Рене Декарт: Тафовут байни таҳрирҳо

'''Рене́ Дека́рт''' ({{lang-fr|René Descartes}} {{IPA|[ʁəˈne deˈkaʁt]}}, {{lang-la|Renatus Cartesius}} — Картезий; [[31 март]]и [[1596]], [[Декарт (Эндр ва Луара)|Лаэ]] (устони [[Турен]]), ҳозира Декарт (департаменти [[Эндр ва Луара]]) — [[11 феврал]]и [[1650]], [[Стокҳолм]]) — [[файласуф]] , {{риёзидон|Фаронса|асри XVII}}, {{механик|Фаронса|асри XVII}}, {{физикдон|Фаронса|асри XVII}} ва [[корандомшиносӣ|корандомшинос]]и [[Фаронса|фаронсавӣфаронса]]вӣ, бунёнгузори [[ҳандасаи таҳлилӣ]].

Рене Декапт яке аз саромадони «фалсафаи нав» ва илми навине мебошад, ки таҷдиди назар кардан ба тамоми анъанаи гузаштаро тақозо мекард. Ба фикри ӯ, дониши дорои аҳаммияти фалсафӣ бояд аз тариқи худшиносии «Ман»-и фикркунанда офарида шавад. Аз ин рӯ, Рене Декарт бори аввал дар таърихи фалсафа роҳнамоии ақлро ба миён гузошта, озод шудани динро аз хурофотҳои пешина ва баҳо додан ба онро танҳо дар ҷаҳорчӯбаи ақлу хирад ҷоиз медонад. Ақлро Рене Декарт шомили ду восита ё худ абзори маърифат-интуитсия ва дедуксия медонад. Аввалӣ дарку фаҳмиши дурусту боэътимоди ақл аст. Як амали оддӣодӣ билофосила бо нури ақл фурӯзон хоҳад шуд. Дар ҳолати интуитсия мафҳуми фикршавандаро аз мавҷудот ҷудо кардан мумкин нест. Мафҳуми пайдошуда минбаъд аз тариқи дедуксия, аналогия ва ғ. такмил меёбад. Ин воситаи маърифат методи дуруст ё худ интихоби роҳи дурусти дарки мавҷудотро талаб мекунад. Яке аз ин роҳҳо анализи мавриди истифода дар геометрия мебошад.

Риёзӣ ҳамчун дониши саҳеҳ ин роҳро нишон медиҳад ва тартибу ҳудуди ашёи мавриди таҳқиқро муайян мекунад. Тартиби дуруст истифода аз дедуксия мебошад, ки ҳолатҳои мушкилу мураккабро ба ҳолати соддаюсодаю одӣ медарорад. Минбаъд бо роҳи муқоиса ва усули айният фарқияти мавҷудотро муайян мекунанд.