/picture.php?image_id=152
  11. https://jeanyvesthorrignac.fr/wa_files/INFO_20614_20MENERVILLE.pdf
  12. https://books.google.dz/books?id=bmVMk4-gPdUC&pg=PA980
  13. нусхаи бойгонӣ. 11 октябри 2023 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 8 октябри 2023.
  14. https://kent.cdha.fr/Record.htm?idlist=1&record=19120461124919486439(пайванди дастнорас)
  15. нусхаи бойгонӣ. 11 октябри 2023 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 26 Декабри 2022.
  16. Les traités entre la France et le Maroc: étude historique et juridique (1898).
  17. Histoire de la monarchie de juillet (1892).
  18. Trumelet, Corneille Une page de l'histoire de la colonisation algerienne: Bou-Farik. A. Jourdan (February 27, 1887).
  19. Berbrugger, A. (Louis Adrien) Les époques militaires de la Grande Kabilie. Alger : Bastide (February 27, 1857).
  20. Bibliothèque internationale et diplomatique (1898).
  21. La Grande Kabylie. Etudes historiques ... Ouvrage publié avec l'autorisation de M. Le maréchal duc d'Isly, gouverneur-général de l'Algérie. [With a table and a map.] (1847).
  22. Histoire de l'insurrection de 1871 en Algérie (1891).
  23. Maximilien Joseph de Schauenburg | Charge du 5e régiment de chasseurs à cheval contre des Cosaques, vers 1805-1807 | Images d’Art(фр.). Art.rmngp.fr. 16 сентябри 2022 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 1 май 2019.
  24. Historique Ménerville - Ville — 1830-1962 ENCYCLOPEDIE de L'AFN(фр.). Encyclopedie-afn.org. 16 сентябри 2022 санҷида шуд.
  25. Historique Ménerville - Ville — 1830-1962 ENCYCLOPEDIE de L'AFN(фр.). Encyclopedie-afn.org. 16 сентябри 2022 санҷида шуд.
  26. http://menerville.free.fr/phpwebgallery/picture.php?image_id=1319
  27. http://menerville.free.fr/phpwebgallery/picture.php?image_id=902
  28. http://menerville.free.fr/phpwebgallery/picture.php?image_id=532
  29. нусхаи бойгонӣ. 12 октябри 2023 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 8 октябри 2023.
  30. https://fr.geneawiki.com/wiki/Alg%C3%A9rie_-_M%C3%A9nerville
  31. http://menerville.free.fr/phpwebgallery/picture.php?image_id=1215
  32. http://menerville.free.fr/phpwebgallery/picture.php?image_id=1261
  33. https://www.djazairess.com/akhbarelyoum/225204
  34. https://www.djazairess.com/fr/liberte/353574
  35. https://www.aps.dz/regions/96610-les-camps-de-tortures-a-boumerdes-un-autre-temoin-de-la-barbarie-du-colonisateur
  36. https://www.djazairess.com/elmassa/142106
  37. нусхаи бойгонӣ. 11 октябри 2023 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 26 октябри 2017.
  38. https://www.djazairess.com/fr/lqo/5223843
  39. https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bd6t584691c/f3.item.r=Bouzid+Boushaki.zoom
  40. https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bd6t585286x/f2.item.r=Boushaki+Bouzid.zoom
  41. https://www.aps.dz/ar/regions/49053-2017-10-29-11-05-35
  42. https://www.aps.dz/ar/societe/82410-2020-01-15-15-03-56
  43. https://www.elitihadcom.dz/%D8%A8%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B3-%D8%AA%D8%A3%D8%AE%D8%B1-%D8%AA%D8%B1%D8%AD%D9%8A%D9%84-%D9%82%D8%A7%D8%B7%D9%86%D9%8A-%D9%85%D8%B9%D8%AA%D9%82%D9%84-%D8%AD%D9%88%D8%B4-%D9%82%D9%88/
  44. https://wikimapia.org/31109243/Ferme-Gautier-de-Souk-El-Had
  45. https://www.djazairess.com/echchaab/200718
  46. https://www.djazairess.com/essalam/131831
  47. https://el-massa.com/dz/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D9%88%D8%B1%D8%AA%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA/%D9%85%D8%B1%D9%83%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B9%D8%B0%D9%8A%D8%A8-%C2%AB%D8%BA%D9%88%D8%AA%D9%8A%D9%8A%C2%BB-%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%AF-%D8%B9%D9%84%D9%89-%D9%81%D8%B8%D8%A7%D8%B9%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1
  48. https://www.djazairess.com/echchaab/96645
  49. 49.0 49.1 https://www.djazairess.com/fr/lequotidien/34647
  50. https://www.aps.dz/ar/regions/78828-2019-10-30-15-04-30
  51. https://www.el-massa.com/dz/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D9%88%D8%B1%D8%AA%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA/%D9%85%D8%B1%D9%83%D8%B2-%D8%BA%D9%88%D8%AA%D8%AA%D9%8A%D9%87-%D9%84%D8%AA%D8%B9%D8%B0%D9%8A%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AC%D8%A7%D9%87%D8%AF%D9%8A%D9%86-%D9%8A%D8%B4%D9%87%D8%AF-%D8%B9%D9%84%D9%89-%D9%81%D8%B8%D8%A7%D8%B9%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1
  52. http://wikimapia.org/street/17975303/fr/Rue-Anou-Ali
  53. https://wikimapia.org/16243853/Cimeti%C3%A8re-Musulman-El-Ghorba-de-Th%C3%A9nia