|
}}
'''Сайид Қиёмиддини Ғозӣ''' (''Қиёмиддин Ғозиев'', {{lang-fa| سيد قيام الدين غازی}}; ҳамчунин маъруф бо тахаллусҳои «'''Эшони Қиёмиддин'''», «'''Бобои Эшон'''», «'''Генерали мардумӣ'''»; [[21 март]]и [[1952]], [[ноҳияи Ҳисор]], [[ҶШС Тоҷикистон]]) — яке аз рӯҳониёни маъруф ва суханварони тавонои майдони «Шаҳидон»<ref>{{Cite news|titlename=«Генерали мардумӣ»":0" Хоҷагони ҲНИТ соли 2020 дар Тоҷикистон табаддулот барпо карданӣ буданд|author=|url=https://www.news.tj/tj/news/tajikistan/security/20180619/generali-mardum-hoagoni-nit-soli-2020-dar-toikiston-tabaddulot-barpo-kardan-budand|work=|date=|accessdate=2018-06-19|language=tg}}</ref>, яке аз ташкилкунандагони [[ҲНИТ]]. Ватанфурӯш ва хиёнаткор ([[2018]])<ref>{{Cite journal|last=Safarak|first=Safarakov|date=2018-06-18|title=Решаҳои ноаён|url=https://www.youtube.com/watch?v=fgNraE6KlKs|journal=ТВ Тоҷикистон|doi=|pmid=|access-date=2018-06-19}}</ref>.
== Зиндагинома ==
Сафарҳои Ишон ба кишварҳои ҳамчун: [[Арабистони Саудӣ|Арабистон]], [[Қатар]], [[Баҳрайн]], [[Кувайт]], [[Миср]], [[Яман]], [[Тунис]], [[Судон]], [[Сурия]], [[Фаластин|Фалистин]], [[Либия]], [[Туркия]], [[Эрон]], [[Ҳиндустон]], [[Кашмир]], [[Покистон]], [[Жопун|Жопон]], [[Малайзия]], Индунейзия, [[Олмон]], [[Русия]], [[Украина|Украйн]], [[Беларус]], [[Озорбойҷон]], [[Арманистон]], [[Гурҷистон]], [[Тотористон]], [[Афғонистон]], [[Узбекистон]], [[Қазоқистон]], [[Туркманистон]], [[Қирғизистон]] ва ғайра аз он ҷумла аст.
== Фаъолияти сиёсӣ ==
== Осори илмӣ ==
Бо оғози ҷанги шаҳрвандӣ дар Тоҷикистон Саид Қиёмиддини Ғозӣ ба Афғонистон рафта, бо Иттиҳоди нерӯҳои мухолифини тоҷик ҳамкорӣ дошт. Баъди имзои Созишномаи истиқрори сулҳ ва ризоияти миллӣ соли 1997 ба кишвар баргашта, узви яке аз зеркомиссияи ҳуқуқии Комиссияи оштии миллӣ буд. Барои хизматҳояш дар амалисозии Созишномаи зикршуда бо ордени «Шараф» мукофотонида шудааст<ref name=":0">{{Cite news|title=«Генерали мардумӣ»: Хоҷагони ҲНИТ соли 2020 дар Тоҷикистон табаддулот барпо карданӣ буданд|author=|url=https://www.news.tj/tj/news/tajikistan/security/20180619/generali-mardum-hoagoni-nit-soli-2020-dar-toikiston-tabaddulot-barpo-kardan-budand|work=|date=|accessdate=2018-06-19|language=tg}}</ref>.
Эшони Сайид Қиёмуддини Ғозӣ қабл аз фурупошии Шуравӣ дар ҳалқаҳои дарсӣ ҷузваҳои зиёди дарсиро омода карда буданд, вале бо шуруъ шудани инқилоб ва муборазот ва ҷанги дохилӣаксаран нобуд шудаанд ва онҳоиям, ки боқӣ мондаанд дар дасти шогирдони Ишон мебошад. Аммо баъд аз соли 2000 ба ин тараф осоре доранд, ки ҳамакнун баъзе аз онҳо аз навор пиёда шуда ва дар дасти таҳия ва танзим аст, ки ба наздики чоп мешаванд мисли:
БадБаъд аз сулҳ дар соли 1997 ва пас аз ҷамъбасти комисиюни оштии миллӣ, Эшони Сайид Қиёмуддини Ғозӣ дубора ба фаолиятҳои илмӣ машғул шуда ва ҳамакнун дар бисёре аз шаҳрҳо ва навоҳии ҷумҳурӣ ва низ дар хориҷи кишвар ба фаолиятҳои илмӣ ва таблиғӣ машғулият доранд. ▼1. Тафсири баъзе аз сураҳои Қуръони Карим.
2. Дуруси адабиёти араб. 4. Маорифи исломӣ.
3. Ошнои бо шахсиятҳои ва ҷунбишҳо исломии муосир.
5. Шарҳ ва тафсири мавзуии аҳодис. 6. Зиндагинома ва хотироти шахсӣ.
7. Нигоҳе ба таърихи Наҳзати исломии Тоҷикистон. 8. Ҳафтаномаи Мисбоҳ.
9. Сомонаи ихтисосии Мисбоҳ (www.misboh.com).
Фаолиятҳои иҷтимоӣ, илмӣ, таблиғӣ ва сиёсӣ
== Курсии тадрис ==
Онтавре, ки худашон мегӯянд ҳудудан аз сини 16- Солагӣ яъне пас аз бозгашт аз Андиҷон шуруъ ба тадрис намуданд. Дар ҷаласоти дарсии ишон муллоҳои бузург ва барҷаста низ ҳузур доштанд. Дар маконҳои зиёде ишон тадрис менамуданд, ки баъзе аз онҳо ишора мекунем:
Душанбе: 1. Док кӯчаи Қаротагин 2. Южнӣ 3. Чин теппа 4. Чор тут 5. Раёни Рӯдакӣ. Қургантеппа: 1. Куйбешак 2. Заводи кансерва 3. Астаханов 4. Ламаносо. 5. Савхозҳо. Кӯлоб: 1. Ҳул бук 2. Шаҳри кӯлоб 3. Атрофи фурудгоҳи Кӯлоб 4. Данғара атрофи масҷиди ҷомиъ 5. Сангтӯда 6. Себистон ва ғайра. Ноҳияи Ҳисор, Ёвон, ноҳияи Хуросон ва шаҳрҳо ва навоҳии дигар.
Дар соли 1988 Эшони Сайид Қиёмуддини Ғозӣ хатиби ноҳияи Хуросон ва мударриси донишгои исломии Имом Тирмизӣ буданд, ки дарсҳое чун, тафсир, ҳадис, адабиёти араб ва баъдан бо хоҳиши шогирдони хеш китобҳои сиёсиро тадрис менамуданд.
Эшон Сайид Қиёмуддини Ғозӣ дар даврони муҳоҷарат (1992 −1997), узви маҷмаи уламои исломии Афғонистон буданд.
▲Бад аз сулҳ дар соли 1997 ва пас аз ҷамъбасти комисиюни оштии миллӣ, Эшони Сайид Қиёмуддини Ғозӣ дубора ба фаолиятҳои илмӣ машғул шуда ва ҳамакнун дар бисёре аз шаҳрҳо ва навоҳии ҷумҳурӣ ва низ дар хориҷи кишвар ба фаолиятҳои илмӣ ва таблиғӣ машғулият доранд.
== Таъсиси Наҳзати Исломии Тоҷикистон ==
Авохири соли 71 баъд аз ошноии комили ин ду азиз, Эшони1971 Сайид Қиёмуддини Ғозӣ аввалинборбаъд вааз бароиошноии аввалинкомил касбо ба[[Сайид устодАбдуллоҳи Нурӣ (рҳ)]] баҳсҳои сиёсӣ, инқилоби кишварҳо ва ҳаракатҳои исломӣ, ошнои бо андешмандон ва мутафаккирони исломӣ, ошнои бо инқилобиюни Бухоро, Туркия, Миср, Покистон, Алҷазоир ва ғайраро, ки аз устоди хеш мулло Мурод омӯхта буданд матраҳ менамоянд ва дар ниҳоят ҳадафи хешро баён мекунанд. ▼Ҳамонтавре, ки зикр намудем Эшони Сайид Қиёмуддини Ғозӣ асотиди мутааддиде доштанд ва дар назди асотиди фаровоне таламмуз намуда буданд, лизо ишон амалан таҷрибаҳои асотиди худро дар арсаҳои мухталифи зиндагӣ махсусан мавзеъгириҳои сиёсӣ ва иҷтимоии ҳар кадомро амалан дида ва дарсу улгубардорӣ менамуданд.
Ва низ бояд таваҷҷӯҳ кард, ки ишон аз хонадоне ҳастанд, ки дар тӯли таърих фаолиятҳои иҷтимоӣ ва сиёсии фаровонеро доштанд. Ба унвони мисол метавон аз фаолиятҳои ҷадди бузургвори ишон марҳум ҳазрати [[Эшони Сайид Шогирдалӣ]] (рҳ) ва фарзандони он бузургвор, ки ҳар кадом корномаҳои равшани иҷтимоӣ ва сиёсиро доро ҳастанд ёд кард.
Ва инчунин ишон худ бо афрод ва андешмандоне аз мазоҳиб ва аҳзоби гуногӯни исломӣ, ки дар донишгоҳҳои саросари Шуравии собиқ таҳсил менамуданд дар иртибот буда ва осори дигар бузургонро бо сахтиҳо ва мушаққатҳои зиёд пайдо намдуа аввалан худ онро мутолаа менамуданд ва сониян онро ба дигар бузургон мисли устод Саидабдуллоҳи Нурӣ (рҳ), ҷаноби Аллома Раҳматуллоҳ (рҳ) ва ғайра мерасониданд, ки имрӯза бисёре аз бузургон ба он эътироф доранд.
== Оғози ошноии Эшони Сайид Қиёмуддини Ғозӣ ва устод Нурӣ (рҳ) ==
Эшони Сайид Қиёмуддини Ғозӣ Соли 1970 (охирҳои 1970) бо устод [[Саид Абдуллоҳи Нурӣ|Саидабдуллоҳи Нурӣ]] (рҳ) шинос шуданд ва сабаби ошноии Эшони Сайид Қиёмуддини Ғозӣ ва устод Саидабдуллоҳи Нурӣ (рҳ) дар се чиз буда аст:
Аввал инки падарони онҳо бо ҳам дӯсту рафиқ буданд ва гаҳ — гоҳе падари устод Нурӣ (рҳ) омада падараи Эшони Сайид Қиёмуддини Ғозиро гирифта ба зиёрати Эшони Абдурраҳмон мерафтанд ва дустии байни падарҳо дар дустии байни писарҳо сабаби ин ошнои шуд.
Дӯстии байни падарони онҳо ингӯна ҳикоят шуда аст: Падари устод Нурӣ (рҳ) — як замоне ё худашон ва ё каси дигарашон ба дарде мубтало мешаванд, ки бояд доруи гиёҳӣ аз кӯҳҳои атрофи ноҳияи Хуросон таҳия менамуданд барои ҳамин ба ин ноҳия омада ва суроғи бузурги ин диёрро мегиранду дар натиҷа ба падари Эшони Сайид Қиёмуддин яъне, ҳазрати Эшони Сайид Имомуддини Ғозӣ (раҳматуллоҳ алайҳ) ошнои пайдо мекунанд.
Ва сабаби дуюм ошноии ин ду бузургвор дар он аст, ки мулло Раҳим, ки баъдан падарзани устод Нурӣ (рҳ) мешаванд китоби Нуруляқин ва Ҳидояро назди Эшони Сайид Қиёмуддини Ғозӣ меомӯхтанд. Замоне, ки Эшони Сайид Қиёмуддини Ғозӣ дар [[Қурғонтеппа]] ба дасру тадрис машғулият доштанд дар як манзиле зиндагӣ мекарданд, ки духтари ҳамсояи соҳиби манзилро баъдан устод Нурӣ (рҳ) ба зани гирифтанд. Барои ошноии муқаддамоти арусӣ, ки барои ҳар як домоду арус расми маъмул аст дар манзиде, ки Эшони Сайид Қиёмуддини Ғозӣ зиндагӣ мекарданд (Қурғонтеппа) муққаддамоти издивоҷашон фароҳам шуда аст.
Ва сабабе сеюме, ки ин ду олим ва муҷоҳидро бо ҳам амиқтару самимонатар ошно сохта он аст, ки соли 1970, ки нисбатан аз сахтгириҳои давлати Комунистӣ коста шуд, Мавлавӣ Ҳиндӯстонӣ ҷаласоти дарсии худро озодтар карда ва шогирдони зиёде қабул карданд. Яке аз аз касоне, ки ба ин ҷаласот тавасстуи домулло Сиёмуддини Наҷмуддин ба Мавлавӣ Ҳиндӯстонӣ муаррифӣ мешавад устод Нурӣ (рҳ) буданд.
== Сангбинои наҳзати исломии Тоҷикистон ==
Эшони Сайид Қиёмуддини Ғозӣ дар худ дардеро эҳсос намуданд ва он дард ҳамон дарде буд, ки тамоми ҷонҳоро мутаассир мекунад. Он ҳамон зулм бар мусалмонон ва фарҳанги исломӣ ва миллии тоҷикон буд. Лизо ишон дунболи ҳамдард ва ҳамроз мегаштанд то бо ҳам дарди диле дошта бошанд ва марҳаме бошад барои хахмҳои онҳо.
▲Авохири соли 71 баъд аз ошноии комили ин ду азиз, Эшони Сайид Қиёмуддини Ғозӣ аввалинбор ва барои аввалин кас ба устод Нурӣ (рҳ) баҳсҳои сиёсӣ, инқилоби кишварҳо ва ҳаракатҳои исломӣ, ошнои бо андешмандон ва мутафаккирони исломӣ, ошнои бо инқилобиюни Бухоро, Туркия, Миср, Покистон, Алҷазоир ва ғайраро, ки аз устоди хеш мулло Мурод омӯхта буданд матраҳ менамоянд ва дар ниҳоят ҳадафи хешро баён мекунанд.
Эшони Сайид Қиёмуддини Ғозӣ барои пешбурди аҳдофи исломӣ ва озодихоҳона ва мубораза алайҳи Комунист ва бедории миллат ва ҷамъоварии ҷавонони бо имон ва ғайюр пешниҳод доданд, ки созмони исломиеро таъсис бидиҳанд, то битавонанд миллатҳои мусалмони Осиёи Миёнаро бо исломи азиз ошно сохта ва миллатҳоро аз зери зулму ситам раҳои бахшанд.
Онҳо барои расидан ба аҳдофашон 4 шуъба ташкил доданд шуъбаи аввал: таълим ва тарбият, ки Қорӣ Муҳаммадҷон масъулияти онро ба дӯш доштанд. Шуъбаи дуюм: Иршод, ки ба Эшони Сайид Қиёмуддини Ғозӣ мавкул шуда буд. Шуъбаи сеюм: Пул ва мол, ки ба мулло Қаландар вогузор шуда буд. Шуъбаи ҷорум: Ахбор ва иттилоот, ки ба уҳдаи мулло Неъматуллоҳ гузошта шуда буд. устод Нурӣ (рҳ), ба ҳайси бузургтар назорат мекарданд.
Созмони исломие, ки Эшони Сайид Қиёмуддини Ғозӣ ва устод Саидабдуллоҳи Нурӣ (рҳ) дар соли 1972 поягузорӣ карда буданд дар тӯли таърих исмҳои гуногӯне дошта аст. Дар ин бора Эшони Сайид Қиёмуддини Ғозӣ мефармоянд: " Наҳзат, аз аввал номаш ин набуд. Чанд боре исмаш ба сабабҳое тағйир карда аст. Дар аввал " Бародарони Мусалмон " буд. Сипас " Ҷамъиятул исломӣ " номгузорӣ шуд. Баъд аз он " Ҷамоатул исломӣ ". баъд аз муддате " Наҳзатул исломӣ " ва дар охир " Ҳизби Наҳзати Исломии Тоҷикистон " номгузорӣ шуд [8]. ▼== Асомии Наҳзат дар тӯли солҳо ==
▲Созмони исломие, ки Эшони Сайид Қиёмуддини Ғозӣ ва устод Саидабдуллоҳи Нурӣ (рҳ) дар соли 1972 поягузорӣ карда буданд дар тӯли таърих исмҳои гуногӯне дошта аст. Дар ин бора Эшони Сайид Қиёмуддини Ғозӣ мефармоянд: " Наҳзат, аз аввал номаш ин набуд. Чанд боре исмаш ба сабабҳое тағйир карда аст. Дар аввал " Бародарони Мусалмон " буд. Сипас " Ҷамъиятул исломӣ " номгузорӣ шуд. Баъд аз он " Ҷамоатул исломӣ ". баъд аз муддате " Наҳзатул исломӣ " ва дар охир " Ҳизби Наҳзати Исломии Тоҷикистон " номгузорӣ шуд[8].
=== Раҳбари расмӣ пайдо кардани наҳзат ===
Дар ин робита Эшони Сайид Қиёмуддини Ғозӣ мегӯянд: « Ҳудудан соли 1978 буд, бо вуҷуди пешрафтҳои чашмгир ва васеи наҳзатҳои исломии Тоҷикистон ва Узбекистон қарор бар он шуд, ки ҳардуи ин наҳзатҳо як кодри раҳбарӣ дошта ва дар сояи як раҳбар фаолиятҳои худро идома бидиҳанд. Аз тарафи наҳзати исломии Тоҷикистон марҳум Нурӣ номзад буданд ва аз тарафи наҳзати исломии Узбекистон ҷаноби Аллома.
Бар ҳамин сабаб дар ҳамон сол дар манзили қиблагоҳ Худо раҳматаш кунад ҷаласа доир шуд ва мо мунтазири ҷаноби Аллома будем, вале хабари шаҳодати ишонро шунидем. Баъд аз баъе аз аъзои аршади Наҳзат минҷумла мулло Амруддин, мулло Айёмуддин ва баъзе аз дӯстон номи аз банда ҳимоят намудаанд, вале банда бинобар абабҳое инсироф додам»<ref name="ReferenceA"/>.
=== Тазоҳуроти соли 1986 === ▼
== Эшони Сайид Қиёмуддини Ғозӣ ва ҷаноба Аллома Раҳматуллоҳ (рҳ) ==
Дӯстии Эшони Сайид Қиёмуддини Ғозӣ ва ҷаноби Аллома Раҳматуллоҳ (рҳ) ба солҳое, ки назди Малавии Ҳиндустонӣ таҳсил менамуданд бар мегардад. Дар ин бора Эшони Сайид Қиёмуддини Ғозӣ ингӯна баён мекунанд:
«Бо Қорӣ Аллома (рҳ), ҳудудан соли 1969 ошно шудам. Ишон барои идомаи таҳсилоти худ ба назди Мавлавӣ Ҳиндӯстонӣ омада буданд. Дар аввоил забони форсиро намедонистанд, вале бисёр зуд онро ёд гирифта ва ба таври фусҳа ҳарф мезаданд. Баъд аз онки инҷониб бо мабоҳиси сиёсӣ ва инқилобӣ тавассути мулло Мурод ошно шудам, ҳамаи он матолибро ба Аллома интиқол медодам ва ишон низ ҳар се моҳ ба ватанаш сафар намуда матолибро ба Узбекистон интиқол медод.
Баъд аз хоҳишҳои мукаррарам аз мулло Мурод, ки баъзе аз дӯстонамро ба назди ишон биёварам, аммо ҳамеша мухолафат менамуданд ва танҳо ҷаноиб Алломаро боре ба ҳузур пазируфтанд. Шабе дар ноҳияи рудакӣ дар хонаи яке аз муридони қиблагоҳам, мулло Мурод, ҷаноби Аллома (рҳ) ва банда то субҳ суҳбат кардем. Тамомии кутуби сиёсӣ ва бузургоне чун Шаҳид Қутб, Аллома Мавдудӣ ва осор ва мақолоти Ихвонулмуслиминро банда аз Тотористон, Санкпитербург, Одеса ва ҷойҳои дигар таҳия намуда дар ихтиёри ишон ва дигар бузургони Наҳзат қарор медодам»<ref name="ReferenceA"/>.
▲== Тазоҳуроти соли 1986 ==
Фаолиятҳои Наҳзат идома дошт то ин, ки соли 1986 ҳазрати устод Нурӣ (рҳ) боздашт мешаванд. Дар ин замон Эшони Сайид Қиёмуддини Ғозӣ бо Қорӣ Муҳаммадҷон ва мулло Амруддин аввалин тазоҳуротро дар Шуравӣ дар дифоъ аз устод Нурӣ (рҳ) роҳ андозӣ мекунанд.
| 