Гиёҳшиносӣ: Тафовут байни таҳрирҳо
Content deleted Content added
хNo edit summary |
|||
Сатри 5:
Аввалин маълумот оид ба рустаниҳо аз навиштаҷоти хаттии [[Мисри Қадим]] бармеоянд. Ботаника ҳамчун илм дар асарҳои файласуфи [[Юнони Қадим]] [[Арасту]] низ зикр шудааст. Шогирди Арасту — [[Теофраст]] дар китоби «Таҳқиқот дар бораи рустаниҳо» оид ба Ботаника маълумоти муфассалу ҷолиб оварда, баъзе масъалаҳои Ботаника (масалан, тарзи ғизогирӣ, сабзиш ва афзоиши рустанӣ, умумият на тафовути байни рустанӣ ва ҳайвонот)-ро шарҳ медиҳад ва бори аввал рустаниҳоро ба дарахт, бутта, гиёҳ, алафҳоро ба яксола, дусола ва бисёрсола ҷудо мекунад.
Дар аcрҳои миёна инкишофи Ботаника мисли илмҳои дигар, суст шуд. Тараққиёти Ботаника охири
Дар таснифи рустаниҳо табиатшиноси швед К. ''Линней'' саҳми арзанда гузоштааст. Ӯ рустаниҳоро ба 24 синф ҷудо ва барои онҳо номгузории дучандаро пешниҳод намуд. Дар ҷараёни рушди Ботаника боғҳои ботаникӣ бунёд гаштанд. Аввалин боғи ботаникӣ дар Итолиё (1309) таъсис ёфт. Дар он рустаниҳои доруию хушбӯй парвариш ва омӯхта мешуданд. Боғҳои дигар дар Венетсия (1333), Маскав (1707), Ялта (1812) бунёд гардиданд. Дар пешрафти Ботаника саҳми олимони фаронсавӣ М. Адансон ва А. Жюсе низ бузург аст. Онҳо рустаниҳоро аз рӯйи аломатҳои гул, мева ва тухм муттаҳид намуда, «Таснифоти табиӣ»-ро ба вуҷуд оварданд. Шоир ва табиатшиноси олмонӣ И. В. Ҳёте бо таълимоти худ оид ба метаморфоз (1790) ба илми морфологияи рустаниҳо асос гузошт. Дар бобати ошкор намудан ва пайдоиши рустаниҳо саҳми Ж. Б. ''Ламарк'' ва Ч. ''Дарвин'' хеле бузург аст. Дар охири
Дар дунё зиёда аз 500 ҳазор намуди рустанӣ вуҷуд дорад, ки ба ду гурӯҳ ҷудо мешаванд: автотрофӣ — рустаниҳое, ки аз моддаҳои ғайриорганикӣ моддаҳои органикӣ тайёр мекунанд (масалан, рустаниҳои сабз, ки аз се ду ҳиссаи олами набототро ташкил медиҳанд) ва гетеротрофӣ — рустаниҳое, ки ғизояшон моддаҳои органикии тайёр аст (масалан, занбурӯғҳо, бактерияҳо ва ғайра).
|