Идриси I

Идрис I ( ар. إدريس الأول‎ Номи пурра Муҳаммад Идрис ал-Маҳдӣ ал-Сенусӣ ;  12 марти соли 1890, Эл-Чагбуб —  25 майи соли 1983, Қоҳира ) — подшоҳи Либи` дар солҳои 1951-1969 .

Идриси I
ар. محمد إدريس السنوسي‎
шоҳ[d]
24 декабр 1951 — 1 сентябр 1969
Таваллуд	12 март 1889(1889-03-12) ё 12 март 1890(1890-03-12) Jaghbub[d], Vilayet of Tripolitania[d], Имперотурии Усмонӣ
Даргузашт	25 май 1983(1983-05-25) Қоҳира, Миср
Мадфан	Бақеъ
Дудмон	House of Senussi[d]
Падар	Muhammad al-Mahdi as-Senussi[d]
Ҳамсар	Fatima el-Sharif[d]
Эътиқод	ислом
Ҷоизаҳо
Парвандаҳо дар Викианбор

Зиндагинома

Ӯ соли 1890 дар Ҷагбуба (Киренаика), набераи асосгузори хонадони Сенусӣ Муҳаммад ибни Алӣ ал-Сенусӣ таваллуд шудааст. Пас аз шикасти сенусиҳо дар амалиёти низомӣ бар зидди аскарони Бритониё, дар моҳи марти соли 1916, ӯ Аҳмад аш-Шарифро аз қудрат барканор кард ва амири Киренаика ва сардори хонадони Сенусиҳо шуд. Соли 1917 дар Акрам шартномаи барои Италия ва Англия дилхоҳ басташуда имзо кардааст, ки мувофиқи он соҳибихтиёрии Идрис дар қисми забт нашудаи Киренаика эътироф карда шуд, ҷанг бо Италия ва Англия хотима ёфт, озодии савдои байни Миср ва Либиё барқарор карда шуд.

Дар соли 1917 вай намояндагони ҳарбии Туркияро аз Киренаика пеш кард. Созишномаи Идрис бо мақомоти низомии Итолиё дар Эр-Раҷма ( 1920 ) тақсимоти Либиёро ба ду қисм: Триполитания ва Киренаика эътироф кард, қудрати Идрисро дар қисмати ишғолнашудаи Киренаика тасдиқ кард, ӯ ва ба дигар аъзои қабилаи Сенусӣ. қарзҳои пулӣ таъин карда шудаанд. Бо ризоияти Англия ва Италия Идрис ба муқобили қабилаҳои Триполитания амалиёти ҳарбӣ гузаронд. Идрис декабри соли 1922 ба Миср муҳоҷир шуд.

Мувофиқи созишномаҳои шоҳ Идриси I бо Бритониёи Кабир (1936, 1940) соли 1940 аз ҳамон ливиёиҳое, ки дар Миср буданд ва дар озод кардани Либиё аз қушунҳои Италия-Олмон иштирок доштанд, қисмҳои ҳарбӣ ташкил карда шуд. Соли 1944 ӯ ба Киренаика баргашт. Соли 1949 Киренаика давлати мустакил (аморат) эълон карда шуд. Аз 24 декабри соли 1951 Идрис подшоҳи Шоҳигарии Муттаҳидаи Либиё (аз 1963 — Шоҳигарии Либиё) буд.

1 сентябри соли 1969 дар натиҷаи табаддулоти ҳарбӣ аз тахти подшоҳӣ барканор гардид ва ба Миср муҳоҷир шуд. Соли 1971 дар Либиё ғоибона ба қатл ҳукм карда шудааст.

Идриси I 25 майи соли 1983 дар Қоҳира даргузаштааст

Сарчашмаҳо

• Африқо: Китоби маълумотномаи энсиклопедӣ. Т.1. Москва. «Энциклопедияи советй». 1986. - 672с. саҳ. 582-583.

Нигаред низ

• Сарварони Либиё