Content deleted Content added
No edit summary
Сатри 1:
'''Шиъа,''' шиа ({{lang-ar|الشيعة}}; <nowiki>[шӣ‘а]</nowiki> — ''пайрав, тарафдор'' ) — дуввумин [[мазҳаб]]и пайравони дини [[ислом]]. Вожаи шиъа шакли мухтасари "шиъаи Алӣ" яъне пайрав ё ҳизби [[Алӣ ибни Абутолиб]], нахустин [[Имомат|имоми]] шиъаён мебошад. Шиъаён байни 5 % то 10 % аз кулли ҷамоати [[мусалмон]]они ҷаҳон ва 38 %-и ҷамъияти мусалмонони [[Осиёи Марказӣ|Ховари Миёна]]ро ташкил медаҳанд<ref>{{Cite book|url=|title=Atlas of the Middle East|last=|first=|last2=|first2=|publisher=[[National Geographic]]|year=2008|isbn=978-1-4262-0221-6|edition=Second|series=|volume=|publication-place=Washington D.C|publication-date=2008-04-15|pages=80–81|doi=|oclc=|id=|postscript=<!--None-->|author-link=|author2-link=|place=U.S.A|accessdate=}}</ref>.
 
== ПаҳноварӣГустариш ==
[[Акс:Main divisions in Islam.png|thumb|500px|Регионы с преимущественно шиитским населением на карте мусульманского мира: <span style="color:#ff0000;">'''сурх'''</span>: шиитские районы, <span style="color:#006400;">'''сабз'''</span>: сунниҳо, <span style="color:#483D8B;">'''бунафш'''</span>: [[ибозия]] ]]
Бино ба арзёбиҳои мухталиф, шиаён аз 10 % то 20 %-и шумораи умумии [[Мусулмон|мусалмононро]] ташкил медиҳанд<ref name=BritannicaShiite1>{{cite web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/540503/Shiite|title=Shīʿite|work=|publisher=Encyclopædia Britannica Online|year=2010|accessdate=2010-08-25|archiveurl=http://www.webcitation.org/67yuULGhB|archivedate=2012-05-28}}</ref><ref name="PRC">{{cite web|url=http://pewforum.org/Muslim/Mapping-the-Global-Muslim-Population%286%29.aspx|title=Mapping the Global Muslim Population: A Report on the Size and Distribution of the World's Muslim Population|accessdate=2010-08-25|work=|publisher=Pew Research Center|date=October 7, 2009|archiveurl=http://www.webcitation.org/67yuV3Nla|archivedate=2012-05-28}}</ref><ref name="mgmpPRC">
Сатри 16:
</ref><ref name="CIA">{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2122.html |title=Religions |accessdate=2010-08-25 |work=[[CIA]] |publisher=[[The World Factbook]] |year=2010}}</ref>. Дар замони муосир ҷамоатҳои шиъа дар қитъаҳои Аврупову Амрико ва аксарияти мамолики мусалмон мавҷуд аст. Мусулмонони шиъа аксари аҳолиро дар [[Эрон]], [[Озарбойҷон]], [[Ироқ]] ва [[Баҳрайн]]<ref>{{cite news | title=Quick guide: Sunnis and Shias|publisher=BBC| url=http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-16047709|date=6 December 2011|lang=en}}</ref> ташкил медиҳанд. Ба мазҳаби шиъа тахминан аз 27 %<ref>{{cite news | title=International Religious Freedom Report 2010: Lebanon|publisher= U.S Department of state| url=http://www.state.gov/j/drl/rls/irf/2010/148830.htm|date=November 17, 2010|lang=en}}{{oq|en|However, the most recent demographic study conducted by Statistics Lebanon, a Beirut-based research firm, indicate 27 percent of the population is Sunni Muslim, 27 percent Shi'a Muslim, 21 percent Maronite Christian, eight percent Greek Orthodox, five percent Druze, and five percent Greek Catholic, with the remaining seven percent belonging to smaller Christian denominations. }}</ref> то 35 %<ref>{{cite news | title=Major Attacks in Lebanon, Israel and the Gaza Strip|publisher= The New York Times| url=http://www.nytimes.com/packages/khtml/2006/07/19/world/middleeast/20060719_MIDEAST_GRAPHIC.html|lang=en}}</ref> аҳолии [[Лубнон]]; то 30 % в [[Қувайт]] эътиқод доранд<ref name="CIAAFG"/>.
 
ВДар [[АфганистанАфғонистон]]е шииты составляют отшиъаён 15 % дото 19 % населенияаҳолии кишварро<ref>{{cite news | title=Country Profile: Afghanistan, August 2008|publisher=Library of Congress – Federal Research Division| url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Afghanistan.pdf|lang=en}}{{oq|en|Virtually the entire population is Muslim. Between 80 and 85 percent of Muslims are Sunni and 15 to 19 percent, Shia. The minority Shia are economically disadvantaged and frequently subjected to discrimination.}}</ref><ref name="CIAAFG">{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2122.html?countryName=Afghanistan&countryCode=af&regionCode=sas&#af |work=[[Central Intelligence Agency]] (CIA) |publisher=[[The World Factbook]] on Afghanistan |title=FIELD LISTING:: RELIGIONSA}}{{oq|en|
Afghanistan: Sunni Muslim 80%, Shia Muslim 19%, other 1% <br>
Kuwait: Muslim (official) 85% (Sunni 70%, Shia 30%), other (includes Christian, Hindu, Parsi) 15%)}}</ref> ташкил медиҳанд. Дар [[Арабистони Саудӣ]] бошад 15 %-и ин мамлакат пайрави аҳли шиъа мебошанд<ref>{{cite news | title=Saudi Arabia's Shia press for rights|publisher=BBC| url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/7959531.stm|author=Anees al-Qudaihi |date=24 March 2009| lang=en}}</ref>. Дар [[Покистон]] ҳам каме (тахминан 3 %) аз мардуми ин ин кишвар пайрави шиъа мебошанд.
Kuwait: Muslim (official) 85% (Sunni 70%, Shia 30%), other (includes Christian, Hindu, Parsi) 15%)}}</ref> страны. К ним относятся [[хазарейцы]] (в основном шииты-имамиты, есть отдельные группы исмаилитов), часть [[Чараймаки|чараймаков]] (последователи исмаилизма)<ref>{{книга
|автор = Логинов А. В.
|часть = Национальный вопрос в Афганистане
|заглавие = Расы и народы. Вып. 20.
|место = М.
|издательство = Наука
|год = 1990
|страницы = 172
|isbn =
}}</ref> и [[фарсиваны]].
 
Дар [[Тоҷикистон]] аксари мардуми [[Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон]] — помириҳо (ба ҷуз язгуломиҳо) аз равияи исмоилии шиъа пайравӣ мекунанд.
В [[Саудовская Аравия|Саудовской Аравии]] шиитами являются 15 % населения королевства, которые преобладают в таких городах как [[Эль-Катиф|Катиф]], [[Даммам]] и аль-Хаса<ref>{{cite news | title=Saudi Arabia's Shia press for rights|publisher=BBC| url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/7959531.stm|author=Anees al-Qudaihi |date=24 March 2009| lang=en}}</ref>.
 
Таҳлилгарони шиъашинос тахмин мезананд, ки дар ҷаҳон андар 77 миллион тан [[мусалмон]]они шиъа аст.
Шиизм исповедуют проживающая в Северной Индии и Пакистане народность [[Балти (народ)|балти]], а также [[буриши]] (исмаилиты) и некоторые [[Пуштуны|пуштунские]] племена: {{не переведено 3|Тури (пуштунское племя)|тури|en|Turi (Pashtun tribe)}}, большинство {{не переведено 3|Бангаши|бангашей|en|Bangash}} и часть {{не переведено 3|Оракзаи|оракзаев|en|Orakzai}}. К исмаилитскому течению шиизма принадлежит большинство жителей [[Горно-Бадахшанская область|Горно-Бадахшанской автономной области]] [[Таджикистан]]а — [[памирские народы]] (кроме части [[Язгулямцы|язгулемцев]]).
 
Численность шиитов в России незначительна. К этому направлению ислама принадлежат проживающие в Республике Дагестан [[таты]], [[лезгины]] селения [[Мискинджа]], а также [[Азербайджанцы в Дагестане|азербайджанские общины Дагестана]]. Кроме того, шиитами является большая часть [[азербайджанцы в России|проживающих в России азербайджанцев]] (в самом Азербайджане шииты составляют до 85 %<ref>{{cite web|url=http://files.preslib.az/projects/remz/pdf_en/atr_din.pdf|title=Religion|publisher=Administrative Department of the President of the Republic of Azerbaijan — Presidential Library|date=|archiveurl=http://www.webcitation.org/616xyRI4u|archivedate=2011-08-22}} Религия. Управление делами Президента Азербайджанской Республики — Президентская библиотека</ref> населения).
 
 
Аксари шиъаҳо дар [[Эрон]] умр ба сар мебаранд (тақрибан 44 % аз мардуми [[Эрон]]). Инчунин шиъаҳо дар [[Ироқ]] 30 % ва [[Озарбойҷон]] 30 % низ ҳастанд. Дар [[Афғонистон]] шиъаҳо 5 % мардуми ин кишварро ташкил медиҳанд. Дар [[Покистон]] ҳам каме аз мардуми ин ин кишвар пайрави шиъа аст (тахминан - 3 %). Дар [[Арабистони Саудӣ]] бошад 3 %-и ин мамлакат аз пайравӣ аҳли шиъа мебошанд. Таҳлилгарони шиъашинос тахмин мезананд, ки дар ҷаҳон андар 77 миллион тан [[мусалмон]]они шиъа аст.<ref>википедиаи порсӣ</ref>
 
== Таъриф дар луғат ва истилоҳ ==
Баргирифта аз "https://tg.wikipedia.org/wiki/Шиъа"