|
'''Аҳмадия''' أحمدیه — ҷараёни динӣ, ки соли 1889 дар Ҳиндустон (вилояти Панҷоб) ба вуҷуд омадааст. Муассисаш Мирзо Ғулом Аҳмад (1835–1908) буда, 23 март соли 1889 аввалин байъат гирифт. Баъдтар аз Худо хабар ёфта худро Масеҳи мавъуд ва Маҳдӣ эълон намуднамудааст. Ӯ худро ислоҳотгари асри 20 (муҷаддид) эълон карда, дар вақти мардумшумории Ҳиндустон - соли 1901, ҷамъияти мусалмонони худродинии «ҶамоатиАнҷумани Аҳмадия»-ро номтаъсис гузошткард. Соли 19011891 Мирзо Аҳмад ҳамчун набии умматӣнав эътироф шуд. Пайравони Аҳмадия муассиси онро ҳамчун маҳдии мусулмонону масеҳиён ва аватраи худои ҳиндуии Кришна мешумурданд. Мақсади асосии Аҳмадия пайғомибо Қуръонҳам васозиш динидодани Исломроислом, кимасеҳият бештарива мардумҳиндуия фаромӯшбуда, кардаандкӯшиш намудааст, азки саридар навҲиндустон зиндадини нав карданэҷод асткунад. Ин ҷараён аҳкоми асосии Исломислом – ваҳдат, донисташаванда будани Худо, баробарии одамон ва ғайраро эътироф намуда, муборизаи синфиро инкор мекунад, ҷиҳоди зидди аҷнабиёнро рад менамояд ва онро танҳо бо мақсадҳои мудофиавӣ раво медонад. Бино ба ақидаи пайравони Аҳмадия, Ғулом Аҳмад таҷассуми Муҳаммад, Исои Масеҳ ва Кришна буда, илҳоми пайғамбарӣ дорад. Бинобар инон пеш аз ҳамакасе, мусалмононки боядҒулом азАҳмадро рӯйиэътироф гуфтанакунад, ҳоникофир ҳазратиэълон Муҳаммад (с) аввалин шуда ин касро қабул кунандмешавад. Пайравони Аҳмадия минбаъд ба ду гурӯҳ – қодиёнӣ (пайғамбарии умматӣ, Масеҳ ва Маҳдии Аҳмадро эътироф мекарданд) ва лоҳурӣ (танҳо ислоҳотгари ислом будани Аҳмадро эътироф мекунанд) ҷудо шуданд. ТаълимотиМоҳияти диниииҷтимоии Аҳмад,таълимоти киАҳмадия тафсиридар Қуръонубаробарии суннатодамон ваназди ҳадисиОфаридгор Пайғамбарзоҳир мебошанд,мешавад. Ғояи баробарии одамон дар таълимоти ӯ боиси афзудани тарафдорони Аҳмадия дар байни буржуазияи миллию оммаи деҳқонон гардид. Таълимоти динии Аҳмад дар асарҳои зиёди ӯ (зиёда аз 8560) ва махсусан дар «Бароҳини Аҳмадия» (1880) ва «Фалсафаи усулиитаълимоти ислом» (1896) инъикос ёфтаанд. Ҷавҳари фалсафаи таълимоти исломро се зинаи инкишофи фард (ҷисмонӣ, ахлоқӣ ва рӯҳонӣ) ташкил мекард. Дар зинаи аввал муаллиф бештар масъалаҳои шаръӣ, дар зинаи дуюм такомули нафсонию таҳзиби ахлоқ ва дар зинаи сеюм такомули рӯҳиро баррасӣ намудааст. Дар ин зина гӯё қобилияту истеъдоди пайғамбарӣ пайдо мешавад, вале ба он на ҳама ноил мешаванд. Масъалаҳое, ки дар ин асар таҳлил шудаанд, аз доираи таълимоти умумии дини ислом берун нестанднабошанд ҳам, таъбиру таъвили онҳо ҷиҳатҳои иҷтимоии таълимоти Аҳмадияро тақвият додаанд. Тарафдорони Аҳмадия чандин нашрия доранд, ки машҳуртарини онҳо Al-fazlThehidht (London«Нур», Лоҳур) ва ReviewIslamieReview, of(«Маҷаллаи religionsислом», (Лондон) мебошанд. БароиҶараёни бекорАҳмадия карданиҳамчун ҷиҳодҷараёни фақеҳонислоҳотии ӯроислом ба(инкори куфрунубувват, илҳодаҳаммияти маҳкумфаъолияти кардаанд.моддии Баъдишахс, маргибарқароркунии Аҳмадбиҳишт роҳбариидар Аҳмадиярорӯйи хилофатизамин Аҳмадиява бағайра) уҳдашинохта доштшудааст. ХалифаиБарои якумбекор Ҳакимкардани Нуруддинҷиҳод якфақеҳон рафиқиӯро наздиқиба Мирзокуфру Ғуломилҳод Аҳмадмаҳкум будкардаанд. ваБаъди халифаимарги дуюмАҳмад роҳбарии Аҳмадияро писари Мирзоӯ ҒуломМирзоносири Аҳмад, -ба Мирзоуҳда Башируддин Маҳмуд Аҳмад буддошт. Қисмати асосии пайравони Аҳмадия дар Покистон (зиёда аз 500 ҳазор нафар) ва Ҳиндустон зиндагонӣ мекунанд. Тарафдорони Аҳмадия дар байни аҳолии маҳаллии Афғонистон ва Эрон низ мавҷуданд. Шумораи умумии пайравони Аҳмадия дар мамлакатҳои Осиёи Ғарбӣ (Афғонистон, Эрон, Исроил, Урдун, Лубнон, Сурия) наздики 100 ҳазор мебошанд. Онҳо дар Мавритания, Англия, Фаронса, Олмон, Амрико низ сукунат доранд.
== Эзоҳ ==
|
