Амр ибни Лайс: Тафовут байни таҳрирҳо
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Сатри 1:
{{Ходими давлатӣ
|вазифа = Малики Сиистон
|аввалдавр = [[879]]
|зодгоҳ = Карнин, [[Сиистон]]
|маҳалли марг = {{МаҳаллиМарг|Бағдод}} [[Ироқ]]▼
▲ |модар =
|эътиқод = [[Ислом]]
▲ |викианбор =
}}
'''Амр ибни Лайси Саффорӣ''' (? – [[22 апрел|20 апрели]] [[902]], [[Бағдод]]) – фармондеҳи [[Сипоҳ|сипоҳи]] [[Хуросон]], дуюмин амир аз [[Саффориён|дудмони Саффорист]].
== Ҳукмронӣ ==▼
Амр пас аз марги бародараш [[Яъқуби Лайс]] ҷонишини ӯ шуд. Вай барои қувват ёфтани [[давлати Саффориён]]'','' бар хилофи бародараш Яъқуби Лайс, саъй кард бо халифаи аббосӣ Мӯътамид иртиботи хубе дошта бошад. Ба ин манзур ба ӯ тобеъ шуд. Халифа аз ин иқдоми Амри Лайс хушҳол шуд ва ҳокимии Форс, Кирмон, Исфаҳон, Табаристону Систон ва ҳатто Ироқи Аҷамро ба ӯ дод. Амр ӯҳдадор шуд, ки ҳар сол ба халифа 20 ҳазор дирҳам хироҷ супорад. Амр дар ин солҳо бо шӯришҳои дохилӣ мувоҷеҳ шуд. Дар ин давра амир [[Исмоили Сомонӣ]] – волии Бухоро Хоразмро ба тасарруфи худ даровард ва асоси воқеии давлати сомониёнро бино гузошт. Сипоҳи Амр аз Исмоили Сомонӣ шикаст хӯрд ва худ низ асир гардид (900 – 901). Аммо амир Исмоил бо ӯ ба нармӣ бархӯрд кард ва ӯро ба Самарқанд фиристод. Мӯътазиди аббосӣ аз ин огоҳ шуда тақозои ирсоли Амрро кард. Амр бо амри халифа муддате дар Бағдод зиндонӣ буд. Кишвари Хуросон ба ҳайати [[давлати Сомониён]] ҳамроҳ гардид<ref>Ҳотамов Н.Б., Довудӣ Д., Муллоҷонов С., Исоматов М. Таърихи халқи тоҷик (Китоби дарсӣ). – Душанбе,2011. –с. 99.</ref>.▼
== Зиндагинома ==
Амр фарди фозил ва донишдӯсте буд ва ӯро бархе аз шуарои асри сомонӣ мадҳ ҳам кардаанд. Чунончи, [[Рудакӣ]] дар борааш гуфтааст:
:::::::: Амр ибн ул-Лайс зинда гашт ба-д-ӯ боз,
:::::::: Бо ҳашами хешу он замонаи эшон.▼
▲Бо ҳашами хешу он замонаи эшон.
Амрро ҳамроҳ бо бародараш ҳомии нахустин шуарои форсигӯй гуфтаанд.
▲== Ҳукмронӣ ==
▲Амр пас аз марги бародараш [[Яъқуби Лайс]] ҷонишини ӯ шуд. Вай барои қувват ёфтани [[давлати Саффориён]]'','' бар хилофи бародараш Яъқуби Лайс, саъй кард бо халифаи аббосӣ Мӯътамид иртиботи хубе дошта бошад. Ба ин манзур ба ӯ тобеъ шуд. Халифа аз ин иқдоми Амри Лайс хушҳол шуд ва ҳокимии Форс, Кирмон, Исфаҳон, Табаристону Систон ва ҳатто Ироқи Аҷамро ба ӯ дод. Амр ӯҳдадор шуд, ки ҳар сол ба халифа 20 ҳазор дирҳам хироҷ супорад. Амр дар ин солҳо бо шӯришҳои дохилӣ мувоҷеҳ шуд. Дар ин давра амир [[Исмоили Сомонӣ]] – волии Бухоро Хоразмро ба тасарруфи худ даровард ва асоси воқеии давлати сомониёнро бино гузошт. Сипоҳи Амр аз Исмоили Сомонӣ шикаст хӯрд ва худ низ асир гардид (900 – 901). Аммо амир Исмоил бо ӯ ба нармӣ бархӯрд кард ва ӯро ба Самарқанд фиристод. Мӯътазиди аббосӣ аз ин огоҳ шуда тақозои ирсоли Амрро кард. Амр бо амри халифа муддате дар Бағдод зиндонӣ буд. Кишвари Хуросон ба ҳайати [[давлати Сомониён]] ҳамроҳ гардид<ref>Ҳотамов Н.Б., Довудӣ Д., Муллоҷонов С., Исоматов М. Таърихи халқи тоҷик (Китоби дарсӣ). – Душанбе,2011. –с. 99.</ref>. Пас аз қатли Амр давлати Саффориён дигар он қудрати собиқро наёфт.
== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}
== Адабиёт ==
* {{статья
|автор = [[Бартольд В. В.]]
|заглавие = Амр б. Лейс
|ссылка =
|автор издания = Бартольд В. В.
|издание = Сочинения
|место = М.
|год = 1971
|издательство = Наука
|том = VII: Работы по исторической географии и истории Ирана
|страницы = 484
}}
==
{{ЭМТ}}
[[Гурӯҳ:
| |||