Гов: Тафовут байни таҳрирҳо

{{Таксон

}}

 

'''Гов''' — [[ҳайвон]]ест хонагӣ ва ҷуфтсум. Бино ба таснифоти зоологӣ ба синфи ширхурҳо (оилаи ковокшохон) мансуб аст. Гов ба ақидаи аксарияти олимон аз тур (Bos primidenius), ки чандин ҳазор сол пеш аз мелод дар [[Аврупо]]ю [[Осиё]] ва [[Африка]] паҳн гардида садаи XVII нест шудааст, ба вучуд омадааст. Турҳоро такрибан 8 ҳазор сол мукаддам, сараввал дар Ҳиндустон ва баъдтар дар Осиёи Пеш, кишварҳои баҳри Миёназамин, Европаи Миёна ром ва дастомуз кардан хусусиятҳои биологии Гов хеле тагӣир ёфтанд. Гов вобаста ба хусусиятҳои биологи ва маҳсулнокиаш барои инсон ахамияти багоят калон дорад. Шири гов ашёи пурбаҳои саноати хурокворист. Шири холис ва пасмондаи он барои парвариши ҷавонаҳои ҳайвоноти хоҷагии русто низ истифода мешавад. Гушти гов ваг усола сергизо буда, калорияаш зиёд аст; дар организм зуд хазм мешавад ва хусусияти парҳези дорад. Аз пусти гов, чарм, аз маҳсулоти пасмондааш орди гушту устухон, доруҳои эндокрин, стеарин, ширеш, собун ва ғайра истеҳсол мекунанд. Барзагов ва буккахоро дар корҳои хоҷагии халқ истифода менамоянд. Гов ба хисоби миёна аз 15 то 35 сол умр мебинад. Майли алокаи чинсии модаговхо ба хисоби миёна 19 – 22 ва давраи хамлашон 285 шабонарӯз аст. Гусолаи навзодвобаста ба зот 18 – 45 (баъзан то 60) кг мешавад. Вазни гусолаи навзоди нар назар ба мода одатан 1 – 3 кг зиёдтар аст. Гуночин бори аввал дар 18 – 22 моҳагиаш бордо мешавад. Бармахал бордор шудан боиси камшири вас уст инкишоф ёфтани гуночин мегардад. Буккахоро барои насл гирифтанбори авал дар 14 – 18 моҳагиашон ба пода сар медиханд. Дар як мавсим барои хар буккаи ҷавон 80 – 90 сар модагов чудо мекунанд. Аз нутфаи як букка бор охи сунъи зиёда аз 1500 модаговро бордор кардан мумкин аст. Давраи серширии Гов моҳи дуюми баъди наслдихи сар шуда, такрибан 305 рӯз давом мекунад. Каму зиёдшавии шири гов ба бисёр омилхо – зот, пайдоиш ва хусусиятҳои фардии ҳайвонот, сину сол ва ҳолати физиологии он, нигохубин, фасли сол ва ғайра вобаста мебошад. Дар хоҷагии бехтарини мамлакат аз модагов то 6000 кг шир медушанд. Модаговҳои зоти гуштдех дар мавсим то 1000 кг шир медиханд. Баъди 2 – 3 моҳи зоидан шири гов тадричан кам мешавад. Махсулнокии гушти Говро аз руи вазни зинда ва хос, гушти холис, сифати гушт ва хуроки сарфшуда муайян мекунанд; 1 кг гушти Гов аз 1500 то 3000 каллорий дорад. Говхоро асосан ба се гурӯҳ – зотҳои ширдех, ширу гуштдех ва гуштдех чудо мекунанд. Гов бо алафи сабзи чарогох, хасу беда, силос, бехмеваихо, консентрат, пасмондаи истеҳсолоти техники ( кунчора, хар хел тифл, дурда), хуроки иловагии протеин ва витаминдор конеъ мекунад. Ҳангоми додани хурок чинс, синнусол, ахамияти хоҷаги, маҳсулноки ва ҳолати физиологии Говро ба назар мегиранд. Талаботи гови маҳсулдех ба моддаи гизои зиёд аст. Талаботи гов ба микроэлементхо ба хисоби 1 кг моддаи хушки вояи хурок такрибан чуни наст ( ба хисоби мг ): кобальт 0,5 -1, мисс 5 – 10, Рух 40 – 60, манган 40 – 60, йод 0,3 - -0,5. Дар асоси талаботи чорво ба моддаҳои гизои меъёри солонаи сарфи моддаҳои гизоиро тартиб медиханд.

Дар Тоҷикистон Гови зотҳои абердинии ангуси, сафеди казоки, сиёҳало, швиции зебумонанд ва калмокиро мепарваранд. Вобаста ба шароити табиии ҷумҳури говҳои зоти ширдех дар вилоятҳои Сугд, Хатлон, Хисор, Говҳои зоти ширу гуштдех дар районҳои наздикӯҳи, зоти говҳои гуштдех дар районҳои кӯҳсор парвариш мешавад. 1 январи соли 1986 дар Тоҷикистон 585 ҳазор сар чорвои шохдори калон, аз ҷумла 152 ҳазор сар модагов буд.

 

 

[[Гурӯҳ:Олами ҳайвонот]]

[[Гурӯҳ:Ҳайвоноти ширхӯр]]

[[Гурӯҳ:Ҳайвоноти хонагӣ]]