Нусха 00:28, 16 май 2016 вироиш Ibrahim (баҳс \| ҳисса) 18 796 edits Саҳифаи нав: thumb '''Китобшиносӣ''' ({{lang-fa\|کتاب‌شناسی}}) иборат аст аз мутолиаи шакл...		Нусха 08:35, 10 феврали 2019 вироиш ботил VASHGIRD (баҳс \| ҳисса) Администраторҳо 232 730 edits No edit summary Фарқияти баъдина →
Сатри 1: [[Акс:Library-shelves-bibliographies-Graz.jpg\|thumb]] '''Китобшиносӣ''' ({{lang-fa\|کتاب‌شناسی}}), библиогра́фия (''аз'' {{lang-grc\|βιβλιογραφία}} — «''навиштани китоб''» ← {{lang-grc2\|βιβλίον}} — «''китоб''» + {{lang-grc2\|γράφω}} — «''менависам''») — соҳаи фаъолияти илмӣ ва амалӣ. '''Китобшиносӣ''' ({{lang-fa\|کتاب‌شناسی}}) иборат аст аз мутолиаи шакли моддии китобҳо, муқоисаи ихтилофи мавҷуд дар чопҳо, таҳрирҳо ва нусхаҳои ба манзури таъйин таърих ва таҳвили матнҳо<ref>Аз Википедиаи порсӣ https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C</ref>. == Вазифащои асось == ~~{{ҷавона}}~~ Вазифаи асосии Б. додани маълумот доир ба асарҳои чопӣ ва барои мақсади муайяни иҷтимоӣ тарғиб намудани онҳост. Илме, ки таърих ва назарияи Б., ташкили фаъолият ва усули Б.-ро меомӯзад, библиографияшиносӣ ном дорад. Он усули мураттаб сохтан ва омӯхтани феҳрист, рӯйхат ва тавсифи асарҳои чопиро таҳия менамояд, мазмуни асарҳоро кушода, ба онҳо баҳо медиҳад ва ғ. Феҳрист ва рӯйхати мазкур низ Б. ном дорад. ~~== Манбаъ ==~~ ~~<references/>~~ == Таърих == Асосгузори Б. олими юнонӣ Каллимах (тақр. солҳои 310—240 пеш аз м.) мебошад. Асари библиографии ӯ «Ҷадвалҳои кулли риштаҳои дар маърифат шуҳратдор ва осори онҳо» аз 120 ҷилд иборат аст. Б. аз ҷиҳати вазифа — ахборӣ, танқидӣ ва тавсиявӣ, аз ҷиҳати мазмун ва навъи асар — умумӣ, махсус, тарҷумаиҳолӣ, кишваршиносӣ, аз ҷиҳати замони нашри асарҳо — ҷорӣ ва тарҷеҳӣ, аз ҷиҳати ҷойи нашри асарҳо — давлатӣ, маҳаллӣ ё кишварӣ мешавад. === Библиографияи тоинқилобии тоҷик === Гузаштагони мо баробари мероси бойи илмию адабӣ дастурҳои хеле муҳимми библиографӣ низ боқӣ гузоштаанд, ки дар китобхонаҳои Бухоро, Самарқанд, Марв ва ғ. маҳфузанд. Феҳристи китобхонаи Сомониён то давраи мо нарасида бошад ҳам, ба вуҷудияти воситаҳои муайяни Б.-и замонаш шаҳодат медиҳад. Рӯйхати дар «Рисолаи саргузашт» овардаи асарҳои Ибни Сино то охири асри 19 аз номгӯи нисбатан мукаммали осори олим ба шумор меравад. Намунаи дастурҳои библиографии асарҳои дигар ҳам кам нестанд. Махсусан нишондиҳандаҳои библиографии «ал-Феҳрист»-и Ибни Надим, библиографияи шарҳиҳолии «Феҳристи асарҳои Розӣ»-и Абурайҳони Берунӣ, «Рисолаи саргузашт»-и Ибни Сино, «Иршод-ул-ариб илал маърифат-ил-адиб»-и Ёқути Ҳамавӣ, «Уюн-ул-анбо фӣ табақот-ил-аттибо»-и Ибни Абуусайбиа, «Китоб-ул-ансоб»-и Муҳаммад ибни Мансур Самъонии Марвазӣ, «Таттимату сивон-ул-ҳикма»-и Заҳириддин Абулҳасани Байҳақӣ (ҳамааш асри 12), «Таърих-ул-ҳукамо»-и Ибни Қифтӣ, «Вафоёт-ул-аъён ва анбаъ-уз-замон»-и Ибни Халикон, «Қомус-ул-аълом»-и Шарафуддини Сомӣ (ҳамааш асри 13), «Фасл-ул-китоб»-и Муҳаммади Порсо (асри 14), «Тароиқ-ул-ҳақоиқ»-и Маъсуми Шерозӣ, «Шаҷарот-уз-заҳаб»-и Абдулфаттоҳи Ҳанбалӣ, «Лисон-ул-мизон»-и Шаҳобуддини Асқалонӣ, «Нузҳат-ул-арвоҳ»-и Муҳаммади Шаҳрзурӣ, «Бӯгиёҳ»-и Ҷалолиддини Суютӣ (ҳамааш асри 16), «Номаи донишварон», «Ҷавоҳир-ул-музия»-и Муҳиддин ибни Абдулвафо, «Кашф-уз-зунун ан асоми-ил-кутуб ва-л-фунун»-и Ҳоҷӣ Халифа (а-ҳои 17-18), «Миръот-ул-кутуб»-и Муҳаммади Табрезӣ (1901) ва ғ. ба арабӣ эҷод шуда бошанд ҳам, дар рушди Б-и тоҷик нақши муҳим бозидаанд. Қисме аз онҳо дар феҳристи дастнависҳои форсӣ-тоҷикӣ ба ҳисоб гирифта шудаанд. === Библиографияи давраи шӯравии тоҷик === Тартиб додани Б. ба маънои том баъди Инқилоби Октябр вусъат ёфт. Нахустин дастури библиографӣ феҳристи маъхазҳои асосӣ буд, ки устод С. Айнӣ дар охири «Намунаҳои адабиёти тоҷик» овардааст. Соли 1931 Нашриёти давлатии Тоҷикистон аввалин феҳристи худро иборат аз 425 номгӯй китоб ба забони тоҷикӣ ба табъ расонд. Соли 1933 дар заминаи китобхонаи шаҳрӣ Китобхонаи давлатии Тоҷикистон ба номи А. Фирдавсӣ ташкил ёфт (аз соли 1991 Китобхонаи миллии Тоҷикистон ба номи Фирдавсӣ), ки ба рушди Б.-и тоҷик мусоидат намуд. Таъсиси Агентии давлатии Хонаи китоби Тоҷикистон (1936) дар Тоҷикистон ба Б.-и давлатӣ асос гузошт. Дар солҳои 1950-70 Б-и тоҷик хеле рушд кард. Як қатор дастурҳои мукаммали Б.-и умумӣ-«Каталоги китобҳои РСС Тоҷикистон, 1926-56» (1960), «Китобҳои Тоҷикистони советӣ, 1951-61» (1963), «Китобҳои Тоҷикистони советӣ, 1962-66» (1967) ва соҳавӣ: «Мирзо Турсунзода» (1953), «Мирсаид Миршакар» (1960), «Феҳристи асарҳои С. Айнӣ ва адабиёти оид ба ӯ то охири соли 1961» (1963), «Каталоги дастнависҳои шарқии АФ РСС Тоҷикистон» (ҷ-ҳои 1-3, 1960-68) ва ғ. таҳияву чоп шудаанд. === Китобшиносии давраи истиқлол === Дар даврони соҳибистиқлолии ҶТ Б.-и тоҷик рушду такомул ёфт. Библиографони тоҷик самтҳои гуногуни Б.-ро таҳқиқ намуда, асарҳои зиёди илмию назариявӣ офаридаанд. Пайдоиши рисолаю дастурҳои таълимии «Библиографияи адабии тоҷик», «Садриддин Айнӣ аз дидгоҳи библиографияи адабӣ», «Абуалӣ Сино ва библиография тоҷик» (Р. Шарофзода), «Масъалаҳои мубрами библиографияи ҷомеъашиносӣ» (А. Раҳимов), «Библиографияи адабиёти кӯдакон ва наврасон» (ШАҲРИ Тошев), «Библиографияи миниатюраҳои форсӣ-тоҷикӣ: ҷанбаъҳои таърихӣ-фарҳангӣ ва назариявӣ-услубӣ» (С. Муҳиддинов), «Таърихи библиографияи адабиёти кишоварзӣ», «Библиография дар аҳди Сомониён», «Пайдоиши ахбори библиографӣ дар фаъолияти китобхонаҳо» (Қ. Бӯриев) ва ғ. дар самти инкишофи Б.-и миллӣ нақши муҳим бозидаанд. Китобхонаи миллии Тоҷикистон, Китобхонаи илмии АИ ҶТ ба номи Индира Гандӣ, Китобхонаи такягоҳи илмии кишоварзии ДАТ ва диг. муассисаҳо дар пешбурди Б.-и тоҷик ҳиссаи калон мегузоранд. == Нигаред низ == * [[Тазкира]] * [[Феҳрист]] == Эзоҳ == {{эзоҳ}} == Адабиёт == * Баъзе масъалаҳои китобшиносии тоҷик// Маҷм. мақолаҳо. Д., 1973; * Вопросы развития таджикской национальной библиографии (материалы республиканской научно-теоретической конференции). Д., 1973 == Сарчашма == * {{ЭМТ\|Библиография\|2\|муаллиф=Р. Шарифзода, Қ. Бӯриев}} {{ПБ}} [[Гурӯҳ:Китобшиносӣ]]

Китобшиносӣ: Тафовут байни таҳрирҳо