Ориёӣ: Тафовут байни таҳрирҳо
Content deleted Content added
No edit summary Барчасбҳо: вироиш тавассути телефони ҳамроҳ вироиш тавассути мурургари телефони ҳамроҳ |
ислоҳи шаблонҳо using AWB |
||
Сатри 1:
[[File:Swastika iran.jpg|thumb|250px|Зарри бостонии '''ориёӣ''' ки дар [[Эрон]] бозёфт шудааст, ба вақти ҳазораи якуми пеш аз милод рост меояд.]]
'''Ориёӣ''' ({{ забон-фа| آريايی }}, {{lang-en|Aryan}}) - мансуб ба [[ориё]]: нажоди ориёӣ.
==Вожа==
Сатри 6:
==Таърих ва меҳани ориёиҳо==
Таърихи қадимтарини ориёиҳо дар китоби [[Авесто]]<ref>https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B2%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%BE</ref> ва [[Ведҳо]]<ref>https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B5%D0%B4%D1%8B</ref>, адабиёти [[
Дар сарчашмаҳои қадим якчанд кишварҳои ориёӣ номбар шудаанд: дар "Михр-яшт" навишта шудааст, ки ''Аирьошаяну'' ("Маскани ориёиҳо") шаш кишварро дарбар мегирад:Ишкат ва Поурут (дар кӯҳсори Ҳиндукш), Моуру ва Харойа ([[Марв]] ва [[Ҳирот]]), Гава-[[Суғд]] ва Хваиризем ([[Суғд]] и [[Хоразм]]). Дар "Видевдод" (қисмати [[Авесто]]) 16 кишвар номбар гардидааст, аз ҷумла « «Airyanəm vaējah» - "Аирянам Ваэҷаҳ" ([[Ориёно]] "Фарохнои ориёиҳо"). Инчунин, дар [[Авесто]] панҷ халқи ориёӣ номбар шудааст:ориёӣ (airya-) - офарандагони [[Авесто]] ва халқҳои дигар (ғайри эътқоди [[Дини зардуштӣ]]) - туйиря (tūirya-), сайрима (sairima-), саини (sāini-) ва дахҳо (dåŋha-), ки ба халқҳои эронизабон (яъне, ориёиҳо) нисбат дода шудаанд. Маҳз аз ҳамин тазоди авестои минбаъд тазоди [[Эрон]] (кишвари ориёиҳо) ва [[Турон]] - [[Давлати Афросиёб]] ба миён омадааст.<ref>https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%B8%D0%B8</ref>
Сатри 16:
'''Қабилаҳои ориёӣ''' - номи қабилаҳои қадимтарини ҳиндуэронӣ мебошад, ки дар аввали ҳазораи дуюми пеш аз милод аз тоифаи ҳиндуаврупоиҳо ҷудо шуда ба [[Осиёи Марказӣ]], ва охири ҳазораи дуюми пеш аз мелод ба [[Эрон]] ва [[Ҳиндустон]]и Шимолӣ ҳиҷрат кардаанд.
Мутобиқи маълумоти сарчашмаҳои хаттӣ дар асрҳои IX – VIII п.м. тоифаи ориёиҳо тақрибан дар нисфи қитъаи Осиё аз сарҳади Байнаннаҳрайн то шимоли Ҳиндустон ва аз Аврупои Шарқӣ – Ҷанубӣ то Олтойу Сибири Ғарбӣ зиндагӣ мекарданд. Ба қатори халқҳои ориёии ин давра [[бохтариҳо]], [[суғдиҳо]], [[хоразмиҳо]], [[портҳо]], [[модҳо]], [[форсҳо]], халқҳои саҳронишин [[сакоиҳо]] - скифҳо, сарматҳо, массагетҳо ва халқҳои дигар дохил мешуданд.
Дар сарчашмаҳои таърихӣ мардуми кишвари [[Ориёно]] - [[Давлати Пешдодиён]]у [[Давлати Каёниён|
Имрӯз ба ориёиҳо: [[тоҷикон]], эрониҳо, ҳиндуҳо, курдҳо, булуҷиҳо, тотҳо, паштуҳо, осетинҳо ва дигар халқҳо мансубанд.<ref>Ҳотамов Н.Б., Довуди Д., Муллоҷонов С., Исоматов М. Таърихи халқи тоҷик (Китоби дарсӣ). – Душанбе,2011, – с. 30.
== Ориёиҳои қадимтарин ва ҳиҷрати онҳо ==
Сатри 44:
== Инҷоро ҳам нигаред ==
* [[Ориёно]]
* [[Давлати Пешдодиён]]
* [[Давлати Каёниён]]
* [[Подшоҳии Бохтари қадим]]
* [[Давлати Суғди қадим]]
* [[Давлати Хоразми Бузург]]
* [[Давлати Мод]]
* [[Дини зардуштӣ]]
== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}
[[Гурӯҳ:Таърихи Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Халқҳои ҳиндуэронӣ]]
| |||