Варақсангҳо

Варақса́нгҳо — номи умумии сангҳои дараҷаи пасти метаморфизм (дигаргунӣ), ки дар онҳо минералҳои сангофар самти муайяни ҷойгиршавӣ доранд ва бо зарба ба пулакчаҳои тунуки қариб мутавозӣ ҷудо мешаванд.

Варақсанги аспидӣ (булӯрӣ)

Гурӯҳбандӣ

Варақсангро аз рӯи дараҷаи дигаргуниашон ба ду гурӯҳ – гилӣ ва булӯрӣ ҷудо мекунанд. Варақсангҳои гилӣ асосан аз минералҳои гилӣ (ҳидромикоҳо, каолинит, хлоритҳо ё ҳатто аз монтомориллонит) иборат буда, таркиб ва сохтори чандон тағйирнаёфта доранд. Варақсангҳои гилӣ таҳти таъсири ояндаи омилҳои дигаргунӣ аввал ба филлитҳо ва баъд ба варақсангҳои микоӣ табдил меёбанд. Варақсангҳои булӯрӣ сангҳое мебошанд, ки таркиб ва сохтори аслиашон ба куллӣ тағйир ёфтаанд ва аз минералҳои гуногун (микоҳо, хлоритҳо, амфиболҳо, силлиманитҳо ва ғайра) иборатанд. Варақсангҳои булӯриро вобаста ба таркиби сангҳое, ки аз онҳо ба вуҷуд омадаанд, ба ортоварақсангҳо (аз сангҳои озарин бавуҷудомада) ва параварақсангҳо (аз сангҳои русубӣ пайдошуда) ҷудо мекунанд. Ғайр аз ин намудҳо варақсангҳоро баъзан вобаста ба минерали афзалиятдори таркибашон ба хлоритӣ, силитсиумӣ, сиритситӣ, магнетитӣ, филлитӣ, сабз ва аз рӯйи аҳаммияташон ба варақсанги бомпӯшӣ, варақсанги сӯзанда, варақсанги мисдор ва ғайра тақсим менамоянд. Варақсангро ба сифати масолеҳи бинокорӣ (варақсанги бомпӯшӣ) ва барои истеҳсоли маводи гарминигоҳдор (оташбардор) ва ғайра истифода мебаранд. Варақсанг дар таркиби таҳнишастҳои давраҳои палеозой ва токембрий бештар дучор меоянд.

Ҳамчунин нигаред

• Варақсангҳои булӯрӣ
• Варақсангҳои гилӣ
• Варақсангҳои сӯзанда

Адабиёт

• Геологический словарь. Ч. 2, М., 1983;
• Ҷанобилов М., Бунёди заминшиносӣ. Д., 2012.

Сарчашма

• Боз — Вичкут. — Д. : СИЭМТ, 2014. — 676 с. — (Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир Н. Амиршоҳӣ ; 2011—2023, ҷ. 3). — ISBN 978-99947-33-46-0.