Дӯзах

Дӯзах ё ҷаҳаннам (форсӣ: دوزخ‎) — ҷои гунаҳгорон дар он дунё, ки тибқи ривоятҳои динӣ бисёр сӯзон аст^[1]. Аммо ба нивиштаи Фарҳанги Деҳхудо, дар бовари эрониёни бостон ва зартуштиён ҷоест дар ҷаҳони дигар, ки дар онҷо гуноҳкорон ҷазои корҳои бади худ бинанд, ва он маҳаллест сахт амиқ, ҳамчун чоҳе бисёр торику сарди дорои дама ва мутаъаффин (бӯйнок) ва ҷонварони мӯзӣ (зиёновар), ки кӯчактарини онҳо ба баландии кӯҳ аст, ба танбеҳи равони бадкорон машғуланд^[2].

Вожашиносӣ

Дӯзах дар порсии нав аз ‘dosh-axv’ дар порсии миёна (паҳлавӣ) омада, ки дар авестои нав ‘duzi-an(g)ahu’ ва дар авестои куҳан ‘daozh-ahva’ будааст ба маънои ‘ҷаҳони бад/зишт’ ва дар позанд ба сурати ‘dozhax’ нивишта шудааст^[3].

Эътиқод ба вуҷуди дузах дар ҷомеаи башарӣ

Эътиқод ба вуҷуди дӯзах дар ҷомеаи башарӣ ба даврони пайдоши худи дин дар байни он бармегардад ва дар динҳо ва тамаддунҳои бостонӣ низ тасвире аз он вуҷуд дорад. Бар асоси таълимоти ойини зардушт дӯзах ҷое аст дар ҷаҳони дигар, ки гунаҳкорон дар он ҷо ҷазои корҳои худро мебинанд ва он ҷое аст сахт амиқ ба сони чоҳи бисёр торик, ки сармову гармо ва тааффун дар он ҳукмфармост. Ҷонварони ваҳш, ки хурдтарини онҳо ба андозаи кӯҳанд, ба азоби онҳо машғуланд, ташнагиву гуруснагӣ, ба сар нагун овехтан, мехи чӯбин бар чашмҳо кӯбидан ва забон буридан аз анвои шиканҷаҳои дӯзахи зардуштӣ аст.

Дӯзах дар Қуръон ва Суннат

Дӯзах дар Қуръон ва Суннат бо номи ҷаҳаннам (ар. جھنم‎) ёд шуда, ба хусус дар сураҳои маккӣ васфҳои мухталиф ва ҳавлангезе аз он ва азоби он омадааст. Тибқи омӯзаҳои исломӣ дӯзах аз ҳафт табақа ва ё манзилгоҳи болои ҳам иборат ва азоби ҳар табақаи он аз табақаи болояш сахттар аст. Ҷойгоҳи мунофиқон поёнтарин табақаи он – Дарки асфал бошад. Ҳар кадоме аз табақоти дӯзах даромадгоҳи хоссе ва дар умум 19 фариштаи қавӣ ва дуруштпайкар бар он назорат мебаранд ва ба нигаҳбонон ва хазонадорони дӯзах фариштае бо номи Молик роҳбарӣ мекунад.

Тибқи омӯзаҳои исломӣ тақсимбандии мардум ба ду гурӯҳи хушбахтон ва тирабахтон ва пешбинии ҷойгоҳи муносиби ухравӣ барои ҳар кадоми онҳо айни ҳикмати илоҳӣ ва тақозои адолати азалии Худованд аст. Бовар ба ҷазои аъмол дар охират ва эътиқод ба абадияти аҳли шақо дар дӯзах ҳарчанд дар таълимоти қуръонӣ ба таври мушаххас ва ба дур аз ҳар гуна афкори хурофие баён гардида ва имон ба он аз рукнҳои ақида ба шумор равад ҳам, вале қабули фалсафаи он ба ҳайси фароянди эътиқодӣ ба фарҳанги исломӣ маҳдуд намебошад, балки он дар зимни тамоми консепсияҳои динӣ ва таълимоти осмонӣ ва ҳатто дар маҷмӯаэътиқодоти таҳрифгаштаи тамаддунҳои бостонӣ муҳимтарин асли ақидатӣ ба шумор меравад.

Ҳамчунин нигаред

Ҷаҳаннам

Эзоҳ

↑ Фарҳанги забони тоҷикӣ (иборат аз 2 ҷилд) Ҷ.2 П-Ҷ./Дар зери таҳрири М. Ш. Шукуров, В. А. Капранов, Р.Ҳошим, Н. А. Маъсумӣ. — Москва 1969, — c.777
↑ Аз Доиратулмаъорифи форсӣ
↑ Вожашиносӣ: ҷаҳаннам ва дӯзах(тоҷ.), Порсӣ анҷуман (11 августи 2014). Проверено 20 июни 2017.

Сарчашма

Ин мақолаи хурд аст. Бо густариши он ба Википедия кӯмак кунед.
Дар сурати имкон ин ёддошт бояд дақиқтар ҷойгузин шавад.

[1] Фарҳанги забони тоҷикӣ (иборат аз 2 ҷилд) Ҷ.2 П-Ҷ./Дар зери таҳрири М. Ш. Шукуров, В. А. Капранов, Р.Ҳошим, Н. А. Маъсумӣ. — Москва 1969, — c.777

[2] Аз Доиратулмаъорифи форсӣ

[3] Вожашиносӣ: ҷаҳаннам ва дӯзах(тоҷ.), Порсӣ анҷуман (11 августи 2014). Проверено 20 июни 2017.

[1]

[2]

[3]