Меҳр (Митро): Тафовут байни таҳрирҳо
Content deleted Content added
Шухрат Саъдиев (баҳс | ҳисса) илова |
х clean up using AWB |
||
Сатри 1:
'''Меҳр (Митро)''' '''Хуршед''' – Худои нур ва Офтоб, Хуршед, чароғи Осмон ва адолат дар ақоиди қадимаи динии эрониёни бостон.
== Парастиш дар замонҳои қадим ==
Дар замонҳои қадими тотаърихӣ [[
Митроро дар [[Эрон]]и қадим ба сифати ҳаками тавонгари наҷотбахши байни қувваҳои некӣ ([[Ҳурмузд]]) ва бадӣ ([[Аҳриман]]) медонистаанд.
== Парастиши Хуршед ==
{{аввали иқтибос}}«Дар миёни қувваҳои сершумори бадӣ, дар дашту ҷангалҳои Осиёи Марказӣ, ки ҷони инсонро дар азоб ва ба таҳлука меандохт, бахусус хушкӣ ва торикӣ бисёр зиёновар буданд. Онҳо дарёфта буданд, ки бар зидди неруҳои номбаршудаи бадӣ, озар ё оташ ва раъду барқ муассир буданд. Бар зидди торикӣ бошад, Хуршед, чун унсури тавоно муқаддас дониста мешуд. Нисбати ҳамин аст, ки Хуршед дар миёни нажоди қавмҳои зиёди олами бостон ситоиш ва парастиш шудааст»{{охири иқтибос|сарчашма=Эмомалӣ Раҳмонов, «Нигоҳе ба таърих ва тамаддуни ориёӣ», 2006, с.263}}).
Ҳамин хусусиятро инсонҳои замони бостон эътироф намуда, аз гармии Хуршед баҳра мебурданд ва алоҳида онро ниёиш карда, пасон, рўшноӣ ва оташро ба он нисбат дода, ин унсурҳои табииро кашф карданд ва ба онҳо эътиқод оварда, ба парастишашон оғоз намуданд.
Нахуст аз ҳама ба назари мо Хуршед ҷилвагар мешавад. Чунки бидуни Хуршед ҳаёт вуҷуд надорад. Маҳз ба воситаи рўшноии он тамоми мавҷудоти олами зинда дар ҳаракат аст. Инсонҳои замони бостон, ки ҳанўз нутқ надоштанд, дар канори тамоми мавҷудоти олам аз гармии Хуршед баҳра мебурданд. Баъд аз он ки инсон соҳиби гуфтор гардид ва андешаашро ифода мекардагӣ шуд, ки ин тахминан 40-50 ҳазор сол аст (ниг.: Старостин А.С. У человека был один праязык / Знание сила, 2003, №8) ба муҳити худ бо назари устураӣ менигарист. Ба таври комил намедонист, ки чаро Хуршед мебарояд, гармо ва сармо ҳаст ва ѓайра. Маҳз барои ҳамин аз ҳамон замонҳои бостон инсонҳои ҷомеаи ибтидоӣ, ки акнун дар бораи муҳити зисти худ меандешиданд, ба Хуршед эҳтироми зиёд доштанд. Онро муқаддас меҳисобиданд. Баракати зиндагии худро ба он пайваст медонистанд. Ҳамин буд, ки дар тамоми гўшаву канори дунё ба Хуршед, баъдҳо ҳамчун рамзи он ба оташ чун падидаи муқаддас эҳтиром мегузоштанд. Ба хусус дар он кишварҳое, ки дар он ҷо сармо бештар аст, чун рамзи Хуршед аз оташ гулхани хурду бузург афрўхта, дар гирди он шодиву сурур менамуданд (ниг. [[Иди Сада]]. Ҳамчунин маҳз Хуршед аст, ки бар пояи рўшноии он дар рўи замин, одамон ба кишоварзӣ машғул мешаванд. Бо самари кишту кори худ рўзгори хешро пеш мебаранд.<ref>[http://www.dmt.tj/article/ҷашни-сада-–-баракати-истиқлолият Ҷашни-сада-–-баракати-истиқлолият]</ref>
== Адабиёт ==
* [[Дилшод Раҳимов|Раҳимов Д.]] Меҳрпарастӣ // Донишномаи фарҳанги мардум. – Душанбе, 2015.
* [[Дилшод Раҳимов|Раҳимов Д.]] Нигоҳе ба ҷашнҳои миллӣ ва ойинҳои суннатии тоҷикон. – Душанбе, 2011;
* [[Муҳаммадқул Ҳазратқулов
== Пайвандҳо ==
<references />
{{хурд}}
[[Гурӯҳ:Динҳои асотир]]
[[Гурӯҳ:Таърихи Эрон]]
|