Амир: Тафовут байни таҳрирҳо
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Сатри 1:
[[File:Prokudin-Gorskii-19-v2.png|255px|thumb|''Амир''и [[Бухоро]] [[Сайид Олимхон|Олимхон]] (1880—1943). Акси [[Прокудин-Горский, Сергей Михайлович|С. М. Прокудин-Горский]] соли 1911]]
'''Амир''' ({{lang+ar|امير|ҳукмрон, ҳоким, пешво, сарвар, роҳбар, доҳӣ|’amīr}}) — унвони сардори [[қавм]] ё қабила, ҳоким (дар [[хилофати араб]], ки аз тарафи халифа дода мешуд, чун амиралмӯъминин), княз ва дигар мансабдори намояндагони аъёну ашроф дар мамолики исломии Шарқ ва Африка.
==
Амир дар давраи [[Умавиён]] маънои лашкаркашро дошт, ки халифа таъйин мекард. Пас аз забти ягон вилоят ба он сардор таъйин карда, ӯро амир меномиданд. Пас аз паҳн гаштани ислом амир маънои ҳокими мутлақи давлати исломиро ифода мекард (мас., амири Бухоро). Дар давраи Аббосиён, одатан, амир ҳокимоне буданд, ки ҳокимияти халифаҳоро эътироф мекарданд. Бо ин истилоҳ инчунин собиқ ноибони ба вазифаи халифа таъйиншаванда (Ағлабиён, Тоҳириён) ва ҳокимони мустақиле, ки ба воситаи аслиҳа давлат барпо кардаанд (Саффориён, [[Ғазнавиён]], [[Бувайҳиён]]), номида мешуданд (дар амир 10 султон низ меномиданд).
Дар охири асри 10
== Амир замони Сомониён ==
Дар давлати Сомониён сарвари давлат буда, ҳамчун монарх тамоми ҳуқуқҳоро дар қаламрави давлат дошт. Сарвари давлати Сомониён, ки Амуралмуъминин номида мешуд, шахси олимақоми мансабдор дар давлат ба ҳисоб рафта, баробари он ҳокимияти олии судиро ба амал мебаровард. Умуман амир дар давлати Сомониён дорои ин гуна салоҳиятҳо буд:
* ҳимояи дин;
* баамалбарории адолати судӣ;
* ҷангидан барои пок нигоҳ
* доштани эътиқоди динй;
* ситонидани андоз;
* идора намудани мамлакат.
Фармони амир санади олии ҳокимияти давлатӣ ба шумор мерафт, ки иҷрои ҳатмии он аз тарафи ҳамаи шахсони мансабдори давлатӣ ва фуқаровоҷиб буд. Ҳамин тариқ, амирони давлати Сомониён шахсони мансабдори олимартаба дар давлат ба ҳисоб рафта, санадҳои ҳуқуқие мебароварданд, ки онҳо дорои қувваи олии ҳукуқӣ буданд, дар навбати худ мақоми олии судӣ ба шумор мерафтанд, ҳамаи амалдорони олимақомро ба мансабҳои давлатӣ таъин менамуданд, бо дигар давлатҳо шартномаҳо мебастанд.<ref> Фарҳанги истилоҳоти ҳуқуқ / Зери таҳрири Маҳмудов М. Амир — Душанбе: ЭР-граф, 2009. — С. 44 </ref>.
|