Википедиа

Абдуманнон Абдуллоев: Тафовут байни таҳрирҳо

Browse history interactively
← Фарқияти аввалинаФарқияти баъдина →
Content deleted Content added
ВизуалӣВики-матн
No edit summary
No edit summary
Сатри 1:
{{Олим
|Ном = Абдуманнон Абдуллоев
|Номи аслӣ = Абдуманнон Абдуллоев
|Акс = Абдуманнон Абдуллоев.png
|Бар = 200px
Сатри 19:
|Шогирдони маъруф =
|Маъруф ба =
|Ҷоизаҳо ва мукофотҳо = [[Ходими хизматнишондодаи илмуилм техникаива маорифи Академияи илмҳои табиатшиносии Россия]] (2016)
|Имзо =
|Бари имзо =
Сатри 27:
}}
 
'''Абдуллоев Абдуманон''' — [[олим]], ходими калони илмӣ, номзади илмҳои биология (1980), доктори илмҳои биология (1994), [[профессор]] ([[2006]]),узви вобастаи [[Академияи илмҳои Тоҷикистон]] (2008), узви вобастаи Академияи илмҳои табиатшиносии Россия, (2016) Ходими хизматнишондодаи маориф ва илми - узви вобастаи [[Академияи илмҳои табиатшиносии Россия]] (2016)[[http://www.rae.ru]],
 
== Зиндагинома ==▼
''' Абдуманнон Абдуллоев ''' - [[олим]], [[доктори илм]]ҳои биология (1994), [[профессор]] (2007). Узви вобастаи [[Академияи илмҳои Тоҷикистон]] (2008)
Абдуллоев Абдуманон - 17-уми декабри соли 1950 дар шаҳри [[Конибодом]] дар хонадони зиёи ба дунё омадааст. Соли 1958 ба мактаби миёнаи №7 ш. Конибодом рафта ва соли 1968 мактаби миёнаро хатм намудааст. Дар ҳамон сол ба факултаи химияи Донишгоҳи Давлатии Тоҷикистон дохил шуда ва соли 1973 донишгоҳро хатм намудааст. Фаъолияти кории худро ҳамчун омӯзгор дар мактаби №3 ноҳияи Лахш (Ҷиргатол) огоз намуда сипас дар заводи химиявии ноҳияи [[Исфара]] кор кадааст. Аз соли 1975 -1978 аспиранти Институти физиология ва биофизикаи растаниoои АИ ҶТ, лаборанти калон 1978-1980, корманди хурди илми 1980-1983, ходими калони илми 1983-1985, аз соли 1985 то ин ҷониб мудири озмоишгоҳи биохимияи фотосинтези [[Институт]]. Соли 1980 рисолаи номзадиро дар мавзуи омӯзиши структураи РУБИСКО ҳимоя намудааст. Соли 1994 дар мавзуи «Ферментҳои карбоксилони ва танзими ассимилиятсияи гази карбонат дар растаниҳои дараҷаи оли» рисолаи докториро ҳимоя намудааст. Соли 2008 узви вобастаи Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон интихоб карда шудааст. Самти тадқиқотҳои илми гуногунчабҳа буда, зиёда аз 30 сол инҷониб оиди яке аз равандҳои ҳаёт тавлиди илми биология- фотосинтез бо кушишу зиёди амалпешаги, корҳои илмии муҳиму зарурро анҷом медиҳад. Муаллифи зиёда аз 200 асарҳои илмӣ, аз ҷумла 5 монография. Нақши Абдуллоев А. дар тайёр намудани кадрҳои ҷавон дар илмӣ биологияи Тоҷик мавқеъи хоса дорад. Дар таҳти роҳбарии Абдуллоев А. 10-нафар рисолаи номзади ва доктори илмиро бо муваффақият ҳимоя намудаанд. Соли 1994 Абдуллоев А. рисолаи доктори худро ҳимоя намудааст. Соли 2004 бо сифати профессори хориҷи дар Донишгоҳи Малаканди Покистон дар 3-семестр кор кардааст. Соли 2007 унвони профессор дар соҳаи «Физиология ва биохимия растани»-ро гирифтааст. Оиладор соҳиби 3-писар.
▲==Зиндагинома==
 
[[Донишгоҳи миллии Тоҷикистон |Донишгоҳи давлатии Тоҷикистон ба номи В.И.Ленин]]ро хатм кардааст (1973). ихтисос – «биохимияи растаниҳо».
== Фаъолиятҳои илмӣ ==
Самтҳои асосии фаъолияти илмӣ: физиология ва биохимияи растаниҳо, фотосинтез ва метаболизми фотосинтетикӣ.
Соли 1980 натиҷаҳои корҳои тадқиқотии худро дар мавзуи «омӯзиши сохтори рибулозобифосфат- карбоксилаз-оксиген аз бо усули нишони спини» дар ш. Тиблиси рисолаи номазадии худро ҳимоя намудааст. Соли 1994 рисолаи доктории худро дар мавзуи «Ферментҳои карбоксилони ва танзими ассимилиятсияи гази карбонат дар растаниҳои дараҷаи олӣ».
Ходими хурд ва калони илмӣ (1980 - 1985), мудири озмоишгоҳи биохимияи фотосинтези (1985 - то имрӯз) Институти физиология ва биофизикаи растании [[Академияи илмҳои Тоҷикистон|АИ ҶТ]] (аз с.1996 Институти физиологияи растанӣ ва генетикаи [[Академияи илмҳои Тоҷикистон|АИ ҶТ]], аз с.2011 Институти ботаника, физиология ва генетикаи растании [[Академияи илмҳои Тоҷикистон|АИ ҶТ]]).
Самти асосии тадқиқотиҳои илми Абдуллоев А. ин омӯзиши фотосинтез ва метаболизми фотосинтетикии карбон дар растаниҳои дараҷаи оли ба омилҳои экологӣ ва зиёдшавии маҳсулнокии растаниҳои хоҷагии қишлоқ мебошад. Дар солҳои охир тадқиқот дар ин самт дар байни физиологҳо ва биохимиконе, ки масъалаҳои фотосинтезро дар аспетҳои экологӣ меомузанд мавқеъи хоса дорад.
== Мукофот ==
Дар ин ҷода усулҳои мушаххаси ҷудокуни ва тозакунии ферментҳои фотосинтез РУБИСКО, ФЕП-карбоксилазаҳо ва дигар ферментҳои фазаи карбоксилшави ба роҳ монда шудааст. Дар хлоропластҳои С3-растаниҳо амалиёти то ҳол номаълуми табдилёбии туршии С4, ки ба ҳосилшавии туршиҳои карбондор, яъне декарбоксилшавии С4-туршиҳои дукарбона (бо иштироки ферментҳои ФЭП-система) ва истифодаи бокимондаҳое, ки дар давраи Калвин ҳосил шудаанд, нишон дода шудааст. Вазифаи физиологии ин протсес дар шароити муътадил аз таъмин намудани синтези пайвастагиҳои органики иборат аст, аммо ҳангоми фарорасии шароитҳои номусоид, вай воситаи иловагии дастрас намудани гази дуоксиди карбон ба маркази карбоксилшавӣ мешавад. Дар шароити муътадил синтези туршиҳои органики, аминокислотаҳо, сафедаҳо ва липидҳо таъмин карда мешавад, аммо дар шароити номусоид бошад, роҳҳои иловагии дастраскунии гази карбонат (СО2) ба марказҳои карбоксилшави фаъолият мекунад. Фаъолкунонии ФЕП-карбоксилшави дар шароитҳои номусоиди муҳит хамчун аломати мутобиқ буда, бо ошкор шудани қобилияти ҳасос ба таъсири омилҳои номусоиди муҳит, ошкор мешавад Фаъолкунонии ФЕП-карбоксилшави дар шароитҳои номусоиди муҳит ҳамчун аломати мутобикатӣ буда, бо ошкор шудани қобилияти хасос ба таъсири омилҳои номусоиди муҳит, ошкор мешавад.
 
== Осори илмӣ ==
Абдулоев А. яке аз мутахассисони соҳибтаҷрибаи соҳаи физиология ва биохимияи фотосинтез дар Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад. Аз соли 1975 то ин ҷониб дар Институти ботаника, физиология ва генетикаи растании (собик Институти физиологияи растани ва генетика) АИ ҶТ ҳамчун мутахассиси соҳибтаҷриба фаъолият намуда, дар тадқиқоти ҷудокуни ва омӯзиши хосиятҳои физикӣ ва кимиёвии карбон дар C3 ва C4 фотосинтези ва танзими он дар омилҳои экологӣ.
Таҳти роҳбарии Абдуллоев А, омӯзиши фаъолияти фотосинтетики C3 дар растаниҳо шароити гуногуни экологӣ омухта шудааст. Ин натиҷаҳоро метавон натанҳо барои пешгуии ва барномасозии таркиби ферментҳои карбоксилшави, балки ҳамчунин барои ҳалли вазифаҳои актуали оид ба баланд бардоштани ҳосилнокии зироатҳои хочагии кишлок истифода бурд.
Дар солҳои охир ӯ ба омӯзиши таъсири тағйирёбии иқлим ба равандҳои физиологии зироатҳои нигаронида шудааст. Таҳти роҳбарии Абдуллоев А. кор оид ба омӯзиши равандҳои физиологи гандум дар мавсими кишт дар сенарияҳои мухталифи тағйирёбии иқлим ва таъсири онҳо растании гандум гузаронида шудааст.
Дар ин ҳолат маҳсулнокии биологӣ ва хоҷагии растани омухташуда, инчунин баҳодиҳи биохимиявии сифати дони гандум (сафеда, крахмал, нахи ва таркиби элементари) гузаронида шуд.
Маълумотҳои ба даст омада дар таъсиси моделҳои математикии гандум дар шароити тағйирёбии глобалии иқлим истифода шудаанд.
Роҳбари барномаи ҳамкориҳои илмӣ ва техникии бо Академияи илмҳои Булғория (Варшава Паймони (CMEA), 1981-1990).
Менеджери лоиҳаи ISESCO «Таъсири нурҳои ултрабунафши радиатсиони ва СО2 дар растаниҳои дараҷаи олӣ», 1996-1998.
Менеджери лоихаи ISESCO «Таъсири омилҳои антропогени дар ҷамоаи растаниҳо», 2003-2005.
Менеджери лоиҳаи МБИТ «Тадқиқот оиди таъсири тағйирёбии иқлим ба афзоиши, рушд ва ҳосилнокии гандум дар Тоҷикистон» (Т-1635). 2008-2011.
Суб-менеджери лоиҳаи МБИТ «Фаъолияти биологии олигосахаридҳо ва комплекси он бо полифенол» (Т-2148). 2015-2018.
ҳамчунин иштирокчии лоиҳаҳои МБИТ Т-1420 ва Т-1436 бо Институти Химияи АИ ЧТ.
Дар асоси ин корҳои илмию тадқиқоти таҳти роҳбарии Абдуллоев А. 9- номзад ва 1- доктори илм (рисолаи доктори Чумаев Б.Б., рисолаи номзади Абдураҳманова З.Г.,Гайратов Б. П., Акрамов У., Сафаров Е.,Амонов Б.,Саидов Н.,Каримова И., Бобоев И.)
Профессор Абдуллоев А. муаллифи зиёда аз 200 асарҳои илми, аз чумла 5 монография.
 
=== Китобҳо (Монографияҳо) ===
# Абдуллаев А., Абдурахмонова З.Н., Джумаев Б.Б. Метабализми фотосинтетикии карбон дар пахта, Китоб. Душанбе: Дониш, 2001. 94 с.
# Эргашев А., Абдурахмонова З.Н., Джумаев Б.Б., Абдуллаев А. Таъсири нурҳои ултрабунафш дар нишиондихандахои физиологи ва биохимияви дар растаниҳои баландкуҳ. Китоб. Душанбе: Дониш, 2006, 114с.
# Амонов Б.П., Абдуллаев А., Нигмонов М., Ҳайдаров А. Сафедаи дони гандуме, ки дар шароитҳои Тоҷикистон парвариш шудааст. Китоб. Душанбе: Дониш, 2010. 118с.
# Абдуллаев А., Эргашев А., Джумаев Б.Б., Абдуллаев Х., Каримова И. Физиологияи пахта дар шароитҳои стрессӣ. Китоб. Душанбе: Дониш, 2013, 179с.
# Абдуллаев А., Каримов Х.Х., Эргашев А., Джумаев Б.Б.,
Касымова Г.Ф., Маниязова Н.А., Сабоиев И., Усманов Т., Абдуллаев С. Физиологияи гандум дар шароити Тағйирёбии иқлими. Китоб. Душанбе: Дониш, 2015. 162 с.
 
== Мукофотҳо ва ҷоизаҳо ==
*Дар соли 1980 А. Абдуллоев бо гурӯҳи олимони ҷавон унвони Лауреати Ҷоизаи Ленин комсомолии Тоҷикистон барои силсилаи корҳои «Синтези комплексҳои гузариш металлӣ, радикалии иминоксили ва татбиқи онҳо дар фанҳои химия, физика ва биология молекуляри сарфароз гардонида шуд
* Ходими хизматнишондодаи илм ва маорифи Академияи илмҳои табиатшиносии [[Россия]] (2016)
== Адабиёт ==
# «Современные проблемы науки и образования» список ВАК, ИФ РИНЦ = 1.028
# «Фундаментальные исследования» список ВАК, ИФ РИНЦ = 1.162
# «Современные наукоемкие технологии» список ВАК, ИФ РИНЦ = 0.738
# «Успехи современного естествознания» список ВАК, ИФ РИНЦ = 0.906
# «Международный журнал прикладных и фундаментальных исследований», ИФ РИНЦ = 0.847
# «Международный журнал экспериментального образования», ИФ РИНЦ = 0.485
# «European journal of natural history», ИФ РИНЦ = 0.864
# «Международный студенческий научный вестник», ИФ РИНЦ = 0.622
# «Рациональное питание, пищевые добавки и биостимуляторы»
# Издание научной и учебно-методической литературы, ISBN, РИНЦ, DOI
== Манбаъ ==
Баргирифта аз "https://tg.wikipedia.org/wiki/Абдуманнон_Абдуллоев"