Ноҳияи Фархор: Тафовут байни таҳрирҳо
Content deleted Content added
х робот илова карда истодааст: uk:Пархарська нохія |
Omid Jeyhani (баҳс | ҳисса) No edit summary |
||
Сатри 1:
{| border="0" cellpadding="2" cellspacing="1" style="float:right; empty-cells:show; margin-right:0em; margin-left:1em; margin-bottom:0.5em; background:#e3e3e3;"
! colspan="2" bgcolor="#FF0000" | Ноҳияи Фархор
|-bgcolor="#FFFFFF"
| colspan="2" align="center" bgcolor="#FFFFFF" | [[Акс:Location of Farkhor District in Tajikistan.png|350px|Ноҳияи Фархор дар нақшаи Тоҷикистон]]
|-bgcolor="#FFFFFF"
|-bgcolor="#FFFFFF"|Ноҳияи Фархор]]
|-
!colspan="2" bgcolor="#008000" | Донистаниҳо
|-bgcolor="#FFFFFF"
|[[Кишвар]] : || [[Акс:Coat of arms of Tajikistan.svg|20px]] [[Тоҷикистон]] [[Акс:Flag of Tajikistan.svg|30px]]
|-bgcolor="#FFFFFF"
|[[Вилоятҳои Тоҷикистон|Вилоят]] : || [[Вилояти Хатлон|Хатлон]]
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Марказ: || [[Фархор]]
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Замони таъсис : || [[23 ноябр]]и [[1930]]
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Раиси ноҳия: ||
|-bgcolor="#FFFFFF"
|-
!colspan="2" bgcolor="BBDDFF" | Ҷуғрофиёи табиъӣ
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Паҳноварӣ : || 1183,1 км²
|-
|-bgcolor="#FFFFFF"
| [[Шаҳрак|Шумораи шаҳракҳо]] : || 1
|-bgcolor="#FFFFFF"
| [[Ҷамоат|Шумораи ҷамоатҳо]] : || 7
|-bgcolor="#FFFFFF"
|-
!colspan="2" bgcolor="BBDDFF" | Мардум
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Аҳолӣ ([[2008]]) : || 95 040 кас
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Забони расмӣ : || [[тоҷикӣ]]
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Забонҳои гуфторӣ : || [[тоҷикӣ]], [[забони узбакӣ|узбакӣ]]
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Мазҳаб : || ҳанафӣ
|-bgcolor="#FFFFFF"
|-
!colspan="2" bgcolor="BBDDFF" | Нишониҳо
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Сарвожа : || PA
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Код [[ISO]] : || TJ.KТ.PA
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Пешшумора : || +992 3316
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Нишонии почта : || 735140
|-bgcolor="#FFFFFF"
|[[Замон]] : || [[UTC]]+5
|-bgcolor="#FFFFFF"
|[[Вебгоҳ]] : || [[.tj]]
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Шумораи мошинҳо : || 03РТ
|}
'''Ноҳияи Фархор''' ({{lang-fa|'''ناحیۀ فرخار'''}}) — яке аз [[ноҳия]]ҳои идории [[вилояти Хатлон]] аст ва дар ҷануби Ҷумҳурии [[Тоҷикистон]] ҷой дорад.
Ин [[ноҳия]] [[23 ноябр]]и соли [[1930]]<ref>[http://www.tajik-gateway.org/index.phtml?lang=ru&id=868 Фархорский район]</ref> дар бахше аз [[вилояти Кӯлоб]] дар [[Республикаи Советии Социалистии Тоҷикистон|Ҷумҳурии Шӯравии Сосиалистии Тоҷикистон]] таъсис ёфта аст<ref>[http://wwhp.ru/kulya.htm КУЛЯБСКИЙ РАЙОН]</ref>.
Маркази ин ноҳия шаҳраки [[Фархор]] ({{lang-fa|'''فرخار'''}}) аст, ки дар канори [[Панҷ (рӯд)|рӯди Панҷ]], 96 км ҷанубу шарқтар аз [[Қурғонтеппа]] ва 2 км дуртар аз истгоҳи роҳи оҳан ҷой дорад. Аз Фархор то [[Душанбе]] 198 км роҳ аст. Ин шаҳрак як фурудгоҳ ва як корхонаи пахта дорад.
== Ҷойгоҳ ==
Ноҳияи Фархор бо сарзамине 1183,1 км² дар дараи [[Панҷ (рӯд)|рӯди Панҷ]] дар марз бо Афғонистон ҷой дорад. Дар шимол бо ноҳияҳои [[ноҳияи Данғара|Данғара]] ва [[ноҳияи Восеъ|Восеъ]], дар шарқ — бо [[ноҳияи Ҳамадонӣ]], дар ғарб — бо ноҳияҳои [[ноҳияи Вахш|Вахш]] ва [[ноҳияи Румӣ|Румӣ]] ва дар ҷануб — бо [[ноҳияи Панҷ]] аз ноҳияҳои [[вилояти Хатлон]] ва [[вулусволии Дарқад]] аз бахшҳои [[Вилояти Тахор]] дар Афғонистон ҳаммарз аст.
== Мардум ==
Мардуми Фархор ба яке аз гӯишҳои [[забони тоҷикӣ]] ва [[забони узбакӣ|узбакӣ]] сухан мегӯянд. Бар пояи омори соли 2008, ноҳияи Фархор 95 040 тан ҷамъият дошт.
== Ҳукумат ==
Сарвари ноҳияи Фархор Раиси Ҳукумати он аст ки вайро Раиси Ҷумҳурии [[Тоҷикистон]] таъйин мекунад. Ниҳоди қонунгузори ноҳияи Фархор Маҷлиси намояндагони халқӣ мебошад ки онро раъйдиҳандагони ноҳияи Фархор барои 5 сол интихоб мекунанд.
== Бахшбандӣ ==
Бар асоси Қонуни тақсимоти кишварӣ, ноҳияи Фархор 1 шаҳрак ва 7 [[ҷамоат]]<ref>{{cite web|url=http://www.untj.org/files/minutes/Food/List_of_Jamoats.xls|title=List of Jamoats|publisher=UN Coordination, Tajikistan|accessdate=March 5, 2011}}</ref> дорад:
{| class="wikitable" width= "50%"
|-
| colspan="12" style="text-align:center; background:#ffdead;"|'''Ҷамоатҳои ноҳияи Фархор'''<ref>http://www.undp.tj/files/maps/JCP/Tajik_pdf/Local_Governance/Khatlon/LG4.2.pdf</ref>
|-
! width=30% | Ҷамоат
! width=30% | Аҳолӣ
|-
|шаҳраки [[Фархор]] || 19 338
|-
|[[Ватан]] || 16 749
|-
|[[Ғалаба]] || 9 263
|-
|[[Гулшан]] || 9 066
|-
|[[Дарқад]] || 9 270
|-
|[[Деҳқонариқ]] || 9 076
|-
|[[Зафар]] || 9 263
|-
|[[Комсомолобод]] || 10 358
|-
|}
== Таърих ==
Мардум дар дараи [[рӯди Кофурниҳон]] аз нимаи дувуми ҳазораи I пеш аз милод маскун буда ва шабакаи густардаи обёрӣ падид оварда будаанд. Киштзори каронаи рости ин рӯдро ҷӯйе обёрӣ мекардааст, ки саргаҳаш 18 км шимолтар аз шаҳраки Қубодиён ҷой дошта аст. Як ҷӯи дигар киштзори каронаи чапи рӯдро обёрӣ мекардааст<ref>''Дьяконов М. М.'' Археологические работы в нижнем течении реки Кафирнигана (Кобадиан). Труды Таджикской археологической экспедиции. Т. 2. — М. — Л., — с. 252; 292</ref>.
Номи Қубодиён дар манобеъи садаҳои миёна ба гунаҳои {{lang-fa|«قبادیان»}}, {{lang-fa|«قوادیان»}} ва {{lang-fa|«قباذیان}}» омада ва дар он замон сарзамини миёни рӯдҳои [[Сурхондарё]] ва [[Вахш]]ро меномиданд.
Нахустин бор аз Қубодиён ба гунаи {{lang-fa|«قبادیان»}} дар [[Таърихи Табарӣ|«Торихи Табарӣ»]], навиштаи [[Муҳаммад ибни Ҷарири Табарӣ]], дар замони лашкаркашии Асад ибни Абдуллоҳ ба Хутталон дар [[соли 725]] ёд шудааст<ref>''Ат-Табари, Абу Джафар Мухаммад ибн Джарир''. [http://www.vostlit.info/Texts/rus10/Tabari/text5.phtml?id=1382 «История пророков и царей», пер. В. И. Беляева, О. Г. Большакова, А. Б. Халидова. Ташкент. Фан. 1987]</ref>.
Дар [[садаи IX]] м. Қубодиён яке аз бахшҳои [[вилояти Хатлон|Хутталон]]<ref>''Abu Аli Ahmad ibn Omar ibn Rosteh''. Kitab al-a’lak an-nafisa. Ed. M. J. de Goeje. Bibliotheca geographorum arabicorum. Pars 7. — Lugduni Batavorum: E. J. Brill, 1967. — P. 1—230. — с. 93</ref>, ва дар садаи X м. дар замони аморати [[Сомониён]] — бахше аз вилояти [[вилояти Сурхандарё|Чағониён]]<ref>''Shamsaddin Abu Abdullah Mohammad ibn Ahmad al-Moqaddasi''. Descriptio Imperii moslemici. Ed. M. J. de Goeje. Bibliotheca geographorum arabicorum. Pars 3. — Lugduni-Batavorum, 1967. — 498 p. — с. 49, 284</ref> будааст.
Бино бар навиштаи ас-Самъонӣ, Қубодиён дар [[садаи XII]] м. «ноҳияе ободон» аз бахшҳои [[Балх]] будааст. Қубодиён дар садаҳои миёна яке аз калонтарин шаҳрҳои Мовароуннаҳр буда. Сарзамини Қубодиён чанд шаҳри бузургу ободон доштааст ки дар миёни кӯҳсор дар поёноби рӯди Кофурниҳон ва начандон дур аз Омударё ҷой доштаанд<ref>''Камалиддинов Ш. С.'' [http://www.kroraina.com/casia/kamalid/kamal2_10.html Историческая география Южного Согда и Тохаристана по арабоязычным источникам IX — начала XIII вв.]</ref>.
Пас аз инқилоби Бухоро дар соли 1920 ва таъсиси [[Ҷумҳурии Мухтори Шӯравии Тоҷикистон]] Қубодиён бахше аз [[вилояти Қурғонтеппа]] гардид ки то соли 1929 вуҷуд дошт. Вилояти Қурғонтеппа дар он сол ба округ табдил дода шуд. Соли 1931 округи Қурғонтеппа барҳам дода шуд ва сарзамини он тобеъи ҷумҳурӣ шуд.
В Фархорском районе имеется большое количество памятников разных времен, самые ранние из которых относятся к каменному веку <ref>''Окладников А. П.'' Исследования памятников каменного века Таджикистана. Труды Таджикской археологической экспедиции. Т. 3. — М.-Л.. 1958. — с. 12</ref>. Раннесредневековым временем датируется городище Шуртепа или Мазартепа, расположенное в 3 км к северу от Фархора.
В средние века территория современного Фархорского района входила в состав исторической области [[Хатлонская область|Хутталан]]. В средневековых источниках название '''Фархора''' приводится в форме «Фāргар» ({{lang-fa|فارغر}}) или «Бāргар» ({{lang-fa|بارغر}}) <ref>''Shamsaddin Abu Abdullah Mohammad ibn Ahmad al-Moqaddasi''. Descriptio Imperii moslemici. Ed. M. J. de Goeje. Bibliotheca geographorum arabicorum. Pars 3. — Lugduni-Batavorum, 1967. — 498 p. — с. 49, 284</ref> и локализуется между реками [[Кызылсу|Паргар]] и [[Яхсу|Ахшу]].
В [[Шахнаме|«Шахнаме»]] [[Фирдоуси]] топоним «Фаргар» упоминается в связи с событиями, происходившими во времена [[Туран (страна)|туранского]] царя [[Афрасиаб (правитель)|Афрасиаба]]<ref>''Абулькасим Фирдоуси''. Шах-наме. Критический текст, в 9 томах. — М.: Наука, 1966—1971. Т.4, с. 279, 282</ref>.
В [[X век|X в.]] Фархор был цветущим городом с развитым земледелием и большим населением<ref>Hudud al-Alam (The regions of the world), a persian geography. Translated and explained by V. Minorsky. — London, 1970: — 482 p. — с. 119</ref>. В [[XVII век|XVII в.]] он упоминается под названием «Фāрхар» ({{lang-fa|«فارخر»}}) <ref>''Махмуд ибн Вали.'' Море тайн относительно доблестей благородных (География). Введение, перевод, примечания, указатели Б. А. Ахмедова. — Ташкент: Фан, 1977. — 166 с. и 16 с. текста факсимиле. с. 64</ref>.
Современный Фархор, на месте которого локализуется средневековый город Паргар, упоминается в источниках начиная с XVII в. в форме {{lang-fa|«فارخر»}} (Фāрхар) <ref>''Камалиддинов Ш. С.'' [http://www.kroraina.com/casia/kamalid/kamal2_8.html Историческая география Южного Согда и Тохаристана по арабоязычным источникам IX — начала XIII вв.]</ref>.
== Пайнавиштҳо ==
<references/>
== Китобшиносӣ ==
* ''Ат-Табари, Абу Джафар Мухаммад ибн Джарир''. «История пророков и царей», пер. В. И. Беляева, О. Г. Большакова, А. Б. Халидова. Ташкент. Фан. 1987
* ''Abu Аli Ahmad ibn Omar ibn Rosteh''. Kitab al-a’lak an-nafisa. Ed. M. J. de Goeje. Bibliotheca geographorum arabicorum. Pars 7. — Lugduni Batavorum: E. J. Brill, 1967.
* ''Shamsaddin Abu Abdullah Mohammad ibn Ahmad al-Moqaddasi''. Descriptio Imperii moslemici. Ed. M. J. de Goeje. Bibliotheca geographorum arabicorum. Pars 3. — Lugduni-Batavorum, 1967.
* ''Дьяконов М. М.'' Археологические работы в нижнем течении реки Кафирнигана (Кобадиан). Труды Таджикской археологической экспедиции. Т. 2. — М. — Л.
* ''Камалиддинов Ш. С.'' Историческая география Южного Согда и Тохаристана по арабоязычным источникам IX — начала XIII вв. Ташкент: «Узбекистон». 1996.
{{тоҷикистон-ҷуғ-нопурра}}
| |||